AHMET BARLAK MUHASEBE FORUMU

Orjinalini görmek için tıklayınız: Nevi Değişikliğinde Takip Edilmesi Gereken İşlemler
Şu anda (Arşiv) modunu görüntülemektesiniz. Orjinal Sürümü Görüntüle internal link
Nevi Değişikliğinde Takip Edilmesi Gereken İşlemler



Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 01.07.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe giren düzenlemeleri anonim şirketlere çeşitli avantajlar sağlıyor. Bu düzenlemeler ile daha önce kuruluş aşamasında sağlanan kolaylıklardan dolayı ‘’limited’’ (LTD) olarak kurulan şirketler ''anonim'' şirketlere (A.Ş) dönüşmeye başladı. Yeni TTK ile anonim şirketlerin en büyük avantajı ortaklar açısından ortaya çıkıyor.


Limited şirketlerde ortaklar hisseleri oranında şirket borçlarından sorumlu olurken, anonim şirket ortaklarının (yönetim kurulu üyesi olmayan) herhangi bir sorumluluğu bulunmuyor. Limited şirket ortaklarından en az birinin müdür olması gerekiyor ve müdür, şirketin sigorta ve vergi borçlarından tüm mal varlığı ile sorumlu tutuluyor. Buna karşılık, anonim şirketlerde ortaklardan en az birinin “müdür” ya da “yönetim kurulu üyesi” olması gibi bir zorunluluk yok.

Diğer bir husus da anonim şirketlerin daha önce en az 5 gerçek/tüzel kişi ortak ile kurulması zorunlu iken artık tek kişi anonim şirket kurabilmesi. A.Ş.’lere sağlanan bu ve bunun gibi hukuki avantajların yanında vergi mevzuatı ile sağlanan avantajlar sebebiyle, A.Ş.’ler daha çok tercih edilir duruma geldi. Şirket nev’i değişikliğinin hukuksal boyutu hukukçular tarafından takip edilmekle birlikte; muhasebe, beyanname, fiziki defter/fatura, e-defter/e-fatura bildirimi gibi işlemler göz ardı edildiği takdirde mükellefler ciddi ceza ve usulsüzlüklerle karşı karşıya kalabilmektedir. Bu yazımızda şirketlerin ‘’limited şirket’’ statüsünden ‘’anonim şirket’’ statüsüne geçmesi yani nev’i değişikliğine gitmesi durumunda yapılması ve takip edilmesi gereken işlemleri açıklayacağız.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi

Konunun detaylarına girmeden önce aşağıdaki düzenlemelere istinaden nev’i değişikliğinin devir hükmünde olduğunu ve KVK’na göre devir hükümlerinin dikkate alınması gerektiğini belirtmek isteriz;

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu “Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi” başlıklı 19. maddesine göre kurumların tür değiştirmeleri de devir hükmündedir.

Aynı Kanun’un “Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Hallerinde Vergilendirme” başlıklı 20. maddesine göre;

(1) Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir, birleşmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez.

a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının ticaret sicilinde tescil edildiği tarih, devir tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;

1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,

2) Devir işleminin, hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde,

münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini, birleşmenin Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler.

Burada dikkat edilmesi gereken konu nev’i değişikliğinin kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresi içerisinde tescil edilirse, nev’i değişikliğine ilişkin kıst dönem kurumlar vergisi beyannamesi ile birlikte önceki yıla ait kurumlar vergisi beyannamesinin de tescil tarihinden itibaren 30 gün içerisinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verilmesidir. Örneğin; mali yılı normal hesap dönemi olan bir şirket için konuşursak, nev’i değişikliğine ilişkin kararın ticaret sicilde 02.02.2016 tarihinde tescil edildiğini varsayalım. 01.01.2015-31.12.2015 dönemine ait ve 01.01.2016-02.02.2016 kıst döneme ait kurumlar vergisi beyannamesi, 30 gün içerisinde yani 02.03.2016 tarihine kadar bağlı bulunan vergi dairesine beyan edilmelidir. Her iki kurumlar vergi beyannamesinin ödeme tarihi yasal süreler olup herhangi bir değişiklik olmayacaktır.

b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir.

Münfesih olan kurumun geçmiş yıllara ait kurumlar vergisinden bir iadesi varsa, bu iade tutarı nev’i değişikliği ile kurulan yeni şirketin vergi borçlarından mahsup edilebilir.

Kurum Geçici Vergi Beyannamesi

Nev’i değişikliği nedeni ile geçici vergi beyannamesinin ne zaman ve ne şekilde verileceği KVK’nun 20. maddesi 1 seri no’lu Tebliği’nde “(...) geçici vergi beyannamesinin verilme süresinden önce aynı döneme ilişkin olarak devir işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi beyannamesi verilmesi halinde, bu dönem için ayrıca geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir. Devir nedeniyle münfesih hale gelen kurumun, devir tarihine kadar ödediği geçici vergiler, devir dolayısıyla vergilenecek devir öncesi kazanç üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir. Mahsup edilemeyen tutarın kalması halinde, bu tutar nev’i değişikliği yapılan kurumun kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.” şeklinde açıklanmıştır.

Örneğin; mali yılı normal hesap dönemi olan bir şirket için konuşursak, nev’i değişikliğine ilişkin kararın ticaret sicilde 01.07.2016 tarihinde tescil edildiğini ve kıst döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin 30 gün içinde verildiğini varsayalım, bu durumda 07/09-2016 dönemine ait kurum geçici vergi beyannamesi verilmeyecek olup oluşacak olan gelir, nev’i değişikliğinden dolayı beyan edilecek olan kıst dönem kurumlar vergisi beyannamesi ile vergilendirilecektir.

Katma Değer Vergisi Beyannamesi

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre işlemlerin gerçekleştiği dönemde ilgili kişi veya kurumlar tarafından vergilendirilmesidir. Dolayısıyla nev’i değişikliğinin yapıldığı ayın başından nev’i değişikliği tarihine kadar gerçekleşen işlemlerin limited şirket; nev’i değişikliğinin gerçekleştiği tarihten itibaren bu tarihin içinde bulunduğu ayın sonuna kadar olan işlemlerin anonim şirket tarafından takip eden ayın 24. günü akşamına kadar internet üzerinden KDV beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Tahakkuk eden vergilerin de beyannamenin verildiği ayın 26. günü akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.

Diğer yandan, yukarıda belirtilen şartlarda gerçekleştirilen nev’i değişikliği için KDV uygulanmayacak olup, limited şirketin sonraki döneme devreden katma değer vergilerinin olması durumunda anonim şirket tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılması mümkündür. Eğer devrolan şirketin KDV iade alacağı var ise bu alacak da devralan şirkete intikal edebilecektir.

İlgili dönemlerde 2 no.lu KDV beyannamesine konu bir işlem varsa, nev’i değişikliği öncesi veya sonrası hangi dönemde gerçekleşti ise ilgili firma tarafından takip eden ayın 24’ü akşamına kadar beyan edilip, 26’sı akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.

Muhtasar Beyanname

Mükelleflerin, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 ve 30. maddeleri gereğince yaptıkları ödemeler ve tahakkuk ettirdikleri kazanç ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri bildirdikleri Muhtasar Beyanname üzerinde yapılacak değişikliğe bağlı olarak, tevkifata tabi ödemelerin Muhtasar Beyanname ile takip eden ayın 23’ü akşamına kadar beyan edilip 26’sı akşamına kadar ödenmeleri gerekmektedir.

Burada da işlemlerin gerçekleştiği dönemde ilgili kişi veya kurumlar tarafından vergilendirilmesi esası göz önünde bulundurulduğunda, nev’i değişikliğinin yapıldığı ayın başından nev’i değişikliği tarihine kadar gerçekleşen işlemlerin limited şirket, nev’i değişikliğinin gerçekleştiği tarihten itibaren bu tarihin içinde bulunduğu ayın sonuna kadar olan işlemlerin anonim şirket tarafından takip eden ayın 23. günü akşamına kadar internet üzerinden muhtasar beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Tahakkuk eden vergilerin de beyannamenin verildiği ayın 26. günü akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.

Ba-Bs Form Bildirimleri

381 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin 4.15. bölümüne göre Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılan devirlerde ise, münfesih kurumun o dönemdeki faaliyetlerine ilişkin bildirim formları, münfesih kurumun unvanı ve vergi kimlik numarası yazılmak suretiyle devir alan kurum tarafından verilecektir.

Buna göre, söz konusu nev’i değişikliği durumunda devralınan kurumun devrin gerçekleştiği döneme ilişkin bildirimleri bunlar adına, devir alan kurumun şifresi veya 3568 sayılı Kanun’a istinaden yetki almış meslek mensupları tarafından verilebilecektir. Ancak devir alan şirketin devralınan kuruma ait Ba-Bs bildirim formlarını verebilmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı’na dilekçe ile başvurarak yetki alması gerekmektedir.

