AHMET BARLAK MUHASEBE FORUMU

Çalışana Ödenecek İhbar Tazminatını Doğru Hesaplıyor Musunuz?

Tarih: 28.10.2016

 İhbar tazminatı, işçinin iş kanunundan doğan hakkıdır. Yasadaki belirtilen sebeplerden dolayı iş sözleşmeleri sona eren, işten çıkartılan işçiyeçalışma süreleri göz önünde bulundurularak ödenen ücrettir. İhbar tazminatı sadece çalışanlara ödenecek olan bir tazminat değildir. Yasadaki şartlara uymayan işçi de, işverene tazminat ödemek zorundadır.

 

İhbar Tazminatına Nasıl Hak Kazanılıyor

İş Kanunun 17. maddesindeki belirlenen süreler kullanılmadan, taraflardan biri, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin derhal fesih ediyor ise; bildirim şartına uymayan taraf, bildirim sürelerine göre hesaplanacak tutarda, ihbar tazminat ödemek zorundadır.

 

Kanundaki Süreler

a) İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 2 hafta sonra,

b) İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, 4 hafta sonra,

c) İşi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, 6 hafta sonra,

d) İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, 8 hafta sonra, feshedilmiş sayılıyor. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

 

İhbar Tazminatı Ödemek İstemeyen İşveren Ne Yapacak?

İş Kanunun 27. Maddesine göre İşveren; çalışanı ile arasındaki belirsiz süreli iş sözleşmesini derhal fesih etmek yerine, çalışanına ihbar öneli süresince yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama izni verecek. İş arama iznini iş saatleri içinde verecek ve ücret kesintisi yapmayacak. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamayacak. İşçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilecek. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorunda.

İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir.

İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.

 

İhbar Tazminatı Ödemek İstemeyen İşçi Ne Yapacak?

Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler, kanunda belirlenen sürelere göre işten ayrılacağını önceden işverene bildirecek. Bu süre içinde işine devam edecek. İşini önceden nasıl yapıyorsa, aynı özen ve titizlikle yapmaya devam edecek.

 

Tazminat Hesabı Nasıl Yapılıyor

İş Kanununun 17.maddesindeki sürelere göre yapılıyor. İşçinin almış olduğu brüt ücret ve ek ödemeler üzerinden Gelir vergisi ve Damga Vergisi kesintisi yapıldıktan sonra kalan net tutar işçiye ödenmekte. İşveren de çalışandan tazminat alırsa, aynı vergi kesintilerini yapılmak zorunda.

Hesaplama kolay! Ancak; uygulamada ihbar tazminatı hesaplamalarında bazı hatalar yer almaktadır. Şöyle ki; ihbar tazminatı hesaplamalarını lisanslı muhasebe programları vasıtası ile yapanlarda hata oranı çok düşük iken, web üzerinden çalışan bazı, ihbar tazminatını hesaplamaya yarayan programlarda kullanıcılar tarafından hata yapılabiliyor.

 

Nasıl mı?

Hesaplama için web üzerinden çalışan programlara eksik bilgi girilmesinden.Bu programlarda;

Çalışma Bilgilerinde: İşe Giriş Tarihi, İşten Ayrılış Tarihi , Aylık Brüt Maaş, Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı yer alıyor.

Ek Ödemeler Bilgilerinde ise :Senelik İkramiye Adedi, Brüt İkramiye Tutarı, Yol Parası 
Yemek Parası , Diğer Yıllık Brüt Kazançlarınız / Ödemeleriniz Toplamı bilgileri yer alıyor.

Web üzerindeki bu proğramlara bütün bilgilerin eksiksiz girilmesi gerekmektedir. Uygulamada en sık yapılan hata kümülatif vergi matrahının yazılmaması. Bu verinin yazılmaması halinde ne olur? Kümülatif vergi matrahının yazılmaması, işçiden kesilecek gelir vergisinin eksik kesilmesine sebebiyet verir. Yani işçiden kesilip, devlete iletilecek vergi eksik iletilmiş olur.

