02.05.2015, 10:35
c) Geçmiş Yıl Zararları
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin dokuzuncu fıkrasında, "Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50'si, 2010 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmez." hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre mükellefler, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının yarısını, 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.
Söz konusu zararların ilgili yılların mali bilançolarına göre doğmuş olması veya indirim ve istisna uygulamalarından kaynaklanmış olması, durumu değiştirmemektedir. Dolayısıyla söz konusu fıkra hükmü uyarınca matrah artırımında bulunan mükelleflerin artırımda bulundukları yıla ilişkin zararlarının, gerek mali yıl bilançolarına göre doğmuş olsun, gerekse indirim ve istisnadan kaynaklanmış bulunsun, devreden tutarının sadece %50'si, 2010 yılı ve müteakip dönemlerde Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununun ilgili maddelerinde yer alan esaslar çerçevesinde mahsup edilebilecektir.
Diğer taraftan, matrah artırımında bulunulan yıllara ait olmakla birlikte 2009 ve önceki yılların karlarından mahsup edilmiş geçmiş yıl zararlarına yönelik herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Örnek 11- Kurumlar vergisi mükellefi (A) A.Ş., 2006 yılında 10.000 TL, 2007 yılında 12.000 TL zarar, 2008 yılında 21.000 TL kar, 2009 yılında ise 15.000 TL zarar beyan etmiştir. Mükellef, 2008 yılında beyan ettiği kar tutarından 2006 ve 2007 yıllarından devreden geçmiş yıl zararlarını mahsup etmiştir.
Söz konusu mükellefin 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için matrah artırımından yararlandığı durumda 2010 ve müteakip yıllarda mahsup edebileceği geçmiş yıl zarar tutarı 2007 yılından devreden (1.000 / 2 =) 500 TL, 2009 yılından devreden (15.000 / 2 =) 7.500 TL olmak üzere toplam 8.000 TL olacaktır.
d) Gelecek Yıllarda Matrahtan İndirim Konusu Yapılacak İstisna ve İndirim Tutarları ile Geçmiş Yıl Zararlarının Artırılan Matrahlardan İndirilememesi
Kurumlar vergisinden istisna edilen bazı kazançlar, ilgili yıl faaliyet sonucu zararla sonuçlanmış olsa dahi, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde indirim olarak uygulanmakta ve söz konusu istisna kazançlar, müteakip yıl kazançlarından indirilmek üzere zarar olarak müteakip yıllara devredilmektedir.
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin onuncu fıkrası gereğince matrah artırımında bulunan mükelleflerin, devreden söz konusu zararları, bu Kanuna göre artırdıkları matrahlardan indirmeleri söz konusu değildir.
Aynı şekilde mükellefler, yapmış oldukları yatırım harcamaları nedeniyle indirime hak kazandıkları, ancak ilgili yıllarda kazanç yetersizliği dolayısıyla yararlanamadıkları yatırım indirimi istisnası tutarları ile geçmiş yıl zararlarını da 6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine göre artırdıkları veya beyan ettikleri matrahlardan indiremeyeceklerdir. Ancak önceki yıllarda indirilemeyen yatırım indirimi tutarının, 193 sayılı Kanunun ilgili hükümleri ile 276 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği çerçevesinde mükelleflerce daha sonraki yıllarda beyan edilen kazançlardan indirilebileceği tabiidir.
Diğer taraftan, matrah artırımında bulunulan cari yılda zarar beyan edilmiş olması halinde, 6111 sayılı Kanuna göre artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergilerin tamamının ödenmesi gerekeceğinden, söz konusu cari yıl zararının da artırılan matrahlar üzerinden mahsubu veya indirimi söz konusu olmayacaktır. Bahse konu zararlar hakkında, mükelleflerin bu Tebliğin (VI-C/5-c) bölümündeki açıklamaları dikkate almaları gerekmektedir.
2011/49
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın http://www.gib.gov.tr adresinde “6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” uygulaması ile ilgili aşağıdaki hususların açıklanmasına ihtiyaç duyulmuştur. Konuya ilişkin önem arz eden hususlara aşağıda yer verilmektedir.
1-MATRAH ARTTIRIMINDA BULUNULAN YILLARA İLİŞKİN GEÇMİŞ YIL ZARARLARININ %50’Sİ 2010 VE İZLEYEN YILLAR KARLARINDAN MAHSUP EDİLEMEZ
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin dokuzuncu fıkrasında, "Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların % 50'si, 2010 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmez." hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm uyarınca, gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının %50'sini, 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.