Tüm bu açıklamalardan hareketle nev’i değişikliğinin yapıldığı döneme ait Ba-Bs formu bildirimleri Gelir İdaresi Başkanlığı’na dilekçe ile bilgi vermek şartı ile nev’i değişikliği ile oluşan şirket tarafından takip eden ayın son gününe kadar internet ortamında bildirilecektir.

Nev’i değişikliği Ba-Bs formu bildirimi ile ilgili uygulama günümüze kadar bu şekilde olsa da Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 03.04.2015 tarih ve 11395140-105[Mük-257-2015/VUK-1-18970]-623 sayılı özelgesi ile e-fatura ve e-defter mükellefi olan şirketlerin nev’i değişikliği durumunda, tescil tarihine kadar olan bildirimlerin münfesih kurum tarafından ve tescil tarihi itibari ile gerçekleşen işlemlere ait bildirimin devir alan şirket tarafından yapılacağı aşağıdaki şekilde izah edilmiştir;

“(…) Yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde, devrin gerçekleştiği tarihe kadar olan Aralık/2014 dönemine ait Ba-Bs bildirim formlarının limited şirketin unvanı ile devrin gerçekleştiği tarihten ay sonuna kadar olan Aralık/2014 dönemine ait Ba-Bs bildirim formlarının ise anonim şirket unvanıyla takip eden ayın son günü akşamına kadar verilmesi gerekmektedir”.

Damga Vergisi Beyannamesi

İlgili dönemlerde damga vergisi beyannamesine konu bir işlem varsa, nev’i değişikliği öncesi veya sonrası hangi dönemde gerçekleşti ise ilgili firma tarafından takip eden ayın 23’ü akşamına kadar beyan edilip 26’sı akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.

e-Fatura İşlemleri

e-Fatura uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, nevi değişikliğine gitmesi halinde tescil tarihinden itibaren 15 gün içerisinde, nevi değişikliğine ilişkin ticaret sicil gazetesinin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Yeni Ziraat Mah. Etlik Cad. No:16 Dışkapı/ANKARA adresine posta yoluyla bildirilmesi gerekmektedir. Yeni unvana ait mali mühür temini için Kamu Sertifikasyon Merkezinin http://mm.kamusm.gov.tr/ adresinden elektronik ortamda başvuru yapılması gerekir. Nev’i değişikliğine giden mükellefler yeni mali mühürlerini temin edene kadar, e-fatura uygulamasından eski vergi kimlik numarasına ait unvan ve mali mühür ile yararlanmaya devam edeceklerdir. Bu süre zarfında eski unvanlarına düzenlenen faturaları muhasebeleştirebilecekler, düzenleyecekleri e-faturalarda, yeni unvan ve vergi kimlik numarası bilgilerine faturanın açıklama alanında yer vereceklerdir. Yeni unvanlarına ait mali mührün üretim/teslim bilgisi Kamu Sertifikasyon Merkezi tarafından Başkanlık’a iletildikten sonra, Başkanlık tarafından eski hesapları kapatılarak, yeni hesapları aktive edilecektir. Bu tarihten sonra yeni vergi kimlik numarası, yeni unvan ve yeni mali mühür kullanılarak e-fatura düzenlenecektir

e-Defter İşlemleri

e-Defter uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, nev’i değişikliğine gitmesi halinde 15 gün içerisinde, nev’i değişikliğine ilişkin ticaret sicil gazetesinin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Yeni Ziraat Mah. Etlik Cad. No:16 Dışkapı/ANKARA adresine posta yoluyla bildirilmesi gerekmektedir. Yeni unvana ait mali mühür temini için ise Kamu Sertifikasyon Merkezi’nin http://mm.kamusm.gov.tr/ adresinden elektronik ortamda başvuru yapılması gerekmektedir. Yeni vergi kimlik numarası için talep edilen mali mührün mükellefin eline ulaşması ile birlikte http://edefter.gov.tr/edefterbasvuru.html web sitesinden yeni kimlik numarası için elektronik defter başvurusu yapılmalıdır.

Başvuru da elektronik defter başlangıç tarihi, en erken bir sonraki izleyen ay olarak seçilmekte yani nevi değişikliğinin olduğu tescil tarihi e-Defter başlangıç tarihi olarak seçilememektedir. Yeni nev’inin elektronik defter başlangıç tarihinin, tescil tarihine çekilebilmesi için elektronik defter başvurusunun yapıldığı ve tarih revizesinin yapılması gerektiği edefter@gelirler.gov.tr adresine elektronik posta gönderilerek bildirilmelidir. Bunun ardından GİB e-defter sisteminde yeni nev’i için yapılan başvurunun elektronik defter başlangıç tarihi tescil tarihine göre güncellenecektir. Bu yeni başvuru ile birlikte mükellefin eski vergi kimlik numarası ve yeni kimlik numarası olmak üzere iki adet e-defter hesabı olacağından, mükellef nevi değişikliğinin gerçekleştiği tarihten önceki ay kesrine ait eski unvan ve vergi kimlik numaralı defter ve beratını oluşturması gerekmektedir. Oluşturulan defterlerin tarih aralığı, mükellefin eski unvanına ilişkin hesap döneminin son ayına tekabül edeceğinden, beratlar GİB e-Defter uygulamasına, Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin (Hesap döneminin başından, nevi değişikliğinin gerçekleştiği tarihe kadar ki hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesi) verildiği ayın son gününe kadar (2 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği) gönderilmelidir. Bu gönderim yapıldığında da edefter@gelirler.gov.tr adresine bilgilendirme yapılmalıdır. Nevi değişikliğinden önceki döneme ait son beratların gönderilmesi ile eski vergi kimlik numaralı e-defter kullanıcı hesabı GİB tarafından kapatılacak ve mükellef nevi değişikliği sonrasında açılan yeni kullanıcı hesabı ile elektronik ortamda beratlarını iletmeye devam edebilecektir. Ayrıca nevi değişikliğinin gerçekleştiği tarihten sonraki ay kesrine ait yeni unvan ve vergi kimlik numaralı defterlerin oluşturulup ilgili ayı izleyen üçüncü ayın son gününe kadar (2 Sıra no.lu Elektronik Defter Genel Tebliği’nde belirtilen süreler) beratların GİB e-Defter Uygulamasına gönderilmesi gerekmektedir.

Kâğıt Fatura, İrsaliye ve Yasal Defterler

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19. maddesi uyarınca devir hükmünde olan nevi değişikliği durumunda, devir işlemlerinin tamamlanmasından sonra münfesih kuruma ait fatura, sevk irsaliyesi, gider pusulası ve perakende satış fişlerinin en son kullanılanları ile kullanılmayanların bağlı bulunulan vergi dairesine bir tutanakla tespit ettirilmesi, kullanılmamış olan belgelerde yer alan eski bilgiler okunacak şekilde üstü çizilerek eski unvanın ve vergi numarasının iptali ve yeni unvanın ve vergi numarasının kaşe ile elle veya bilgisayarla basılarak, devir alan kurum tarafından tükeninceye kadar kullanılması mümkündür. Eğer münfesih kuruma ait resmi fatura, sevk irsaliyesi, gider pusulası perakende satış fişi vb. belgeler yeni firmada kullanılmayacaksa, bir tutanak ile birlikte bağlı bulunulan vergi dairesine teslim edilmesi gerekmektedir.

Limited şirketten anonim şirkete dönüşme nedeniyle, limited şirket adına tasdik ettirilen defterlerin anonim şirket tarafından kullanılması mümkün bulunmamaktadır.

Nev’i değişikliği ile kurulan şirketin tescil tarihinden önce defter açılış tasdik işlemini yapması gerekmektedir.

Vergi Usul Kanunu’na göre yasal defterlerin kapanış tasdiki ile ilgili bir düzenleme olmamakla birlikte, Türk Ticaret Kanunu’nun 64. maddesine göre yevmiye defteri, yönetim kurulu karar defteri ve müdürler kurulu karar defteri kapanış tasdikine tabidir. Yevmiye defteri kapanış tasdiki izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defteri ve müdürler kurulu karar defteri kapanış tasdikinin ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar yapılması gerekmektedir.

Gerek TTK’da gerekse VUK’da nev’i değişikliği durumunda defter kapanış tasdik süresi ile ilgili net bir hüküm olmamakla birlikte, yukarıdaki açıklamalardan hareketle münfesih olan kurumun;

Yevmiye defteri kapanış tasdiki ilgili hesap döneminin kapanışını takip eden altıncı ayının sonuna kadar,

Yönetim kurulu karar defteri ve müdürler kurulu karar defteri kapanış tasdikinin ise ilgili hesap döneminin kapanışını takip eden birinci ayının sonuna kadar yapılmasını tavsiye ederiz.

Geçmiş Yıl Zararlarının Mahsubu

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 9. maddesinde zarar mahsubu düzenlenmiştir. Söz konusu madde hükmüne göre;
“ Her yıla ilişkin tutarlar ayrı ayrı gösterilmek ve 5 yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerinde yer alan zararlar kurum kazancından indirilebilecektir”.