Bir Örnek

Aylık Brüt Maaşı 2 bin 500 TL olan, 01.01.2007 tarihinden işe başlayan, 30.09.2016 tarihinde işine son verilen ve maaş dışında ek bir ödeme almayan bir çalışanın; İhbar öneli süresi 8 hafta, 2016 yılı kümülatif vergi matrahı 19.125 TL.’dır. Çalışanın;

 

Kümülatif vergi matrahının YAZILMAMASI halinde alacağı ihbar tazminatı

Brüt İhbar Tazminatı Tutarı

4.666,67 TL

Gelir Vergisi Tutarı

 700,00 TL

Damga Vergisi Tutarı

 35,42 TL

Net İhbar Tazminatı Tutarı

3.931,25 TL

 

 

Kümülatif vergi matrahının YAZILMASI halinde alacağı ihbar tazminatı

 

İhbar Süresi

8 hafta

Brüt İhbar Tazminatı Tutarı

4.666,67 TL

Gelir Vergisi Tutarı

 933,33 TL

Damga Vergisi Tutarı

 35,42 TL

Net İhbar Tazminatı Tutarı

 3.697,91 TL

 

Kümülatif Vergi Matrahının yazılmaması sonucu, işçiden kesilecek vergi oranı yüzde 15 olacaktır. Çünkü hesaplamaya yönelik programın yazılımı bu yönde! Oysa kümülatif Vergi Matrahı bilgisi girilse vergi oranı, yüzde 35’e kadar çıkabilir

Tabloda görüldüğü üzere net ödenecek tutarlar arasında 233,34 TL’sı fark çıkmaktadır. Bu fark tamamen Gelir Vergisi kesintisi ile ilgili. Aradaki fark tutarı devlete vergi olarak iletilmesi gerekirken, çalışana veriliyor. Örnekteki işlemde vergi dilimi yüzde 20, vergi dilimi yüzde 35’e kadar çıkan, bir ihbar tazminatı ödemesinde rakam farkı daha da artacaktır.

Sonuç olarak ihbar tazminatı hesaplamasında gerek lisanslı muhasebe programlarına, gerekse web üzerinde çalışan programlara verilerin eksiksiz bir şekilde girilmesi gerekmektedir. İşveren tarafından yapılan hesaplama sonucunda ne devlet, ne işçi mağdur olmamalıdır. Eğer bir mağduriyet olursa sorumlusu kuşkusuz İŞVEREN olacaktır. Çünkü hesaplamayı işveren yapmaktadır. Vergi kesenlerin sorumluluğu: Vergi Usul Kanunu 11, Gelir Vergisi Kanunu 94 ve İlgili maddelerde (VUK 8, KVK: 24, AATUHK: 22) tanımlanmıştır. 

Kaynak: http://www.MuhasebeTR.com 
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır .) 

 

İHBAR VE KIDEM TAZMİNATI HESABINDA ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ DİKKATE ALINMAZ[size]Asgari geçim indiriminin ihbar ve kıdem tazminatı hesabında dikkate alınıp alınmayacağı sorusunun cevabını, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 12.03.2012 tarih ve E.2012/8530, K.2012/7950 sayılı Kararında görmek mümkündür.

Söz konusu Kararda özetle:

‘’Kıdem ve ihbar tazminatının giydirilmiş ücretten, diğer işçilik alacaklarının ise çıplak ücretten hesaplanması gerekir.
İşçiye ücreti dışında ödenen asgari geçim indirimi yasa ile getirilmiş olup, bireyin veya ailenin asgari geçim düzeyini sağlayacak bölümünün toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılmasıdır.

Bu nedenle ücretin eki değildir. Ücret olarak nitelendirilemez ve tazminat ve işçilik alacaklarının hesaplanmasına esas ücrete dahil edilemez.

Bilirkişi raporunda davacının kıdem ve ihbar tazminatı asgari geçim indirimi de dahil edilmiş ücretten hesaplanması hatalıdır. Davacının kıdem ve ihbar tazminatı asgari geçim indirimi dikkate alınmadan hesaplanıp belirlenmelidir.’’ Denilmektedir.

Sonuç olarak, asgari geçim indirimi ücret olarak nitelendirilemeyeceği için, ihbar ve kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz.[/size]


KAYNAK:http://www.muhasebetr.com/ulusalbasin/haber_oku.php?haber_id=16052

 

İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMASINDA YER ALAN GELİR VERGİSİNİN, ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ İLE BİR ALAKASI VAR MI?
 Asgari geçim indirimi uygulamasına ilişkin 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesi kapsamında değerlendirilen ücret geliri elde edenlerin, asgari geçim indiriminden yararlanacakları açıklanmıştır. Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesine göre de ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez. Vergi uygulamalarında daha önce de bahsettiğimiz üzere, ihbar tazminatları ücret sayılarak gelir vergisine tabi tutulmaktadır.


Bu bağlamda, asgari geçim indirimi uygulamasında, ihbar tazminatlarının da ücret olarak değerlendirilmesi, ödemenin yapıldığı aya ilişkin asgari geçim indirimi tutarını aşmamak üzere, ihbar tazminatı üzerinden hesaplanan gelir vergisinin de mahsup edilmesi gerekir.