2-YAPILMASI GEREKEN 2010 YILI KURUMLAR VERGİSİ DÜZELTMESİ DURUMU
Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin 2010 yılına ilişkin olarak vermiş oldukları geçici vergi beyannamelerinde, matrah artırımında bulundukları yıllara ait geçmiş yıl zararlarının mahsup edilmiş olması halinde, söz konusu mükelleflerin 2010 yılı geçici vergi beyannamelerini düzeltmelerine gerek bulunmamaktadır.
Ancak, artırımda bulunulan yıllara ait geçmiş yıl zararlarının %50'sinin, 2010 ve müteakip yıllara ait gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde mahsup edilemeyeceği tabiidir.
Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar vergisi mükelleflerinden, hesap dönemleri 2010 yılı içinde sona eren ve kurumlar vergisi beyannamelerini 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce vermiş olan mükellefler ile 2010 yılı gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerini verdikten sonra matrah artırımında bulunan mükelleflerin, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının %50'si, 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edilemeyeceğinden, verilen gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin düzeltilmesi zorunluluğu doğmaktadır.
3- DÜZELTME YAPILACAK SON BAŞVURU SÜRESİ
Bu kapsama giren mükelleflerin, matrah artırımı başvuru süresi içerisinde düzeltme beyannamesi vermeleri halinde, kendilerinden vergi cezası veya gecikme faizi talep edilmeyecek, beyan üzerine tahakkuk edecek vergiler, beyannamenin verildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde ödenecektir. Matrah artırmakla birlikte düzeltme işlemlerini yapmayan mükellefler hakkında ise matrah artırımı başvuru süresinin sonu itibarıyla gerekli işlemler vergi dairelerince yerine getirilecek, vergi ziyaı olması halinde tarh edilecek vergi için gecikme faizi matrah artırımı başvuru süresinin sonundan itibaren hesaplanacaktır.
Geçmiş yıllar zararlarının %50 tutarında azaltma işleminden doğan 2010 yılı düzeltilmiş kurumlar vergisi beyannamesini 6111 sayılı yasanın son başvuru süresi olan 31 Mayıs 2011 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.
4- DÜZELTME İŞLEMİNİN MUHASEBE KAYDI DURUMU
Matrah artırımından yararlanılan yılın zararlarının %50 sini silinmesinden sonra yapılması gereken muhasebe işlemine ilişkin söz konusu yasanın tebliğ ve genelgelerinde herhangi bir açıklama yapılmamakla beraber, Müşavirliğimizin konuya ilişkin görüşü şu yöndedir:
Yüzde elli geçmiş yıl zararları sadece beyan üzerinde düzeltilerek 2010 yılı Kurumlar Vergisi düzeltme işlemi yapılmalı ve ilgili tutara ilişkin geçmiş yıllar zararları hesabında muhasebe kaydı yapılmadan aynen kalmalıdır. Aksi Halde her ne kadar vergilendirmeyi etkilemese de 689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabına aktarılan tutar nedeniyle Gelir Tablosu ve Bilançolarda düzensizlikler meydana gelebilir düşüncesi ile bakiyenin kayıtlarda aynı kalması, Ancak azaltılan zarara ilişkin bilgilerin bilanço ve gelir tablosu dipnotlarında yer almasının faydalı olacağı kanaatindeyiz.
5-SONUÇ
6111 sayılı kanun kapsamında matrah artırımından yararlanan mükelleflerin, matrah artırımında bulundukları yıllara ait geçmiş yıl zararlarının tamamını sehven 2010 yılı karından mahsup etmeleri durumunda 2010 yılına ilişkin Kurumlar Vergisi beyanları için 31 Mayıs 2011 günü akşamına kadar Düzeltme beyannamesi vermeleri halinde kendilerinden vergi cezası veya gecikme faizi talep edilmeyecek, beyan üzerine tahakkuk edecek vergiler, beyannamenin verildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde ödenecektir.
Yer verilen konuda ek bilgi gerektiğinde lütfen temas kurunuz.
Matrah Artırımında Geçmiş Yıllar Zararlarının Akıbeti
Torba Yasa olarak bilinen 6111 Sayılı Bazı alacakların yeniden yapılandırılması ile ilgili Kanunun Üçüncü Bölümünün 6.maddesineMatrah Artırımı ile ilgili genel açıklamalara yer verilmiştir.
İlgili Maddenin konumuzla alakalı 9.ve 10.bentlerinde şu ifadelere yer verilmiştir;
''Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların % 50'si, 2010 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmez.
İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları bu madde hükmüne göre artırılan matrahlardan indirilemez.''