Aynı Kanun’un 9.2. “Devir ve Bölünme durumunda zarar mahsubu” maddesine göre; devir ve bölünme hallerinde devreden zarar tutarları, devralınan veya bölünen kurumun öz sermayesi ile sınırlıdır. Buradan hareketle nev’i değişikliği gerçekleşen münfesih kurumun, tescil tarihindeki öz sermayesi ile sınırlı olmak kaydı ile geçmiş yıl zararları aşağıdaki şartlarında gerçekleşmesi halinde yeni kurulacak şirkette kurum kazancında indirim konusu yapılabilecektir;

Devralınan veya bölünen kurumların son 5 yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması,

Devir veya bölünme neticesinde zarar mahsubu yapacak kurumun, aynı faaliyete devir veya bölünmenin meydana geldiği hesap döneminden itibaren en az 5 yıl süreyle devam etmesi gerekmektedir.

Şartların ihlali halinde zarar mahsubu olanağı ortadan kalkacağından, gerekli düzeltme işlemi yapılacak; yersiz zarar mahsubu nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler için vergi ziyaı doğmuş sayılacaktır.

Nev’i Değişikliği İle İlgili Yapılacak Bildirimler ve Süreleri
Tescil tarihinden itibaren 10 gün içerisinde nev’i değiştirmek sureti ile kurulan şirket tarafından vergi dairesine bir dilekçe ile işe başlama bildirgesi verilir ve mükellefiyet açılır, ekine aşağıdaki belgeler eklenir;

-Tür değiştirmeye ilişkin ortaklar kurulu karar sureti
-Tür değiştirme planı
-Tür değiştirme planının onaylandığı genel kurula ait Ticaret Sicil Gazetesi
-A.Ş. kuruluş sözleşmesinin yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesi
-Tescil yazısı
-İmza sirküleri
-Taahhütname
-Ana Sözleşme
-Açılış Formu
-Mali Müşavirlik Sözleşmesi

Tescil tarihi itibarı ile 30 gün içerisinde münfesih kurum tarafından vergi dairesine bir dilekçe ile iş bırakma bildirgesi verilir ve mükellefiyet sonlandırılır, ekine aşağıdaki belgeler eklenir;

-Tür değiştirmeye ilişkin ortaklar kurulu karar sureti
-Tür değiştirme planı
-Tür değiştirme planının onaylandığı genel kurula ait Ticaret Sicil Gazetesi
-A.Ş. kuruluş sözleşmesinin yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesi
-Tescil yazısı

Eğer Nev’i değişikliği ile birlikte unvan değişikliği de yapılıyorsa yine tescil tarihi itibarı ile 30 gün içerisinde durumu açıklayan bir dilekçe ve tescil yazısı ile vergi dairesine bilgi verilmelidir.

Tescil tarihi itibarı ile 10 gün içerisinde bağlı bulunulan Sosyal Güvenlik Kurumu’na nev’i değişikliği ile ilgili işyeri bildirgesini vererek münfesih kuruma ait e-bildirge şifresi iptal edilerek nev’i değişikliği ile kurulan yeni şirket için e-bildirge şifresi alınır. Nev’i değişikliğinin yapıldığı aya ait SGK bildirgesi tam ay dikkate alınarak nev’i değişikliği ile kurulan yeni şirket üzerinden takip eden ayın 23’ü akşamına kadar bildirilip ay sonuna kadar ödenir. Burada bordro tahakkuku ile oluşacak giderler ve ödenecek vergiler için kıst olarak hesaplama yapmaya gerek bulunmamaktadır. Oluşacak olan vergiler yeni şirkete ait muhtasar beyanname ve SGK bildirimi ile beyan edilecek ve ödenecektir.

Tescil tarihi itibarı ile 15 gün içerisinde bağlı bulunulan vergi dairesine e-tebligat ve internet vergi dairesi kullanımı için başvuru yapılarak gerekli kullanıcı adı ve şifre alınmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile 1 ay içerisinde internet vergi dairesi üzerinden kuruluş vergi levhası onaylanmalıdır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğü’ne sadece yazı ekine ticaret sicil tasdiknamesi konularak bilgi verilir. Kesin bir süre belirtilmemekle birlikte 10 gün içerisinde bilgi verilmesi en uygun seçenek olacaktır.

İş Kurumu’na sadece yazı ekine ticaret sicil tasdiknamesi konularak bilgi verilir. Kesin bir süre belirtilmemekle birlikte 10 gün içerisinde bilgi verilmesi en uygun seçenek olacaktır.

Ayrıca çalışılan firmalara, bankalara, bağlı bulunulan belediyelere, Turkcell, Ttnet, Vodafone, Türk Telekom, Tedaş gibi iletişim ve enerji firmalarına, Sanayi odasına bilgi verilerek yeni unvan kaydedilmelidir. Şirkete kayıtlı araç var ise ruhsat bilgileri güncellenmelidir.

Nev'i değişiklikleri nedeniyle bazı iş sözleşmeleri ile kira sözleşmelerinin yenilenmesi zorunlu olabilmektedir. Sözleşmelerin yenilenmesi gerektiği durumlarda; sözleşmenin içeriğinde, süre uzatımına gidilmemesi, tutarı ve diğer hükümlerinde herhangi bir değişiklik yapılmaması şartıyla nev’i değişikliği nedeniyle güncellenen sözleşmelerin damga vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir. Nev’i değişikliği sureti ile kurulmuş olan anonim şirketin ana sözleşmesi de yine damga vergisine tabi değildir.

Şirketin devam eden borç, alacak, icra davaları bulunması durumunda konunun ayrıca hukuk danışmanları ile birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.

Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar

Tescil tarihi itibarı ile gelir-gider hesaplarının devri yapılarak kapanış işlemleri yapılmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile gerçekleşmiş olmakla birlikte henüz faturalandırılmamış tutarlar mevcut ise gelir-gider tahakkuku ile kayıtlara alınmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile muhasebeye konu ilgili tüm belgeler kayıtlara alınmış olmalıdır.

Dövizli olan tüm hesapların, tescil tarihi itibarı ile kur değerlemelerinin yapılması gerekmektedir.

180-280-380-480 hesaplardaki tutarların tescil tarihine kadar olan tutarları hesaplanarak gelir-gider hesaplarına aktarılmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile amortisman değerlemesi yapılarak ilgili dönemin gideri olarak dikkate alınmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile satılan malın maliyeti hesaplanarak ilgili dönemin gideri olarak dikkate alınmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile vadesi yeni döneme sarkan alınan-verilen çekler mevcut ise alacak-borç senetleri hesaplarına çekilmelidir.

Tescil tarihi itibarı ile kredi faiz tahakkukları hesaplanarak ilgili dönemin gideri olarak dikkate alınmalıdır, gerekiyorsa tahakkuk eden tutarlar üzerinden sorumlu sıfatı ile KDV ve stopaj hesaplanarak münfesih kurum tarafından beyan edilmelidir.

Tüm bu işlemlerden hareketle, özet olarak yılsonunda yapılan tüm virman, tahakkuk vb. işlemler yapılmalı ve yeni kurulan firmaya açılış bilançosu aktarılmalıdır.
ELİF HATİNOĞLU / KPMG VERGİ
Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun 01.07.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe giren düzenlemeleri anonim şirketlere çeşitli avantajlar sağlıyor. Bu düzenlemeler ile daha önce kuruluş aşamasında sağlanan kolaylıklardan dolayı ''limited'' (LTD) olarak kurulan şirketler ''anonim'' şirketlere (A.Ş) dönüşmeye başladı. Yeni TTK ile anonim şirketlerin en büyük avantajı ortaklar açısından ortaya çıkıyor.

Limited şirketlerde ortaklar hisseleri oranında şirket borçlarından sorumlu olurken, anonim şirket ortaklarının (yönetim kurulu üyesi olmayan) herhangi bir sorumluluğu bulunmuyor. Limited şirket ortaklarından en az birinin müdür olması gerekiyor ve müdür, şirketin sigorta ve vergi borçlarından tüm mal varlığı ile sorumlu tutuluyor. Buna karşılık, anonim şirketlerde ortaklardan en az birinin "müdür" ya da "yönetim kurulu üyesi" olması gibi bir zorunluluk yok.

Diğer bir husus da anonim şirketlerin daha önce en az 5 gerçek/tüzel kişi ortak ile kurulması zorunlu iken artık tek kişi anonim şirket kurabilmesi. A.Ş.'lere sağlanan bu ve bunun gibi hukuki avantajların yanında vergi mevzuatı ile sağlanan avantajlar sebebiyle, A.Ş.'ler daha çok tercih edilir duruma geldi. Şirket nev'i değişikliğinin hukuksal boyutu hukukçular tarafından takip edilmekle birlikte; muhasebe, beyanname, fiziki defter/fatura, e-defter/e-fatura bildirimi gibi işlemler göz ardı edildiği takdirde mükellefler ciddi ceza ve usulsüzlüklerle karşı karşıya kalabilmektedir. Bu yazımızda şirketlerin ''limited şirket'' statüsünden ''anonim şirket'' statüsüne geçmesi yani nev'i değişikliğine gitmesi durumunda yapılması ve takip edilmesi gereken işlemleri açıklayacağız.


