05.08.2015, 17:56
Vergi ve Mali Hukuk Bülteni-13.12.2013-2013-91 İŞLETMEDE KULLANILMAK ÜZERE SATIN ALINAN MOTOSİKLETLERDE KDV, ÖTV, AMORTİSMAN VE GİDER UYGULAMASI
Son yıllarda özellikle evlere servis yapan işletmeler binek otomobil yerine motosiklet satın alarak kullanmaya başlamışlardır. Uygulamada, bu şekilde işletmede kullanılmak üzere satın alınan motosikletlerin KDV ve ÖTV’si ile ilgili olarak yapılacak işlemler ile amortisman ve giderlerinin GVK ve KVK yönünden gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı konularında tereddütlerle karşılaşılmaktadır.
1-KDV Yönünden
3065 sayılı KDV Kanununun 29/1-a maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri; aynı maddenin 3. bendinde iseindirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Öte yandan, Kanunun 30/b maddesinde ise faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisinin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilemeyeceği hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Buna göre, motosikletlerin binek otomobil olarak kabul edilmesi mümkün bulunmadığından, işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere iktisap edilen motosikletlere ilişkin faturaların takvim yılı aşılmamak kaydıyla kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla motosikletlerin iktisabında yüklenilen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
2-ÖTV Yönünden
213 sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) 270. Maddesinde; mükelleflerin noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedelini ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte serbest oldukları hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede, işletmede kullanılmak üzere satın alınan motosikletlerin alış bedelleri içerisinde yer alan ÖTV’lerin maliyet bedeline ilave edilerek amortisman ayırmak suretiyle gider kaydedilmesi veya ilgili dönemde gider olarak dikkate alınması ihtiyari olduğundan, mükellefler tarafından bu tercihlerden herhangi birinin kullanılması mümkün bulunmaktadır.
3- Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6. maddesinde, kurumlar vergisinin, mükellefin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde ise 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Bu hüküm uyarınca tespit edilecek kurum kazancından Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde yer alan giderler indirilebilecektir. Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde safi kazancın tespit edilmesi için indirilecek giderlerin neler olduğu sayılmış olup (5) numaralı bendinde, "kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri", (6) numaralı bendinde, "işletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar" (7) numaralı bendinde de, "Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların" indirilebileceği hükme bağlanmıştır.
Bu açıklamalara göre; faaliyetlerde kullanılmak üzere satın alınan motosikletlerin şirketlerin aktifine kaydedilmesi/işletmeye dahil edilmesi ve işte kullanılması halinde yapılan yakıt, tamir-bakım harcamalarının Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin (5) numaralı bendi kapsamında, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların da (7) numaralı bendi kapsamında safi kazancın tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
4- Vergi Usul Kanunu (Amortismanlar) Yönünden
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 313. maddesinde,
"İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.
...
Değeri (2013 yılı için) 800- TL yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 800- TL yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır."
hükmü yer almaktadır.
Dolayısıyla, bir iktisadi kıymetin amortismana tabi tutulabilmesi için, işletmenin aktifinde kayıtlı olması, işletmede bir yıldan fazla kullanılması, yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması, kullanıma hazır halde bulunması ve değerinin maddede belirtilen tutarın üzerinde olması gerekmektedir.
Öte yandan, aynı Kanunun 315. maddesinde mükelleflerin amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinde itfa edecekleri ve ilan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınacağı hükme bağlanmış olup söz konusu maddenin verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak "Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları" tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406 ve 418 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki liste ile açıklanmıştır.
