AHMET BARLAK MUHASEBE FORUMU

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)



Sayı :B.07.1.GİB.04.99.16.02/2-Muk/205 18/02/2008/4263
Konu: Banka ile gerçek kişi arasında net tutar
Üzerinden yapılan kira sözleşmesinin tapu
siciline şerh edilmesinde damga vergisi ve
harcın tespitinde brüt bedelin esas
alınmasının gerektiği



……………………
…………………………………..



İlgi : İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığına verilen 07.02.2008 tarih ve 356 sayılı yazınız.


…………………………………………. arasında imzalanan kira sözleşmesinin tapu siciline şerh edilmesinin istenildiği belirtilerek, şerh işleminde uygulanacak damga vergisi ve harcın net kira bedeli üzerinden mi yoksa tespit edilecek brüt kira bedeli üzerinden mi hesaplanacağı hakkında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1’inci maddesinde; “Bu Kanuna ekli (1) sayılı Tabloda yazılı kağıtlar Damga Vergisine tabidir.
Bu Kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.” hükmü ile 3’üncü maddesinde; “Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir. Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder.” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun 5’inci maddesinde; “Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshası ayrı ayrı aynı miktar veya nispette Damga Vergisine tabidir. Şu kadar ki, poliçe ve emre yazılı ticari senetlerin yalnız tedavüle çıkarılan nüshaları vergiye tabi tutulur.” hükmü, 10’uncu maddesinde de “Damga Vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır. Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade eder.” hükmüne yer verilmiştir.
Kanunun 26’ncı maddesinde de; “Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tespit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar” denilmektedir.
Aynı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 pozisyonunda; kira mukavelenamelerinin (mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) binde 1,5 nispetinde damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 57 nci maddesinde,“Tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanları, tapu ve kadastro harçlarına tabidir” denilmekte olup, kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin I-10 pozisyonunda, adi veya hasılat kira mukavelelerinin tapu siciline şerhinde mukavele müddetine göre hesaplanacak kira toplamı ve mukavele mevcut değilse veya mukavelede müddet belirtilmemişse bir yıllık kira bedeli üzerinden binde 5,4 oranında harç alınacağı belirtilmektedir.
Diğer taraftan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesinde tevkifat yapmakla yükümlü olanlar sayılmış, aynı maddenin 5/a bendi uyarınca 70’inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden istihkak sahiplerinin, gelir vergilerine mahsuben %20 oranında tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre yazınız ekinde …………………………………………… arasında imzalanan kira sözleşmesinin incelenmesinden, kira sözleşmesinin net tutar üzerinden düzenlendiği anlaşılmış olup, kira sözleşmelerinde damga vergisi ve harcın hesaplanmasında brüt bedelin esas alınması gerekmektedir. 

Bilgi edinilmesini rica ederim.

 

Başlık damga vergisi matrahının brüt kira bedeli olup olmayacağı hakkında….
Tarih 19/09/2008
Sayı B.07.1.GİB.0.02.62/6202-2946
Kapsam

T.C.

MALİYE BAKANLIĞI

Gelir İdaresi Başkanlığı





Sayı : B.07.1.GİB.0.02.62/6202-2946 

Konu :





...................................

.............................





İlgi: ............... tarih ve ............. sayılı dilekçeniz.

İlgide kayıtlı dilekçenizin incelenmesinden, ............. Birliğinin, işyeri kira sözleşmesinde yer alan tutarın net veya brüt olduğuna bakılmaksızın doğrudan belgede yazılı değer üzerinden damga vergisi hesaplanacağı yönündeki 2000/2 sayılı genelgesine karşılık ............. Vergi Dairesi Başkanlığının, işyeri kira sözleşmelerinde kira bedelinin net olarak belirlenmesi ve stopajın kiracıya ait olacağı yönünde hüküm bulunması halinde damga vergisi matrahının brüt kira bedeli olacağı yönünde görüşü bulunduğundan bahisle konu hakkında görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olacağı; Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I.Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/2 nci fıkrasında da, "kira mukavelenamelerinin mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden" binde 1,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı hükmü yer almaktadır.