Kurumlar Vergisi Beyannamesi

Konunun detaylarına girmeden önce aşağıdaki düzenlemelere istinaden nev'i değişikliğinin devir hükmünde olduğunu ve KVK'na göre devir hükümlerinin dikkate alınması gerektiğini belirtmek isteriz;

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu "Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi" başlıklı 19. maddesine göre kurumların tür değiştirmeleri de devir hükmündedir.

Aynı Kanun'un "Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Hallerinde Vergilendirme" başlıklı 20. maddesine göre

(1) Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir, birleşmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez.

a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının ticaret sicilinde tescil edildiği tarih, devir tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;

1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,

2) Devir işleminin, hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde,

münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini, birleşmenin Ticaret Sicil Gazetesi'nde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler.

Burada dikkat edilmesi gereken konu nev'i değişikliğinin kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresi içerisinde tescil edilirse, nev'i değişikliğine ilişkin kıst dönem kurumlar vergisi beyannamesi ile birlikte önceki yıla ait kurumlar vergisi beyannamesinin de tescil tarihinden itibaren 30 gün içerisinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verilmesidir. Örneğin; mali yılı normal hesap dönemi olan bir şirket için konuşursak, nev'i değişikliğine ilişkin kararın ticaret sicilde 02.02.2019 tarihinde tescil edildiğini varsayalım. 01.01.2019-31.12.2019 dönemine ait ve 01.01.2019-02.02.2019 kıst döneme ait kurumlar vergisi beyannamesi, 30 gün içerisinde yani 02.03.2019 tarihine kadar bağlı bulunan vergi dairesine beyan edilmelidir. Her iki kurumlar vergi beyannamesinin ödeme tarihi yasal süreler olup herhangi bir değişiklik olmayacaktır.

b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir.

Münfesih olan kurumun geçmiş yıllara ait kurumlar vergisinden bir iadesi varsa, bu iade tutarı nev'i değişikliği ile kurulan yeni şirketin vergi borçlarından mahsup edilebilir.


Kurum Geçici Vergi Beyannamesi

Nev'i değişikliği nedeni ile geçici vergi beyannamesinin ne zaman ve ne şekilde verileceği KVK'nun 20. maddesi 1 seri no'lu Tebliği'nde "(...) geçici vergi beyannamesinin verilme süresinden önce aynı döneme ilişkin olarak devir işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi beyannamesi verilmesi halinde, bu dönem için ayrıca geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir. Devir nedeniyle münfesih hale gelen kurumun, devir tarihine kadar ödediği geçici vergiler, devir dolayısıyla vergilenecek devir öncesi kazanç üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir. Mahsup edilemeyen tutarın kalması halinde, bu tutar nev'i değişikliği yapılan kurumun kurumlar vergisinden mahsup edilecektir." şeklinde açıklanmıştır.

Örneğin; mali yılı normal hesap dönemi olan bir şirket için konuşursak, nev'i değişikliğine ilişkin kararın ticaret sicilde 01.07.2019 tarihinde tescil edildiğini ve kıst döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin 30 gün içinde verildiğini varsayalım, bu durumda 07/09-2019 dönemine ait kurum geçici vergi beyannamesi verilmeyecek olup oluşacak olan gelir, nev'i değişikliğinden dolayı beyan edilecek olan kıst dönem kurumlar vergisi beyannamesi ile vergilendirilecektir.


Katma Değer Vergisi Beyannamesi

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'na göre işlemlerin gerçekleştiği dönemde ilgili kişi veya kurumlar tarafından vergilendirilmesidir. Dolayısıyla nev'i değişikliğinin yapıldığı ayın başından nev'i değişikliği tarihine kadar gerçekleşen işlemlerin limited şirket; nev'i değişikliğinin gerçekleştiği tarihten itibaren bu tarihin içinde bulunduğu ayın sonuna kadar olan işlemlerin anonim şirket tarafından takip eden ayın 24. günü akşamına kadar internet üzerinden KDV beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Tahakkuk eden vergilerin de beyannamenin verildiği ayın 26. günü akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.

Diğer yandan, yukarıda belirtilen şartlarda gerçekleştirilen nev'i değişikliği için KDV uygulanmayacak olup, limited şirketin sonraki döneme devreden katma değer vergilerinin olması durumunda anonim şirket tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılması mümkündür. Eğer devrolan şirketin KDV iade alacağı var ise bu alacak da devralan şirkete intikal edebilecektir.

İlgili dönemlerde 2 no.lu KDV beyannamesine konu bir işlem varsa, nev'i değişikliği öncesi veya sonrası hangi dönemde gerçekleşti ise ilgili firma tarafından takip eden ayın 26'sı akşamına kadar beyan edilip, 26'sı akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.


Muhtasar Beyanname

Mükelleflerin, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15 ve 30. maddeleri gereğince yaptıkları ödemeler ve tahakkuk ettirdikleri kazanç ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri bildirdikleri Muhtasar Beyanname üzerinde yapılacak değişikliğe bağlı olarak, tevkifata tabi ödemelerin Muhtasar Beyanname ile takip eden ayın 26'sı akşamına kadar beyan edilip 26'sı akşamına kadar ödenmeleri gerekmektedir.

Burada da işlemlerin gerçekleştiği dönemde ilgili kişi veya kurumlar tarafından vergilendirilmesi esası göz önünde bulundurulduğunda, nev'i değişikliğinin yapıldığı ayın başından nev'i değişikliği tarihine kadar gerçekleşen işlemlerin limited şirket, nev'i değişikliğinin gerçekleştiği tarihten itibaren bu tarihin içinde bulunduğu ayın sonuna kadar olan işlemlerin anonim şirket tarafından takip eden ayın 26. günü akşamına kadar internet üzerinden muhtasar beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Tahakkuk eden vergilerin de beyannamenin verildiği ayın 26. günü akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.


Ba-Bs Form Bildirimleri

381 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nin 4.15. bölümüne göre Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılan devirlerde ise, münfesih kurumun o dönemdeki faaliyetlerine ilişkin bildirim formları, münfesih kurumun unvanı ve vergi kimlik numarası yazılmak suretiyle devir alan kurum tarafından verilecektir.

Buna göre, söz konusu nev'i değişikliği durumunda devralınan kurumun devrin gerçekleştiği döneme ilişkin bildirimleri bunlar adına, devir alan kurumun şifresi veya 3568 sayılı Kanun'a istinaden yetki almış meslek mensupları tarafından verilebilecektir. Ancak devir alan şirketin devralınan kuruma ait Ba-Bs bildirim formlarını verebilmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı'na dilekçe ile başvurarak yetki alması gerekmektedir.

Tüm bu açıklamalardan hareketle nev'i değişikliğinin yapıldığı döneme ait Ba-Bs formu bildirimleri Gelir İdaresi Başkanlığı'na dilekçe ile bilgi vermek şartı ile nev'i değişikliği ile oluşan şirket tarafından takip eden ayın son gününe kadar internet ortamında bildirilecektir.

Nev'i değişikliği Ba-Bs formu bildirimi ile ilgili uygulama günümüze kadar bu şekilde olsa da Gelir İdaresi Başkanlığı'nın 03.04.2015 tarih ve 11395140-105[Mük-257-2015/VUK-1-18970]-623 sayılı özelgesi ile e-fatura ve e-defter mükellefi olan şirketlerin nev'i değişikliği durumunda, tescil tarihine kadar olan bildirimlerin münfesih kurum tarafından ve tescil tarihi itibari ile gerçekleşen işlemlere ait bildirimin devir alan şirket tarafından yapılacağı aşağıdaki şekilde izah edilmiştir;

"(…) Yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde, devrin gerçekleştiği tarihe kadar olan Aralık/2014 dönemine ait Ba-Bs bildirim formlarının limited şirketin unvanı ile devrin gerçekleştiği tarihten ay sonuna kadar olan Aralık/2014 dönemine ait Ba-Bs bildirim formlarının ise anonim şirket unvanıyla takip eden ayın son günü akşamına kadar verilmesi gerekmektedir".