Yani geçmil yıllardan sirayet eden bir zararınızın mevcudiyeti durumunda eger matrah artırımı hükümlerinden faydalanır iseniz 2010 yılına devretmiş olan zararlarınızın yalnızca %50 bölümünden faydalanabileceksiniz geri kalan kısmı ise atıl duruma gelecektir.
Konuyu daha önce değindiğimiz Torba Kanunun Örnekler ile Muhasebe kayıtları başlıklı yazımızdaki bir örnek ile açıklamamız gerekirse;
http://www.huseyinust.com/Thread-TORBA-YASA-ORNEKLER-ILE-MUHASEBE-KAYITLARI
Matrah artırımı ile ilgili en dikkat çekici nokta artırımda bulunulan yıllarda zarar doğmuş ve bu zararlar bir sonraki yılların gelir beyanlarında sona ermemiş ise artırım sonrası %50 den fazlasının mahsup edilemeyecek olmasıdır.
Bir örnekle konuyu açıklamaya çalışalım;
Firmamızın yıllar itibariyle Mali kar ve zararlı Aşağıdaki gibidir,
2004 yılı Mali Zararı 200.000
2005 yılı Mali Zararı 350.000
2006 yılı Mali Kârı 210.000
2007 yılı Mali Zararı 150.000
2008 yılı Mali Kârı 205.000
2009 yılı Mali Kârı 150.000
Bu durumda Firmamızın beyanları aşağıdaki gibi gerçekleşecektir;
2005 yılı toplam devreden geçmiş Yıllar zararı 550.000 = 200.000 + 350.000
2006 yılı devreden Geçmiş Yıllar zararı 550.000 – 210.000 = 340.000 (Tamamı 2005 yılı zararı)
2007 yılı devreden Geçmiş Yıllar zararı 490.000 = 340.000 + 150.000
2008 yılı devreden Geçmiş Yıllar zararı 285.000 = 490.000 – 205.000
2009 yılı devreden Geçmiş Yıllar zararı 135.000 = 285.000 – 150.000 (Tamamı 2007 yılı zararı)
Firmamız bu noktadan sonra 2006-2009 arasındaki tüm yıllarda matrah artırımı yoluna gittiginde 2010 yılı ve ertesi yıllar için 2007 yılından kalan ve devreden Geçmiş Yıllar Zararı 135.000 TL ‘nin yalnızca %50 ‘si olan 67.500 TL’yi beyannamelerinde mahsup konusu yapabilecektir.
Buraya kadar açıklanan durum matrah artırımından yararlanılması durumunda gerçekleşecek olaydır.
Peki Yarlandırılan %50 Geçmiş Yıllar Zararının ardından devretmiş olan geri kalan %50 Geçmiş Yıllar Zararının Akıbeti ne olacaktır?
Zarar mal varlığında oluşan eksilmedir. İstenmeyen, öngörülemeyen kayıp şeklinde de tanımlanabilir.
Bugüne kadar konuyla ilgili yalnızca Geçmiş Yıllar Karlarının yasal olarak 5 yıllık süre içerisinde indiriminin mümkün olduğu ve indirimden nasıl yararlanacağı açıklanmıştı.
GVK’nın 88. maddesinde, “Gelirin toplanmasında gelir kaynaklarının bir kısmından hasıl olan zararlar (diğer kazanç ve iratlardan doğanlar hariç) diğer kaynakların kazanç ve iratlarına mahsup edilir. Bu mahsup neticesinde kapatılmayan zarar kısmı, müteakip yılların gelirinden indirilir. Arka arkaya 5 yıl içinde mahsup edilemeyen zarar bakiyesi müteakip yıllara naklonulamaz…”denilmektedir.
KVK’nın, 9/1. maddesine göre, “Kurumlar vergisi beyannamelerinde her yılı zararı ayrı ayrı gösterilmek ve beş yıldan fazla nakledilmemek koşuluyla geçmiş yılların mali bilançolarına göre meydana gelen zararlar indirim konusu” yapılabilecektir.
Bu hüküm yalnızca mutad hale gelen geçmiş yıllar zararlarının indirimi ile alakalı olarak hazırlanmış torba yasa ve benzerlerinin matrah artırımı ile ilgili maddelerinden kaynaklanan durumlar ile açıklığa kavuşturulmamıştır.
Normal şartlarda 5 yıl içerisinde indirilemeyen veya kullanılamayan geçmiş yıllar zararlarının yok edilmesi hususunda birden fazla seçenek karşımıza çıkabilir.