Konunun değerlendirilmesi neticesinde; sözleşmede kira bedelinin yanında kiralayanın elde ettiği kira geliri nedeniyle ödemesi gereken gelir (stopaj) vergisine ilişkin tutarın da kiracı tarafından ödeneceği hususuna yer verilmesi halinde, bu tutar kira bedelinin bir unsuru olarak belirlenmiş olacağından, damga vergisi matrahının brüt kira bedeli olması gerektiği yönündeki ............. Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının görüşü Başkanlığımızca uygun bulunmuştur. 

Bilgi edinilmesini rica ederim.







Başkan a.  
 

. Damga Vergisine Tabi Olan Sözleşmeler:

 

a) Sözleşmenin Depozito Tutarını da Kapsaması:

Sözleşmenin, kira tutarı yanında "depozito" tutarını da kapsaması durumunda, depozito tutarının "teminat hükmünde" olması nedeniyle, sözleşmenin sadece depozito tutarı üzerinden, düzenlenme tarihi itibariyle, nüsha sayısına göre nispi damga vergisine (2014 yılı için binde 9.48 damga vergisine) tabi tutulması gerekir (DV Kanununa ekli 1 sayılı tablonun IA-3 fıkrası).

 

b) Sözleşmenin Kefil İmzasını da İçermesi:

Kiracı ve kiralayan yanında, "adi kefil", "müteselsil kefil", "müşterek borçlu ve müteselsil kefil" olarak kefil imzasını da kapsaması durumunda, kira bedeli üzerinden, düzenleme tarihi itibariyle nüsha sayısına göre binde 9.48 damga vergisine tabi tutulması gerekir (DV Kanununa ekli 1 sayılı Tablonun I/A-3 fıkrası)

 

c) Sözleşmenin (a) ve (b) Bentlerini Birlikte İçermesi:

Kiracı ve kiralayan yanında "adi kefil", "müteselsil kefil", "müşterek borcu ve müteselsil kefil" şeklinde şerhle birlikte depozito bedeli de içermesi durumunda, depozito ve kefalet şerhi işlemlerine ilişkin tutarın toplamı üzerinden, düzenlenme tarihi itibariyle "nüsha sayısına göre" damga vergisi ödenmesi gerekir (DV. Kanunu Md.6/1).

 

İŞYERİ KİRALARI

 

İşyeri kiralamalarında, depozito ve kefil olmasa dahi, yapılan kira sözleşmelerinde yazılı KDV hariç toplam kira tutarı damga vergisine tabidir. Kira tutarı sözleşmeye net olarak yazılmışsa, brüt tutardır.

 

Damga vergisinin oranı (2014 yılı için) her bir nüsha için yıllık kira tutarının binde 1.89'dur.

 

Kefil varsa, kefil için de ayrıca yıllık kira tutarı üzerinden, nüsha sayısına göre binde 9.48'dir. Sözleşmede kaç nüsha olduğu belirtilmemişse, 2 nüsha olduğu kabul edilir.

 

Kira süresi, bir yıldan uzun ise örneğin 5 yıllık ise, damga vergisi 5 yıllık kira tutarı üzerinden, kefil varsa (1.89 + 9.48 = binde 11.37 oranında) yine nüsha sayısına göre ayrı ayrı hesaplanacaktır.

 

Damga vergisini, sözleşmeye taraf olan kişilerden, herhangi birisinin ödemesi yeterlidir.

 

Damga vergisi ve cezasında, imza edenler zincirleme sorumludurlar. Buna göre örneğin, kiracı damga vergisini beyan etmemişse, vergi mal sahibinden istenir.