Damga Vergisi Beyannamesi

İlgili dönemlerde damga vergisi beyannamesine konu bir işlem varsa, nev'i değişikliği öncesi veya sonrası hangi dönemde gerçekleşti ise ilgili firma tarafından takip eden ayın 26'sı akşamına kadar beyan edilip 26'sı akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.


e-Fatura İşlemleri

e-Fatura uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, nevi değişikliğine gitmesi halinde tescil tarihinden itibaren 15 gün içerisinde, nevi değişikliğine ilişkin ticaret sicil gazetesinin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Yeni Ziraat Mah. Etlik Cad. No:16 Dışkapı/ANKARA adresine posta yoluyla bildirilmesi gerekmektedir. Yeni unvana ait mali mühür temini için Kamu Sertifikasyon Merkezinin http://mm.kamusm.gov.tr/ adresinden elektronik ortamda başvuru yapılması gerekir. Nev'i değişikliğine giden mükellefler yeni mali mühürlerini temin edene kadar, e-fatura uygulamasından eski vergi kimlik numarasına ait unvan ve mali mühür ile yararlanmaya devam edeceklerdir. Bu süre zarfında eski unvanlarına düzenlenen faturaları muhasebeleştirebilecekler, düzenleyecekleri e-faturalarda, yeni unvan ve vergi kimlik numarası bilgilerine faturanın açıklama alanında yer vereceklerdir. Yeni unvanlarına ait mali mührün üretim/teslim bilgisi Kamu Sertifikasyon Merkezi tarafından Başkanlık'a iletildikten sonra, Başkanlık tarafından eski hesapları kapatılarak, yeni hesapları aktive edilecektir. Bu tarihten sonra yeni vergi kimlik numarası, yeni unvan ve yeni mali mühür kullanılarak e-fatura düzenlenecektir.


e-Defter İşlemleri

e-Defter uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, nev'i değişikliğine gitmesi halinde 15 gün içerisinde, nev'i değişikliğine ilişkin ticaret sicil gazetesinin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Yeni Ziraat Mah. Etlik Cad. No:16 Dışkapı/ANKARA adresine posta yoluyla bildirilmesi gerekmektedir. Yeni unvana ait mali mühür temini için ise Kamu Sertifikasyon Merkezi'nin http://mm.kamusm.gov.tr/ adresinden elektronik ortamda başvuru yapılması gerekmektedir. Yeni vergi kimlik numarası için talep edilen mali mührün mükellefin eline ulaşması ile birlikte http://edefter.gov.tr/edefterbasvuru.html web sitesinden yeni kimlik numarası için elektronik defter başvurusu yapılmalıdır.

Başvuru da elektronik defter başlangıç tarihi, en erken bir sonraki izleyen ay olarak seçilmekte yani nevi değişikliğinin olduğu tescil tarihi e-Defter başlangıç tarihi olarak seçilememektedir. Yeni nev'inin elektronik defter başlangıç tarihinin, tescil tarihine çekilebilmesi için elektronik defter başvurusunun yapıldığı ve tarih revizesinin yapılması gerektiği edefter@gelirler.gov.tr adresine elektronik posta gönderilerek bildirilmelidir. Bunun ardından GİB e-defter sisteminde yeni nev'i için yapılan başvurunun elektronik defter başlangıç tarihi tescil tarihine göre güncellenecektir. Bu yeni başvuru ile birlikte mükellefin eski vergi kimlik numarası ve yeni kimlik numarası olmak üzere iki adet e-defter hesabı olacağından, mükellef nevi değişikliğinin gerçekleştiği tarihten önceki ay kesrine ait eski unvan ve vergi kimlik numaralı defter ve beratını oluşturması gerekmektedir. Oluşturulan defterlerin tarih aralığı, mükellefin eski unvanına ilişkin hesap döneminin son ayına tekabül edeceğinden, beratlar GİB e-Defter uygulamasına, Kurumlar Vergisi Beyannamesi'nin (Hesap döneminin başından, nevi değişikliğinin gerçekleştiği tarihe kadar ki hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesi) verildiği ayın son gününe kadar (2 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği) gönderilmelidir. Bu gönderim yapıldığında da edefter@gelirler.gov.tr adresine bilgilendirme yapılmalıdır. Nevi değişikliğinden önceki döneme ait son beratların gönderilmesi ile eski vergi kimlik numaralı e-defter kullanıcı hesabı GİB tarafından kapatılacak ve mükellef nevi değişikliği sonrasında açılan yeni kullanıcı hesabı ile elektronik ortamda beratlarını iletmeye devam edebilecektir. Ayrıca nevi değişikliğinin gerçekleştiği tarihten sonraki ay kesrine ait yeni unvan ve vergi kimlik numaralı defterlerin oluşturulup ilgili ayı izleyen üçüncü ayın son gününe kadar (2 Sıra no.lu Elektronik Defter Genel Tebliği'nde belirtilen süreler) beratların GİB e-Defter Uygulamasına gönderilmesi gerekmektedir.


Kâğıt Fatura, İrsaliye ve Yasal Defterler

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 19. maddesi uyarınca devir hükmünde olan nevi değişikliği durumunda, devir işlemlerinin tamamlanmasından sonra münfesih kuruma ait fatura, sevk irsaliyesi, gider pusulası ve perakende satış fişlerinin en son kullanılanları ile kullanılmayanların bağlı bulunulan vergi dairesine bir tutanakla tespit ettirilmesi, kullanılmamış olan belgelerde yer alan eski bilgiler okunacak şekilde üstü çizilerek eski unvanın ve vergi numarasının iptali ve yeni unvanın ve vergi numarasının kaşe ile elle veya bilgisayarla basılarak, devir alan kurum tarafından tükeninceye kadar kullanılması mümkündür. Eğer münfesih kuruma ait resmi fatura, sevk irsaliyesi, gider pusulası perakende satış fişi vb. belgeler yeni firmada kullanılmayacaksa, bir tutanak ile birlikte bağlı bulunulan vergi dairesine teslim edilmesi gerekmektedir.

Limited şirketten anonim şirkete dönüşme nedeniyle, limited şirket adına tasdik ettirilen defterlerin anonim şirket tarafından kullanılması mümkün bulunmamaktadır.

Nev'i değişikliği ile kurulan şirketin tescil tarihinden önce defter açılış tasdik işlemini yapması gerekmektedir.

Vergi Usul Kanunu'na göre yasal defterlerin kapanış tasdiki ile ilgili bir düzenleme olmamakla birlikte, Türk Ticaret Kanunu'nun 64. maddesine göre yevmiye defteri, yönetim kurulu karar defteri ve müdürler kurulu karar defteri kapanış tasdikine tabidir. Yevmiye defteri kapanış tasdiki izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defteri ve müdürler kurulu karar defteri kapanış tasdikinin ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar yapılması gerekmektedir.

Gerek TTK'da gerekse VUK'da nev'i değişikliği durumunda defter kapanış tasdik süresi ile ilgili net bir hüküm olmamakla birlikte, yukarıdaki açıklamalardan hareketle münfesih olan kurumun;

Yevmiye defteri kapanış tasdiki ilgili hesap döneminin kapanışını takip eden altıncı ayının sonuna kadar,

Yönetim kurulu karar defteri ve müdürler kurulu karar defteri kapanış tasdikinin ise ilgili hesap döneminin kapanışını takip eden birinci ayının sonuna kadar yapılmasını tavsiye ederiz.


Geçmiş Yıl Zararlarının Mahsubu

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 9. maddesinde zarar mahsubu düzenlenmiştir. Söz konusu madde hükmüne göre;

" Her yıla ilişkin tutarlar ayrı ayrı gösterilmek ve 5 yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerinde yer alan zararlar kurum kazancından indirilebilecektir".

Aynı Kanun'un 9.2. "Devir ve Bölünme durumunda zarar mahsubu" maddesine göre; devir ve bölünme hallerinde devreden zarar tutarları, devralınan veya bölünen kurumun öz sermayesi ile sınırlıdır. Buradan hareketle nev'i değişikliği gerçekleşen münfesih kurumun, tescil tarihindeki öz sermayesi ile sınırlı olmak kaydı ile geçmiş yıl zararları aşağıdaki şartlarında gerçekleşmesi halinde yeni kurulacak şirkette kurum kazancında indirim konusu yapılabilecektir;

Devralınan veya bölünen kurumların son 5 yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması,

Devir veya bölünme neticesinde zarar mahsubu yapacak kurumun, aynı faaliyete devir veya bölünmenin meydana geldiği hesap döneminden itibaren en az 5 yıl süreyle devam etmesi gerekmektedir.

Şartların ihlali halinde zarar mahsubu olanağı ortadan kalkacağından, gerekli düzeltme işlemi yapılacak; yersiz zarar mahsubu nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler için vergi ziyaı doğmuş sayılacaktır.