Yukarıda verdiğimiz örnekte kullanılamayacak durumda olan 67.500 TL için ele aldığımızda konuyu bu durumda;
1- İndirilemeyen zarar işletme sahibi yada sahiplerince karşılanması gerekmektedir. Nasıl ki, işletmenin kârı sahip yada sahiplerce işletmeden çekilebiliyorsa, aynı şekilde indirilemeyen zarar da işletme sahiplerince karşılanmalıdır.
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 67.500
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI 67.500
6111 sayılı yasadan İndirimi Mümkün olmayan
geçmiş yıllar zararı
Ancak hemen burada şu hususu belirtmek gerekir. Her ne kadar böyle bir imkan var isede hali hazırda torba yasa ile zaten yok edilmeye çalışılan bir ortaklar cari hesabı söz konusu iken yeniden ortaklar cari hesap kullanılarak böyle bir işlem yapılması pek uygun düşmeyecektir.
2- Kurum Kazancından mahsup etmek ancak İndirimi mümkün olmayan kısım için Kanunen kabul edilmeyen gider olarak yansıtmak.Her ne kadar kanun maddesi %50 lik bölümünün indiriminin mümkün olmadığını söylesede Geçmiş yıllar zararlarının kayıtlarda da yok edilmesi için 2010 yılı kurum kazancından mahsup edilebilir ancak, kanunen kabul edilmeyen gider olarak beyannameye dahil edilmesi gerekecektir.
590 DÖNEM NET KÂRI 67.500
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI 67.500
6111 Sayılı yasadan İndirimi Mümkün olmayan
Geçmiş yıllar zararı
950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER 67.500
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİD. KARŞILIĞI 67.500
3- Yedeklerin kullanılmasıda bir yöntem olarak kullanılabilir bu durumda indirilemeyen kısım beyan üzerinde gösterilmez ancak kayıtlarda 135.000 TL olarak görülen Geçmiş yıllar zararlarının kapatılabilmesi için 67.500 TL lik bölümü yasal yedekler ile mahsup edilir.
540 YASAL YEDEKLER 67.500
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI 67.500
6111 Sayılı yasadan İndirimi Mümkün olmayan
Geçmiş yıllar zararı
Buraya kadar anlattıklarımız yok edilmesi gereken bir geçmiş yıl zararının nasıl ve ne şekilde kayıtlarda sıfırlanabilecegine dair örneklerdi.
Konunun bir diğer boyutu ise Geçmiş yıllar zararları mevcut olan ve 2010 yılına ait geçici vergi dönemlerinde indirim konusu yaparak vergisini ödeyen mükelleflerden olurda Matrah artırımına karar verenler olur ise unutulmaması gereken bir husus alışılagelmiş yıl içinde geçici vergi dönemlerinde ödenen vergilerin külliyen 2010 yılı vergisi olup kurumlar vergisinde ise yalnızca damga vergisi hesaplanması hususunun bu noktada geçerli olmaması ve geçici vergilerinde indirim konusu yaptıkları geçmiş yıllar zararlarının %50 sinden kaynaklı olarak kurumlar vergisi matrahının yükselmesi ve Nisan ayı sonuna kadarda bu tutarların %20 sinin vergi olarak ödenecek olmasıdır.
AKLINIZDA BULUNSUN
Şu veya bu sebeple 6111 sayılı yasa içerisinde adı geçen alacaklar dışında kalan kamu borçlarınız mevcut ise örneğin EPDK veya başka kurumlara ait idari para cezaları ile sözleşmeden kaynaklanan cezalar gibi bu borçlarınızdan dolayı her ne kadar torba yasa hükümlerinden faydalanamıyor olsanız bile zor hal tespiti müracaatıyla 36 aya kadar taksitlendirme imkanıyla tecil taksitlendirme talebinde bulunabilirsiniz.
Bunun için yapmanız gereken "Tecil ve taksitlendirme" formunu temin ederek 2010 yılı mali tablolarınıza ait bilgileri yazmanız ve baglı bulundugunuz vergi dairesine teslim etmenizdir.
Durumunuzun incelenmesi neticesinde uygun bulunur iseniz bir miktar tecil faizinide gözden çıkararak taksitlendirme şartlarından faydalanabilirsiniz.
Hepsini ödedikten vede üstüne birde tevil fazizi verdikten sonra bunun size ne faydası olacak diye düşünebilirsiniz. Ancak gerek borcu yoktur yazıları olsun gerek bankalardaki mevduat hesaplarına el konulma olsun gerekse Teminatların çözülmesi noktasında olsun bir çok açıdan faydasını görebilirsiniz.