Buna göre, işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere iktisap edilen motosikletlerin 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine ekli listenin "6.5. Motosikletler (Mopedler ve Triportörler dahil)" bölümünde değerlendirilerek, faydalı ömrünün 4 yıl, amortisman oranının ise %25 olarak dikkate alınmak suretiyle amortismana tabî tutulması gerekmektedir. Maliye Bakanlığı da aynı görüşte bulunmaktadır. (GİB. İstanbul VDB.nin 23/08/2013 tarihli ve 11395140-105[269-2012/VUK-1- . . .]-1328 sayılı özelgesi)
Saygılarımızla,
Yılmaz SEZER
YMM
GÜNCEL & LAVIALE TÜRKİYE
Yönetim Kurulu Başkanı
Son yıllarda özellikle evlere servis yapan işletmeler binek otomobil yerine motosiklet satın alarak kullanmaya başlamışlardır. Uygulamada, bu şekilde işletmede kullanılmak üzere satın alınan motosikletlerin KDV ve ÖTV’si ile ilgili olarak yapılacak işlemler ile amortisman ve giderlerinin GVK ve KVK yönünden gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı konularında tereddütlerle karşılaşılmaktadır.
1-KDV Yönünden
3065 sayılı KDV Kanununun 29/1-a maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri; aynı maddenin 3. bendinde iseindirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Öte yandan, Kanunun 30/b maddesinde ise faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisinin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilemeyeceği hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Buna göre, motosikletlerin binek otomobil olarak kabul edilmesi mümkün bulunmadığından, işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere iktisap edilen motosikletlere ilişkin faturaların takvim yılı aşılmamak kaydıyla kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla motosikletlerin iktisabında yüklenilen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
2-ÖTV Yönünden
213 sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) 270. Maddesinde; mükelleflerin noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedelini ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte serbest oldukları hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede, işletmede kullanılmak üzere satın alınan motosikletlerin alış bedelleri içerisinde yer alan ÖTV’lerin maliyet bedeline ilave edilerek amortisman ayırmak suretiyle gider kaydedilmesi veya ilgili dönemde gider olarak dikkate alınması ihtiyari olduğundan, mükellefler tarafından bu tercihlerden herhangi birinin kullanılması mümkün bulunmaktadır.
3- Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6. maddesinde, kurumlar vergisinin, mükellefin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde ise 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Bu hüküm uyarınca tespit edilecek kurum kazancından Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde yer alan giderler indirilebilecektir. Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde safi kazancın tespit edilmesi için indirilecek giderlerin neler olduğu sayılmış olup (5) numaralı bendinde, "kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri", (6) numaralı bendinde, "işletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar" (7) numaralı bendinde de, "Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların" indirilebileceği hükme bağlanmıştır.
Bu açıklamalara göre; faaliyetlerde kullanılmak üzere satın alınan motosikletlerin şirketlerin aktifine kaydedilmesi/işletmeye dahil edilmesi ve işte kullanılması halinde yapılan yakıt, tamir-bakım harcamalarının Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin (5) numaralı bendi kapsamında, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların da (7) numaralı bendi kapsamında safi kazancın tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
4- Vergi Usul Kanunu (Amortismanlar) Yönünden
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 313. maddesinde,
"İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.
...
Değeri (2013 yılı için) 800- TL yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 800- TL yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır."
hükmü yer almaktadır.
Dolayısıyla, bir iktisadi kıymetin amortismana tabi tutulabilmesi için, işletmenin aktifinde kayıtlı olması, işletmede bir yıldan fazla kullanılması, yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması, kullanıma hazır halde bulunması ve değerinin maddede belirtilen tutarın üzerinde olması gerekmektedir.
Öte yandan, aynı Kanunun 315. maddesinde mükelleflerin amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinde itfa edecekleri ve ilan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınacağı hükme bağlanmış olup söz konusu maddenin verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak "Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları" tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406 ve 418 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki liste ile açıklanmıştır.
Buna göre, işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere iktisap edilen motosikletlerin 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine ekli listenin "6.5. Motosikletler (Mopedler ve Triportörler dahil)" bölümünde değerlendirilerek, faydalı ömrünün 4 yıl, amortisman oranının ise %25 olarak dikkate alınmak suretiyle amortismana tabî tutulması gerekmektedir. Maliye Bakanlığı da aynı görüşte bulunmaktadır. (GİB. İstanbul VDB.nin 23/08/2013 tarihli ve 11395140-105[269-2012/VUK-1- . . .]-1328 sayılı özelgesi)
Saygılarımızla,
Yılmaz SEZER
YMM
GÜNCEL & LAVIALE TÜRKİYE
Yönetim Kurulu Başkanı