Nev'i Değişikliği İle İlgili Yapılacak Bildirimler ve Süreleri

Tescil tarihinden itibaren 10 gün içerisinde nev'i değiştirmek sureti ile kurulan şirket tarafından vergi dairesine bir dilekçe ile işe başlama bildirgesi verilir ve mükellefiyet açılır, ekine aşağıdaki belgeler eklenir;

-Tür değiştirmeye ilişkin ortaklar kurulu karar sureti

-Tür değiştirme planı

-Tür değiştirme planının onaylandığı genel kurula ait Ticaret Sicil Gazetesi

-A.Ş. kuruluş sözleşmesinin yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesi

-Tescil yazısı

-İmza sirküleri

-Taahhütname

-Ana Sözleşme

-Açılış Formu

-Mali Müşavirlik Sözleşmesi

Tescil tarihi itibarı ile 30 gün içerisinde münfesih kurum tarafından vergi dairesine bir dilekçe ile iş bırakma bildirgesi verilir ve mükellefiyet sonlandırılır, ekine aşağıdaki belgeler eklenir;

-Tür değiştirmeye ilişkin ortaklar kurulu karar sureti

-Tür değiştirme planı

-Tür değiştirme planının onaylandığı genel kurula ait Ticaret Sicil Gazetesi

-A.Ş. kuruluş sözleşmesinin yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesi

-Tescil yazısı


Eğer Nev'i değişikliği ile birlikte unvan değişikliği de yapılıyorsa yine tescil tarihi itibarı ile 30 gün içerisinde durumu açıklayan bir dilekçe ve tescil yazısı ile vergi dairesine bilgi verilmelidir.

Tescil tarihi itibarı ile 10 gün içerisinde bağlı bulunulan Sosyal Güvenlik Kurumu'na nev'i değişikliği ile ilgili işyeri bildirgesini vererek münfesih kuruma ait e-bildirge şifresi iptal edilerek nev'i değişikliği ile kurulan yeni şirket için e-bildirge şifresi alınır. Nev'i değişikliğinin yapıldığı aya ait SGK bildirgesi tam ay dikkate alınarak nev'i değişikliği ile kurulan yeni şirket üzerinden takip eden ayın 23'ü akşamına kadar bildirilip ay sonuna kadar ödenir. Burada bordro tahakkuku ile oluşacak giderler ve ödenecek vergiler için kıst olarak hesaplama yapmaya gerek bulunmamaktadır. Oluşacak olan vergiler yeni şirkete ait muhtasar beyanname ve SGK bildirimi ile beyan edilecek ve ödenecektir.

Tescil tarihi itibarı ile 15 gün içerisinde bağlı bulunulan vergi dairesine e-tebligat ve internet vergi dairesi kullanımı için başvuru yapılarak gerekli kullanıcı adı ve şifre alınmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile 1 ay içerisinde internet vergi dairesi üzerinden kuruluş vergi levhası onaylanmalıdır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğü'ne sadece yazı ekine ticaret sicil tasdiknamesi konularak bilgi verilir. Kesin bir süre belirtilmemekle birlikte 10 gün içerisinde bilgi verilmesi en uygun seçenek olacaktır.

İş Kurumu'na sadece yazı ekine ticaret sicil tasdiknamesi konularak bilgi verilir. Kesin bir süre belirtilmemekle birlikte 10 gün içerisinde bilgi verilmesi en uygun seçenek olacaktır.

Ayrıca çalışılan firmalara, bankalara, bağlı bulunulan belediyelere, Turkcell, Ttnet, Vodafone, Türk Telekom, Tedaş gibi iletişim ve enerji firmalarına, Sanayi odasına bilgi verilerek yeni unvan kaydedilmelidir. Şirkete kayıtlı araç var ise ruhsat bilgileri güncellenmelidir.

Nev'i değişiklikleri nedeniyle bazı iş sözleşmeleri ile kira sözleşmelerinin yenilenmesi zorunlu olabilmektedir. Sözleşmelerin yenilenmesi gerektiği durumlarda; sözleşmenin içeriğinde, süre uzatımına gidilmemesi, tutarı ve diğer hükümlerinde herhangi bir değişiklik yapılmaması şartıyla nev'i değişikliği nedeniyle güncellenen sözleşmelerin damga vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir. Nev'i değişikliği sureti ile kurulmuş olan anonim şirketin ana sözleşmesi de yine damga vergisine tabi değildir.

Şirketin devam eden borç, alacak, icra davaları bulunması durumunda konunun ayrıca hukuk danışmanları ile birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.


Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar

Tescil tarihi itibarı ile gelir-gider hesaplarının devri yapılarak kapanış işlemleri yapılmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile gerçekleşmiş olmakla birlikte henüz faturalandırılmamış tutarlar mevcut ise gelir-gider tahakkuku ile kayıtlara alınmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile muhasebeye konu ilgili tüm belgeler kayıtlara alınmış olmalıdır.

Dövizli olan tüm hesapların, tescil tarihi itibarı ile kur değerlemelerinin yapılması gerekmektedir.

180-280-380-480 hesaplardaki tutarların tescil tarihine kadar olan tutarları hesaplanarak gelir-gider hesaplarına aktarılmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile amortisman değerlemesi yapılarak ilgili dönemin gideri olarak dikkate alınmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile satılan malın maliyeti hesaplanarak ilgili dönemin gideri olarak dikkate alınmalıdır.

Tescil tarihi itibarı ile vadesi yeni döneme sarkan alınan-verilen çekler mevcut ise alacak-borç senetleri hesaplarına çekilmelidir.

Tescil tarihi itibarı ile kredi faiz tahakkukları hesaplanarak ilgili dönemin gideri olarak dikkate alınmalıdır, gerekiyorsa tahakkuk eden tutarlar üzerinden sorumlu sıfatı ile KDV ve stopaj hesaplanarak münfesih kurum tarafından beyan edilmelidir.

Tüm bu işlemlerden hareketle, özet olarak yılsonunda yapılan tüm virman, tahakkuk vb. işlemler yapılmalı ve yeni kurulan firmaya açılış bilançosu aktarılmalıdır.

Cengiz Yıldız | KPMG
Özelge: Nevi değişikliği halinde kıst döneme ait kurumlar
vergisi beyannamesi ekinde yer alan finansal tabloların
önceki dönem kısmına hangi değerlerin yazılacağı hk.
Sayı:
62030549-125[6-2014/122]-2676
Tarih:
17/12/2014
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
MÜKELLEF HİZMETLERİ GELİR VERGİLERİ GRUP MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı : 62030549-125[6-2014/122]-2676 17/12/2014
Konu : Nevi değişikliği halinde kıst döneme ait kurumlar vergisi
beyannamesi ekinde yer alan finansal tabloların önceki
dönem kısmına hangi değerlerin yazılacağı.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; limited şirket statüsüne sahip şirketinizin nev'i
değişikliği yoluyla anonim şirkete dönüştüğü, 01.01.2013 - 03.04.2013 dönemine ilişkin kıst dönem
kurumlar vergisi beyannamesinin vergi dairesine elden verildiği, ancak 03.04.2013 - 31.12.2013
dönemi kurumlar vergisi beyannamesi hazırlanırken finansal tablolar bölümüne önceki dönem
olarak (31.12.2012 ya da 03.04.2013) hangi dönemin değerlerinin yazılacağı hususunda
Başkanlığımızdan bilgi talep edilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında, birleşme
sonucunda infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanunî veya iş merkezlerinin Türkiye'de
bulunması ve münfesih kurumun devir tarihindeki bilânço değerlerinin, birleşilen kurum tarafından
bir bütün halinde devralınması ve aynen bilânçosuna geçirilmesi şartıyla gerçekleşen birleşmelerin
devir hükmünde olduğu, ikinci fıkrasında ise kurumların birinci fıkradaki şartlar dahilinde tür
değiştirmelerinin de devir hükmünde olduğu belirtilmiştir.
Anılan Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrasında ise,
"Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine
kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir; birleşmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve
vergilendirilmez:
a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih, devir
tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;
1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma
ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,
2) Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin
verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki
hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait
kurumlar vergisi beyannamesini,
birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde
münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler.
b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını
ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek
olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder. Mahallin
en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir." hükmüne yer
verilmiştir.
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "19." ve "20." numaralı bölümlerinde konu ile
ilgili ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesinde, hesap döneminin
normal olarak takvim yılı olduğu, yeniden işe başlama veya işi bırakma hallerinde, hesap dönemi
içinde bir yıldan eksik olan faaliyet süresin de hesap dönemi sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, limited şirketinizin tür değişikliğinin 04.04.2013 tarihinde ..... Ticaret Sicil
Müdürlüğünce tescil edildiği anlaşılmış olup; bu tür değişikliğinin Kurumlar Vergisi Kanununun 19
ve 20 nci maddeleri kapsamında değerlendirilmesi durumunda, şirketiniz tarafından
05.04.2013-31.12.2013 dönemine ilişkin olarak verilecek kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer
alan finansal tabloların "önceki dönem" kısmına, münfesih hale gelen limited şirketin devir tarihine
kadar olan (01.01.2013-04.04.2013) kıst döneme ilişkin değerlerin yazılması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)