Saygılarımla
Yıldırım ERCAN
http://www.huseyinust.com
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin dokuzuncu fıkrasında, "Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50'si, 2010 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmez." hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre mükellefler, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının yarısını, 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.
Söz konusu zararların ilgili yılların mali bilançolarına göre doğmuş olması veya indirim ve istisna uygulamalarından kaynaklanmış olması, durumu değiştirmemektedir. Dolayısıyla söz konusu fıkra hükmü uyarınca matrah artırımında bulunan mükelleflerin artırımda bulundukları yıla ilişkin zararlarının, gerek mali yıl bilançolarına göre doğmuş olsun, gerekse indirim ve istisnadan kaynaklanmış bulunsun, devreden tutarının sadece %50'si, 2010 yılı ve müteakip dönemlerde Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununun ilgili maddelerinde yer alan esaslar çerçevesinde mahsup edilebilecektir.
Diğer taraftan, matrah artırımında bulunulan yıllara ait olmakla birlikte 2009 ve önceki yılların karlarından mahsup edilmiş geçmiş yıl zararlarına yönelik herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Örnek 11- Kurumlar vergisi mükellefi (A) A.Ş., 2006 yılında 10.000 TL, 2007 yılında 12.000 TL zarar, 2008 yılında 21.000 TL kar, 2009 yılında ise 15.000 TL zarar beyan etmiştir. Mükellef, 2008 yılında beyan ettiği kar tutarından 2006 ve 2007 yıllarından devreden geçmiş yıl zararlarını mahsup etmiştir.
Söz konusu mükellefin 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için matrah artırımından yararlandığı durumda 2010 ve müteakip yıllarda mahsup edebileceği geçmiş yıl zarar tutarı 2007 yılından devreden (1.000 / 2 =) 500 TL, 2009 yılından devreden (15.000 / 2 =) 7.500 TL olmak üzere toplam 8.000 TL olacaktır.
d) Gelecek Yıllarda Matrahtan İndirim Konusu Yapılacak İstisna ve İndirim Tutarları ile Geçmiş Yıl Zararlarının Artırılan Matrahlardan İndirilememesi
Kurumlar vergisinden istisna edilen bazı kazançlar, ilgili yıl faaliyet sonucu zararla sonuçlanmış olsa dahi, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde indirim olarak uygulanmakta ve söz konusu istisna kazançlar, müteakip yıl kazançlarından indirilmek üzere zarar olarak müteakip yıllara devredilmektedir.
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin onuncu fıkrası gereğince matrah artırımında bulunan mükelleflerin, devreden söz konusu zararları, bu Kanuna göre artırdıkları matrahlardan indirmeleri söz konusu değildir.
Aynı şekilde mükellefler, yapmış oldukları yatırım harcamaları nedeniyle indirime hak kazandıkları, ancak ilgili yıllarda kazanç yetersizliği dolayısıyla yararlanamadıkları yatırım indirimi istisnası tutarları ile geçmiş yıl zararlarını da 6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine göre artırdıkları veya beyan ettikleri matrahlardan indiremeyeceklerdir. Ancak önceki yıllarda indirilemeyen yatırım indirimi tutarının, 193 sayılı Kanunun ilgili hükümleri ile 276 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği çerçevesinde mükelleflerce daha sonraki yıllarda beyan edilen kazançlardan indirilebileceği tabiidir.
Diğer taraftan, matrah artırımında bulunulan cari yılda zarar beyan edilmiş olması halinde, 6111 sayılı Kanuna göre artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergilerin tamamının ödenmesi gerekeceğinden, söz konusu cari yıl zararının da artırılan matrahlar üzerinden mahsubu veya indirimi söz konusu olmayacaktır. Bahse konu zararlar hakkında, mükelleflerin bu Tebliğin (VI-C/5-c) bölümündeki açıklamaları dikkate almaları gerekmektedir.
2011/49
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın http://www.gib.gov.tr adresinde “6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” uygulaması ile ilgili aşağıdaki hususların açıklanmasına ihtiyaç duyulmuştur. Konuya ilişkin önem arz eden hususlara aşağıda yer verilmektedir.
1-MATRAH ARTTIRIMINDA BULUNULAN YILLARA İLİŞKİN GEÇMİŞ YIL ZARARLARININ %50’Sİ 2010 VE İZLEYEN YILLAR KARLARINDAN MAHSUP EDİLEMEZ
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin dokuzuncu fıkrasında, "Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların % 50'si, 2010 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmez." hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm uyarınca, gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının %50'sini, 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.