 

 

Ayrıca Kanunun 6.maddesinin ikinci paragrafında, ”Bir kağıtta toplanan

akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde

damga vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem

üzerinden alınır. “hükmüne yer verilmiştir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun; 581. maddesinde göre; kefalet

sözleşmesi, kefilin alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesinin

sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlendiği sözleşmedir. Yine

aynı Kanunun 585. maddesinde; adi kefalette alacaklı, borçluya başvurmadıkça

kefili takip edemeyeceği, 586.maddesinde ise kefil, müteselsil kefil

sıfatıyla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle yükümlülük altına girmeyi

kabul etmişse alacaklı, borçluyu takip etmeden veya taşınmaz rehnini

paraya çevirmeden kefili takip edebileceği belirtilmiştir.

Bu nedenle kira sözleşmesine adi kefalet konulması halinde kefalet

şerhi asıl akitten ayrı bağımsız bir işlem, bir hukuki muamele niteliğinde

olduğundan damga vergisinin sözleşme ve kefalet için ayrı dikkate alınması,

birden fazla adi kefil bulunması halinde ise her kefil için ayrı ayrı

damga vergisi hesaplanması gerekir.

Sözleşmeye müteselsil kefalet konulması halinde ise kefalet şerhi asıl

akitle birbirine bağlı ve bir asıldan doğma akit işlemler olarak kabul edileceğinden

damga vergisinin kağıtta yer alan akit ve işlemler içerisinden

en yüksek vergi alınması gereken tutarın dikkate alınarak hesaplanması

gerekmektedir. Ayrıca birden fazla müteselsil kefil bulunması halinde ise

damga vergisi müteselsil kefil sayısı dikkate alınmadan hesaplanır.

Kısaca toparlayacak olursak;

1- Sadece kiracı ile kiralayan arasında imzalanan kira sözleşmesine ait

damga vergisi; mukavele süresine göre bulunacak toplam kira tutarının

binde 1,65 damga vergisi oranı ile çarpılmak suretiyle hesaplanacak tutar

olacaktır.

2- Sözleşmenin kiracı ile kiralayanın yanı sıra adi kefil tarafından da

imzalanması halinde, söz konusu kira sözleşmesine ait damga vergisi, mukavele

süresine göre bulunacak toplam kira tutarının, kira sözleşmesi için

binde 1,65, kefalet içinde binde 8,25 olmak üzere binde 9,90 damga vergisi

oranı ile çarpılmak suretiyle hesaplanacak tutar olacaktır. MALİ ÇÖZÜM

TEMMUZ - AĞUSTOS 2012 263 MALİ ÇÖZÜM

3- Sözleşmenin kiracı ile kiralayanın yanı sıra müteselsil kefil veya

müşterek borçlu tarafından da imzalanmış olması halinde, söz konusu kira

sözleşmesine ait damga vergisi, mukavele süresine göre bulunacak toplam

kira tutarının binde 8,25 damga vergisi oranı ile çarpılmak suretiyle hesaplanacak

tutar olacaktır.

4- Kira sözleşmesinin yabancı para cinsinden düzenlenmiş olması halinde,

kira sözleşmesinin düzenlendiği tarihteki T.C.Merkez Bankası döviz

satış kurunun TL’na çevrilmek suretiyle hesaplanacak tutar üzerinden

damga vergisi hesaplanır.

5- Kira sözleşmesi, kira bedeli + KDV olarak düzenlenmişse, KDV hesaplanacak

damga vergisine dahil edilmez, sadece toplam kira bedeli üzerinden

damga vergisi hesaplanır. KDV dahil edilerek düzenlenen sözleş-

melerde ise damga vergisi KDV tutarı düşüldükten sonraki tutar üzerinden

hesaplanır.

6- Kira sözleşmesinin damga vergisi hesaplandıktan sonra Kanunun

14. maddesinde yer alan azami tutarı aşıp aşmadığının da ayrıca kontrolü

yapılarak azami tutarı aşması halinde Kanunda belirlenen azami tutar damga

vergisi olarak dikkate alınır.

7- Kira sözleşmesinin birden fazla nüsha olarak düzenlenmesi halinde,

her bir nüsha ayrı ayrı fakat aynı miktar veya nispette vergiye tabi tutulur.