Sayı : B.07.1.GİB.4.06.17.02-HÇ:123.M-2010-109-416 14/06/2011
Konu : Genel Vergi Muafiyeti
İlgide kayıtlı dilekçenizin incelenmesinden, ferdi işletmenizi, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 81 inci maddesinin 2 nci fıkrası gereğince aktif ve pasifiyle birlikte sermaye şirketine devredeceğiniz belirtilerek bu işlemlere ilişkin olarak gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, damga vergisi, harçlar ve Vergi Usul Kanunu yönünden görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.
A- GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ İLE VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 80 inci maddesinin son fıkrasında, faaliyetine devam eden ticari bir işletmenin kısmen veya tamamen satılmasından veya ticari işletmeye dâhil amortismana tabi iktisadi kıymetlerle birinci fıkrada yazılı hakların elden çıkarılmasından doğan kazançların ticari kazanç sayılacağı ve bunlara ticari kazanç hakkındaki hükümlerin uygulanacağı belirtilmiş, bu madde de geçen "elden çıkarma" deyimi yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade ettiği yine aynı maddenin 2 nci fıkrasında açıklanmıştır.
Aynı Kanunun 81 inci maddesinin ikinci fıkrasında, "Kazancı bilanço esasına göre tespit edilen ferdi bir işletmenin bilançosunun bir sermaye şirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devrolunması, devir alan şirketin bilançosuna aynen geçirilmesi ve devredilen ferdi işletmenin sahip veya sahiplerinin şirketten, devir bilançosuna göre hesaplanan öz sermayesi tutarında ortaklık payı alması (Bu ortaklık payını temsil eden hisse senetlerinin nama yazılı olması şarttır.)" halinde değer artış kazancı hesaplanmayacağı, vergileme yapılmayacağı hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, ferdi işletmenizin bilançosunun aktif ve pasifiyle bütün halinde bir sermaye şirketine devrolunması, devrolunan şirketin bilançosuna aynen geçirilmesi ve devredilen ferdi işletmenin sahip veya sahiplerinin şirketten devir bilançosuna göre hesaplanan özsermaye tutarında ortaklık payı alması (bu ortaklık payını temsil eden hisse senetlerinin nama yazılı olması şarttır) durumunda bu devir nedeniyle değer artış kazancı hesaplanmayacak ve vergileme yapılmayacaktır.
Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesinin birinci fıkrasında; "Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kâr veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak mezkûr yıl beyannamesinde gösterilir." hükmüne yer verilmiş olup, aynı Kanunun 44 üncü maddesinde ise, inşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihin; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarihin işin bitim tarihi olarak kabul edileceği belirtilmiştir.
Bu çerçevede, şahıs işletmenizin sermaye şirketine devri nedeniyle, devre ilişkin kararın ticaret sicilinde tescil edildiği tarih itibariyle şahıs işletmesi sona ereceğinden, şahıs işletmesi tarafından yapılmakta olan yıllara sâri inşaat işinin tamamlanmasının mümkün olmayacağı tabiidir. Bu nedenle, söz konusu inşaat işi şahıs işletmesini devralan anonim şirket tarafından devam ettirilecek olup, yıllara sâriinşaat işinin adı geçen şahıs işletmesi yönünden devir tarihi itibariyle bittiğinin kabul edilmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla, şahıs işletmenizin devir tarihine kadar olan hesaplarının kapatılarak yıllara sâriinşaat ve onarma işine ait kârın tespit edilmesi, tespit edilen bu kâr veya zararın şahıs işletmeniz tarafından genel esaslara göre yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilmesi ve beyan edilen kazanç üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, yıllara sâri iş dolayısıyla tevkif edilen vergilerin mahsup edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun "İspat edici kâğıtlar" başlıklı 227 nci maddesinde "Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." düzenlenmesi bulunmaktadır.
213 sayılı Kanununun 229 uncu maddesinde; fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır. Kanunun 231 inci maddesinin 5 numaralı bendinde, faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı; 232 ncimaddesinde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla, kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin sattıkları emtia veya yaptıkları iş için fatura vermek, satın aldıkları emtia ve hizmetler için de fatura istemek ve almak zorunda oldukları; 328 inci maddesinde de devir ve trampanın satış hükmünde olduğu hükmü yer almaktadır.
Buna göre, ferdi işletmenizin sermaye şirketine devrolunması işlemi Vergi Usul Kanununun 328 inci maddesi gereği satış hükmünde kabul edileceğinden, ferdi işletmenizin elinde bulunan makine, teçhizat ve stoklara ilişkin fatura düzenlenmesi gerekecektir.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 313 ncü maddesinde, " İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya ve kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder." hükmü; 320 nci maddesinde ise; "Amortisman süresi kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için (1) rakamı mükellefçe uygulanan nispete bölünür.
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesiri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir.
Her yılın amortismanı ancak o yıla ait değerlemede nazar alınabilir.
Amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz." hükmü yer almaktadır.
213 sayılı Kanunun 315 inci maddesinde; "Mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır." hükmüne yer verilmiş, söz konusu maddenin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak "Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları" tespit edilmiş ve amortisman oranları ve süreleri 333, 339 ve 365 sıra no.lu Vergi Usul Kanunun Genel Tebliğleri ile açıklanmıştır.
Ayrıca, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 seri no.lu Genel Tebliğinin "19.3.2. Amortisman uygulaması" başlıklı bölümünde; "Devir ve bölünme neticesinde devre konu iktisadi kıymetler, mukayyet değerleri üzerinden; aktif ve pasifi düzenleyici hesaplar, ilgili olduğu aktif ve pasif hesaplarla birlikte devrolunacağından, söz konusu iktisadi kıymetlerin devir işleminin amortisman uygulamaları bakımından ilk iktisap olarak değerlendirilmemesi gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle devralan kurumda devir ve bölünme işlemi nedeniyle devrolan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin bakiye değerleri üzerinden kalan amortisman süreleri dikkate alınarak amortisman ayrılmaya devam edilecektir." açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre, sermaye artırım payı olarak kül halinde sermaye şirketine devredilen ferdi işletmenizin sermaye şirketince devralınması durumunda, iktisadi kıymetler devralan sermaye şirketine geçtiğinden, devralınan iktisadi kıymetlere ilişkin olarak kalan süreler de dikkate alınarak bakiye değer üzerinden devralan şirketçe amortisman ayrılmasına devam edilmesi gerekmektedir.
B-KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesinde Türkiye’de yapılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 17/4-c maddesinde ise Gelir Vergisi Kanununun 81 inci maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri (Bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemler bakımından Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (a) bendi hükmü uygulanmaz. İşlem sonunda faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergiler, faaliyete başlayan veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya bölünen kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılır.) katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
Bu itibarla, işletmenizin bilanço esasına göre defter tutması durumunda Gelir Vergisi Kanununun 81/2 nci maddesi çerçevesinde aktif kıymetlerin şahıs işletmesinden anonim şirkete devri işlemi katma değer vergisinden istisnadır.
C- BSMV YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 28inci maddesinin ikinci fıkrasında, "Bankerlerin yapmış oldukları banka muamele ve hizmetleri dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar (kendileri veya başkaları hesabına menkul kıymet alıp satmayı, alım - satıma tavassut etmeyi veya alıp sattıkları menkul kıymet karşılığı borçları ödemeyi taahhüt etmeyi meslek haline getirenlerin bu faaliyetleri dolayısıyla lehlerine kalan paralar ile mevduat faizi vermek veya sair adlarla faiz ve benzeri menfaatler sağlamak üzere devamlı olarak para toplama işiyle uğraşanların topladıkları paralara sağladıkları gelir ve menfaatler üzerinden komisyon, ücret, hizmet karşılığı gibi adlarla aldıkları paralar dâhil) da banka muameleleri vergisine tabidir." hükmü ve 6009 sayılı Kanunla değişik üçüncü fıkrasında ise, "90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre ikraz işleriyle uğraşanlarla ikinci fıkrada belirtilen muamele ve hizmetlerden herhangi birini esas iştigal konusu olarak yapanlar bu Kanunun uygulanmasında banker sayılırlar." hükmü bulunmaktadır.
Aynı Kanunun mükellefi belirleyen 30 uncu maddesinde ise, "Banka ve sigorta muameleleri vergisini banka ve bankerlerle sigorta şirketleri öder..." hükmü yer almaktadır.
Buna göre, 6802 sayılı Kanunun ikinci fıkrasında belirtilen işlemlerden herhangi birini esas iştigal konusu olarak yapanlar banker kapsamında BSMV mükellefi olarak kabul edilmekte olup esas iştigal konusu inşaat işletmeciliği olan şahıs işletmenizin aktif ve pasifinde yer alan iktisadi kıymetlerin yeni kurulacak sermaye şirketine devir işlemleri BSMV’nin konusuna girmemektedir.
D- DAMGA VERGİSİ VE HARÇLAR YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu; 9 uncu maddesinde, bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır.
Mezkûr Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar" başlıklı bölümünün (16) numaralı fıkrasında anonim, eshamlı komandit ve limited şirketler ile yatırım fonlarının kuruluşlarına, sermaye artırımlarına ve süre uzatımlarına ilişkin olarak düzenlenen kağıtların damga vergisinden istisna olacağı hükmü yer almaktadır
Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinde, "...Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (Bu kooperatifler ile Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma Anonim Şirketi tarafından bankalardan kullandırılacak krediler için verilecek kefaletler dâhil) bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile geri ödemelerine ilişkin işlemler bu Kanunda yazılı harçlardan müstesnadır." hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, ferdi işletmenizin bir sermaye şirketine, sermaye artırımı yoluyla devri nedeniyle yapılacak işlemlerin, 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesi çerçevesinde harçtan; bu işlem nedeniyle düzenlenecek kâğıtların da Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar" bölümünün (16) numaralı fıkrasına göre damga vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Nev’i Değişikliği Yaparak Anonim Şirkete Dönüşen Şirket Adına Devir Tarihinden Sonra Eski Unvana Düzenlenen Faturaların Ba Bildirim Formunda Hangi Unvanla Beyan Edileceği