2-YAPILMASI GEREKEN 2010 YILI KURUMLAR VERGİSİ DÜZELTMESİ DURUMU
Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin 2010 yılına ilişkin olarak vermiş oldukları geçici vergi beyannamelerinde, matrah artırımında bulundukları yıllara ait geçmiş yıl zararlarının mahsup edilmiş olması halinde, söz konusu mükelleflerin 2010 yılı geçici vergi beyannamelerini düzeltmelerine gerek bulunmamaktadır.
Ancak, artırımda bulunulan yıllara ait geçmiş yıl zararlarının %50'sinin, 2010 ve müteakip yıllara ait gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde mahsup edilemeyeceği tabiidir.
Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar vergisi mükelleflerinden, hesap dönemleri 2010 yılı içinde sona eren ve kurumlar vergisi beyannamelerini 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce vermiş olan mükellefler ile 2010 yılı gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerini verdikten sonra matrah artırımında bulunan mükelleflerin, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının %50'si, 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edilemeyeceğinden, verilen gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin düzeltilmesi zorunluluğu doğmaktadır.
3- DÜZELTME YAPILACAK SON BAŞVURU SÜRESİ
Bu kapsama giren mükelleflerin, matrah artırımı başvuru süresi içerisinde düzeltme beyannamesi vermeleri halinde, kendilerinden vergi cezası veya gecikme faizi talep edilmeyecek, beyan üzerine tahakkuk edecek vergiler, beyannamenin verildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde ödenecektir. Matrah artırmakla birlikte düzeltme işlemlerini yapmayan mükellefler hakkında ise matrah artırımı başvuru süresinin sonu itibarıyla gerekli işlemler vergi dairelerince yerine getirilecek, vergi ziyaı olması halinde tarh edilecek vergi için gecikme faizi matrah artırımı başvuru süresinin sonundan itibaren hesaplanacaktır.
Geçmiş yıllar zararlarının %50 tutarında azaltma işleminden doğan 2010 yılı düzeltilmiş kurumlar vergisi beyannamesini 6111 sayılı yasanın son başvuru süresi olan 31 Mayıs 2011 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.
4- DÜZELTME İŞLEMİNİN MUHASEBE KAYDI DURUMU
Matrah artırımından yararlanılan yılın zararlarının %50 sini silinmesinden sonra yapılması gereken muhasebe işlemine ilişkin söz konusu yasanın tebliğ ve genelgelerinde herhangi bir açıklama yapılmamakla beraber, Müşavirliğimizin konuya ilişkin görüşü şu yöndedir:
Yüzde elli geçmiş yıl zararları sadece beyan üzerinde düzeltilerek 2010 yılı Kurumlar Vergisi düzeltme işlemi yapılmalı ve ilgili tutara ilişkin geçmiş yıllar zararları hesabında muhasebe kaydı yapılmadan aynen kalmalıdır. Aksi Halde her ne kadar vergilendirmeyi etkilemese de 689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabına aktarılan tutar nedeniyle Gelir Tablosu ve Bilançolarda düzensizlikler meydana gelebilir düşüncesi ile bakiyenin kayıtlarda aynı kalması, Ancak azaltılan zarara ilişkin bilgilerin bilanço ve gelir tablosu dipnotlarında yer almasının faydalı olacağı kanaatindeyiz.
5-SONUÇ
6111 sayılı kanun kapsamında matrah artırımından yararlanan mükelleflerin, matrah artırımında bulundukları yıllara ait geçmiş yıl zararlarının tamamını sehven 2010 yılı karından mahsup etmeleri durumunda 2010 yılına ilişkin Kurumlar Vergisi beyanları için 31 Mayıs 2011 günü akşamına kadar Düzeltme beyannamesi vermeleri halinde kendilerinden vergi cezası veya gecikme faizi talep edilmeyecek, beyan üzerine tahakkuk edecek vergiler, beyannamenin verildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde ödenecektir.
Yer verilen konuda ek bilgi gerektiğinde lütfen temas kurunuz.
Matrah Artırımında Geçmiş Yıllar Zararlarının Akıbeti
Torba Yasa olarak bilinen 6111 Sayılı Bazı alacakların yeniden yapılandırılması ile ilgili Kanunun Üçüncü Bölümünün 6.maddesineMatrah Artırımı ile ilgili genel açıklamalara yer verilmiştir.
İlgili Maddenin konumuzla alakalı 9.ve 10.bentlerinde şu ifadelere yer verilmiştir;
''Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların % 50'si, 2010 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmez.
İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları bu madde hükmüne göre artırılan matrahlardan indirilemez.''
Yani geçmil yıllardan sirayet eden bir zararınızın mevcudiyeti durumunda eger matrah artırımı hükümlerinden faydalanır iseniz 2010 yılına devretmiş olan zararlarınızın yalnızca %50 bölümünden faydalanabileceksiniz geri kalan kısmı ise atıl duruma gelecektir.
Konuyu daha önce değindiğimiz Torba Kanunun Örnekler ile Muhasebe kayıtları başlıklı yazımızdaki bir örnek ile açıklamamız gerekirse;
http://www.huseyinust.com/Thread-TORBA-YASA-ORNEKLER-ILE-MUHASEBE-KAYITLARI
Matrah artırımı ile ilgili en dikkat çekici nokta artırımda bulunulan yıllarda zarar doğmuş ve bu zararlar bir sonraki yılların gelir beyanlarında sona ermemiş ise artırım sonrası %50 den fazlasının mahsup edilemeyecek olmasıdır.
Bir örnekle konuyu açıklamaya çalışalım;
Firmamızın yıllar itibariyle Mali kar ve zararlı Aşağıdaki gibidir,
2004 yılı Mali Zararı 200.000
2005 yılı Mali Zararı 350.000
2006 yılı Mali Kârı 210.000
2007 yılı Mali Zararı 150.000
2008 yılı Mali Kârı 205.000
2009 yılı Mali Kârı 150.000
Bu durumda Firmamızın beyanları aşağıdaki gibi gerçekleşecektir;
2005 yılı toplam devreden geçmiş Yıllar zararı 550.000 = 200.000 + 350.000
2006 yılı devreden Geçmiş Yıllar zararı 550.000 – 210.000 = 340.000 (Tamamı 2005 yılı zararı)
2007 yılı devreden Geçmiş Yıllar zararı 490.000 = 340.000 + 150.000
2008 yılı devreden Geçmiş Yıllar zararı 285.000 = 490.000 – 205.000
2009 yılı devreden Geçmiş Yıllar zararı 135.000 = 285.000 – 150.000 (Tamamı 2007 yılı zararı)
Firmamız bu noktadan sonra 2006-2009 arasındaki tüm yıllarda matrah artırımı yoluna gittiginde 2010 yılı ve ertesi yıllar için 2007 yılından kalan ve devreden Geçmiş Yıllar Zararı 135.000 TL ‘nin yalnızca %50 ‘si olan 67.500 TL’yi beyannamelerinde mahsup konusu yapabilecektir.
Buraya kadar açıklanan durum matrah artırımından yararlanılması durumunda gerçekleşecek olaydır.
Peki Yarlandırılan %50 Geçmiş Yıllar Zararının ardından devretmiş olan geri kalan %50 Geçmiş Yıllar Zararının Akıbeti ne olacaktır?
Zarar mal varlığında oluşan eksilmedir. İstenmeyen, öngörülemeyen kayıp şeklinde de tanımlanabilir.
Bugüne kadar konuyla ilgili yalnızca Geçmiş Yıllar Karlarının yasal olarak 5 yıllık süre içerisinde indiriminin mümkün olduğu ve indirimden nasıl yararlanacağı açıklanmıştı.
GVK’nın 88. maddesinde, “Gelirin toplanmasında gelir kaynaklarının bir kısmından hasıl olan zararlar (diğer kazanç ve iratlardan doğanlar hariç) diğer kaynakların kazanç ve iratlarına mahsup edilir. Bu mahsup neticesinde kapatılmayan zarar kısmı, müteakip yılların gelirinden indirilir. Arka arkaya 5 yıl içinde mahsup edilemeyen zarar bakiyesi müteakip yıllara naklonulamaz…”denilmektedir.
KVK’nın, 9/1. maddesine göre, “Kurumlar vergisi beyannamelerinde her yılı zararı ayrı ayrı gösterilmek ve beş yıldan fazla nakledilmemek koşuluyla geçmiş yılların mali bilançolarına göre meydana gelen zararlar indirim konusu” yapılabilecektir.
Bu hüküm yalnızca mutad hale gelen geçmiş yıllar zararlarının indirimi ile alakalı olarak hazırlanmış torba yasa ve benzerlerinin matrah artırımı ile ilgili maddelerinden kaynaklanan durumlar ile açıklığa kavuşturulmamıştır.
Normal şartlarda 5 yıl içerisinde indirilemeyen veya kullanılamayan geçmiş yıllar zararlarının yok edilmesi hususunda birden fazla seçenek karşımıza çıkabilir.