Tarih : 15.01.2019
Yayın Dönemi : Şubat 2019
T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü

Sayı: 27575268-105[Mük.257-2016-134]-20412

Tarih: 15.01.2019

Konu: Nev’i Değişikliği Yaparak Anonim Şirkete Dönüşen Şirket Adına Devir Tarihinden Sonra Eski Unvana Düzenlenen Faturaların Ba Bildirim Formunda Hangi Unvanla Beyan Edileceği

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, e-fatura ve e-defter kapsamında olan şirketinizin 31/03/201. tarihi itibariyle nev'i değişikliği yaparak limited şirketten anonim şirkete dönüştüğü ve aynı tarih itibariyle limited şirketin kapatılarak anonim şirket açılışının yapıldığı, resmi prosedürden dolayı Ticaret Sicil Gazetesinde ilana alınmasının yaklaşık bir hafta sürdüğü, bu süreçte e-fatura sisteminden gelen faturaların limited şirket unvanı ve vergi numarası ile düzenlendiğinin anlaşıldığı belirtilerek, eski unvan ve vergi numarası ile kesilen faturaların anonim şirket adına kullanılıp kullanılamayacağı ile Ba bildirim formunda nasıl beyan edileceği hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve mükerrer 257'nci maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak, 350 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; mal ve hizmet satışlarını ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)" ile bildirmeleri yükümlülüğü getirilmiş, 362 ve 381 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleriyle bu yükümlülüğe ilişkin açıklamalar yapılmış, 396 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de söz konusu yükümlülüğün 2010 yılı ve müteakip yılların aylık dönemlerinde yerine getirilmesinde uygulanacak usul ve esaslar ile bildirim hadleri yeniden belirlenmiştir.

396 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin (2.2.5) numaralı bendinde; "5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun;



-18'inci maddesi uyarınca gerçekleştirilen birleşmelerde, münfesih kurumun birleşmenin gerçekleştiği döneme ilişkin bildirimleri bunlar adına, birleşilen kurum veya 3568 sayılı Kanuna istinaden yetki almış meslek mensupları tarafından,



-19'uncu maddesi uyarınca yapılan devirlerde, münfesih kurumun devrin gerçekleştiği döneme ilişkin bildirimleri bunlar adına, devir alan kurum veya 3568 sayılı Kanuna istinaden yetki almış meslek mensupları tarafından,



-19'uncu maddesi uyarınca gerçekleştirilen tam bölünmelerde, münfesih kurumun bölünmenin gerçekleştiği döneme ilişkin bildirimleri bunlar adına, münfesih kurumun varlıklarını devralan kurumlardan müteselsil sorumluluk kapsamında herhangi biri veya 3568 sayılı Kanuna istinaden yetki almış meslek mensupları tarafından,



takip eden ayın son günü akşamına kadar verilmesi gerekmektedir." açıklamalarına yer verilmiştir.



Aynı Tebliğin (2.2.2) numaralı bendinde ise; "Mükellefiyetin terki halinde bildirim formları, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar verilmek zorundadır. Bu bildirimler, kullanıcı kodu, parola ve şifre almış mükelleflerce veya 3568 sayılı Kanuna istinaden yetki almış meslek mensuplarınca verilecektir." ifadesine yer verilmiştir.



Bu itibarla, nevi değişikliği yaparak limited şirketten anonim şirkete dönüşen firmanızın devrin gerçekleştiği tarihe kadar olan 2016/Mart dönemine ait Ba-Bs bildirimlerinin limited şirket unvanı ve vergi kimlik numarası ile devrin gerçekleştiği tarihten ay sonuna kadar olan 2016/Mart dönemine ait Ba-Bs bildirimlerinin ise anonim şirket unvanı ve vergi kimlik numarasıyla takip eden ayın son günü akşamına kadar verilmesi gerekmektedir.



Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 242'nci maddesinin 2'nci fıkrasının 5766 sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle değiştirilen 5'inci paragrafı uyarınca; Maliye Bakanlığı'nın, elektronik defter, belge ve kayıtların oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafaza ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması ve düzenlenmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu belirtilmiş ve aynı Kanunun mükerrer 257'nci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde de Maliye Bakanlığı'nın, tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayıt ve belgelerin mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması veya bu kayıt ortamlarında saklanması hususunda izin vermeye veya zorunluluk getirmeye, bu konuda uygulama usul ve esaslarını belirlemeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.



Maliye Bakanlığına tanınan bu yetkiler çerçevesinde yaygın olarak kullanılan belgelerden biri olan "faturanın" elektronik belge olarak düzenlenmesi, elektronik ortamda iletilmesi, muhafaza ve ibraz edilmesine ilişkin usul ve esaslara yönelik olarak 397, 416, 421, 424, 433, 447 ve 448 sıra no'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile düzenlemeler yapılmıştır.



397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "Mali Mühür" başlıklı 7'nci bölümünde tüzel kişilerin ve diğer kurumların herhangi bir nedenle unvanlarının değişmesi halinde, eski unvanı barındıran sertifikaları geçerliliğini kaybedeceğinden, unvan değişikliğini izleyen 15 gün içerisinde yeni unvanına uygun sertifika başvurusu yapılmasının gerektiği belirtilmiştir.



Öte yandan, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 180'inci maddesinde ise, bir şirketin hukuki şeklini değiştirebileceği ve yeni türe dönüştürülen şirketin eski şirketin devamı niteliğinde olduğu, 181'inci maddesinde ise bir sermaye şirketinin başka türde bir sermaye şirketine dönüşmesinin geçerli türde değişiklik olduğu belirtilmiştir.



Buna göre nev'i değişikliği yapan mükelleflerin mali mühür için limited şirket adına başvuru yapması ve mali mühür açısından eski unvanın geçerliliği sona ermiş olması nedeniyle unvan değişikliğini (nev'i değişikliğini) izleyen 15 gün içerisinde yeni unvana uygun sertifika (Mali Mühür) başvurusu yapması ve nev'i değişikliğine ilişkin ticaret sicil gazetesi fotokopisi ve durumu açıklayan bir dilekçe ile posta yoluyla Başkanlığımıza ulaştırması gerekmektedir. Yeni mali mühür temin edilene kadar e-fatura ve e-defter uygulamasından eski unvana ilişkin olarak düzenlenen mali mührün kullanılması ve bu süre içinde düzenlenen e-faturalarda yeni unvan ve vergi kimlik numarası bilgilerine faturanın açıklama alanında yer verilmesi imkanı bulunmaktadır.



Diğer taraftan bu süre zarfında gönderici tarafından unvan (nev'i değişikliği) değişikliği yapmış firmaya kesilecek fatura, firmanın henüz yeni mali mühür temin etmemiş ve yeni unvanla (nev'i değişikliği ile) e-fatura sistemine dahil olmaması nedeniyle, teknik olarak alıcıya yeni unvan ve vergi kimlik numarası ile e-fatura düzenlenebilme imkanı bulunmadığı tabiidir.



Ayrıca nev'i değişikliğinin gerçekleştiği tarihten sonra, eski unvana düzenlenen e-faturalar ile eski unvana ait mali mühür kullanılarak şirket tarafından düzenlenen e-faturaların, yeni unvana ait e-deftere işlenmesi gerekmektedir.



Yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde, 31/03/201. tarihinde nev'i değişikliği yaparak limited şirketten anonim şirkete dönüşen firmanızca ilgili ayda yapılan alış işlemlerine ilişkin olarak, nev'i değişikliğinin gerçekleştiği tarihe kadar düzenlenen elektronik faturaların limited şirketin unvanı ve vergi kimlik numarası yazılarak, nev'i değişikliğinin gerçekleştiği tarihten sonra düzenlenen elektronik faturaların ise anonim şirketin unvanı ve vergi kimlik numarası yazılarak ilgili döneme ait Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.



Bilgi edinilmesini rica ederim.



(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.