Yukarıda verdiğimiz örnekte kullanılamayacak durumda olan 67.500 TL için ele aldığımızda konuyu bu durumda;
1- İndirilemeyen zarar işletme sahibi yada sahiplerince karşılanması gerekmektedir. Nasıl ki, işletmenin kârı sahip yada sahiplerce işletmeden çekilebiliyorsa, aynı şekilde indirilemeyen zarar da işletme sahiplerince karşılanmalıdır.
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 67.500
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI 67.500
6111 sayılı yasadan İndirimi Mümkün olmayan
geçmiş yıllar zararı
Ancak hemen burada şu hususu belirtmek gerekir. Her ne kadar böyle bir imkan var isede hali hazırda torba yasa ile zaten yok edilmeye çalışılan bir ortaklar cari hesabı söz konusu iken yeniden ortaklar cari hesap kullanılarak böyle bir işlem yapılması pek uygun düşmeyecektir.
2- Kurum Kazancından mahsup etmek ancak İndirimi mümkün olmayan kısım için Kanunen kabul edilmeyen gider olarak yansıtmak.Her ne kadar kanun maddesi %50 lik bölümünün indiriminin mümkün olmadığını söylesede Geçmiş yıllar zararlarının kayıtlarda da yok edilmesi için 2010 yılı kurum kazancından mahsup edilebilir ancak, kanunen kabul edilmeyen gider olarak beyannameye dahil edilmesi gerekecektir.
590 DÖNEM NET KÂRI 67.500
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI 67.500
6111 Sayılı yasadan İndirimi Mümkün olmayan
Geçmiş yıllar zararı
950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER 67.500
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİD. KARŞILIĞI 67.500
3- Yedeklerin kullanılmasıda bir yöntem olarak kullanılabilir bu durumda indirilemeyen kısım beyan üzerinde gösterilmez ancak kayıtlarda 135.000 TL olarak görülen Geçmiş yıllar zararlarının kapatılabilmesi için 67.500 TL lik bölümü yasal yedekler ile mahsup edilir.
540 YASAL YEDEKLER 67.500
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI 67.500
6111 Sayılı yasadan İndirimi Mümkün olmayan
Geçmiş yıllar zararı
Buraya kadar anlattıklarımız yok edilmesi gereken bir geçmiş yıl zararının nasıl ve ne şekilde kayıtlarda sıfırlanabilecegine dair örneklerdi.
Konunun bir diğer boyutu ise Geçmiş yıllar zararları mevcut olan ve 2010 yılına ait geçici vergi dönemlerinde indirim konusu yaparak vergisini ödeyen mükelleflerden olurda Matrah artırımına karar verenler olur ise unutulmaması gereken bir husus alışılagelmiş yıl içinde geçici vergi dönemlerinde ödenen vergilerin külliyen 2010 yılı vergisi olup kurumlar vergisinde ise yalnızca damga vergisi hesaplanması hususunun bu noktada geçerli olmaması ve geçici vergilerinde indirim konusu yaptıkları geçmiş yıllar zararlarının %50 sinden kaynaklı olarak kurumlar vergisi matrahının yükselmesi ve Nisan ayı sonuna kadarda bu tutarların %20 sinin vergi olarak ödenecek olmasıdır.
AKLINIZDA BULUNSUN
Şu veya bu sebeple 6111 sayılı yasa içerisinde adı geçen alacaklar dışında kalan kamu borçlarınız mevcut ise örneğin EPDK veya başka kurumlara ait idari para cezaları ile sözleşmeden kaynaklanan cezalar gibi bu borçlarınızdan dolayı her ne kadar torba yasa hükümlerinden faydalanamıyor olsanız bile zor hal tespiti müracaatıyla 36 aya kadar taksitlendirme imkanıyla tecil taksitlendirme talebinde bulunabilirsiniz.
Bunun için yapmanız gereken "Tecil ve taksitlendirme" formunu temin ederek 2010 yılı mali tablolarınıza ait bilgileri yazmanız ve baglı bulundugunuz vergi dairesine teslim etmenizdir.
Durumunuzun incelenmesi neticesinde uygun bulunur iseniz bir miktar tecil faizinide gözden çıkararak taksitlendirme şartlarından faydalanabilirsiniz.
Hepsini ödedikten vede üstüne birde tevil fazizi verdikten sonra bunun size ne faydası olacak diye düşünebilirsiniz. Ancak gerek borcu yoktur yazıları olsun gerek bankalardaki mevduat hesaplarına el konulma olsun gerekse Teminatların çözülmesi noktasında olsun bir çok açıdan faydasını görebilirsiniz.
Saygılarımla
Yıldırım ERCAN
http://www.huseyinust.com