Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com
İşveren Tarafından Personele Sağlanan Özel Sağlık Sigortasının Muhasebeleştirilmesi
Değerli okurlar, bu hafta işveren tarafından çalışanlara sağlanan özel sağlık sigortasının muhasebeleştirilmesini ele alacağız. Bilindiği üzere GVK 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi aşağıdaki gibidir.
"Sigortanın Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin %50'si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler (İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Bakanlar Kurulu bu bentte yer alan oranları yarısına kadar indirmeye, iki katına kadar artırmaya ve belirtilen haddi, asgari ücretin yıllık tutarının iki katını geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir.)"
Yine, 23/02/2007 tarih ve GVK-59/2007-3 sayılı Gelir Vergisi Sirkülerinin "3. İşverenler Tarafından Ücretliler Adına Ödenen Katkı Paylarının Ticari Kazancın Tespitinde İndirimi" başlıklı bölümünde, işverenlerce ödenen diğer şahıs sigorta primleri, işle ilgili olarak ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen ücret kapsamında olduğundan, Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin (1) numaralı bendi çerçevesinde genel gider olarak her hangi bir tutar ve oran sınırlaması olmaksızın indirim konusu yapılabileceği, öte yandan, söz konusu primlerin, ödendiği ayda elde edilen ücretin % 5'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak üzere hizmet erbabının safi ücret tutarının belirlenmesi sırasında indirim konusu yapılabileceği belirtilmiştir.
Diğer taraftan, 23/10/2012 tarih ve GVK-85/2012-7 sayılı Gelir Vergisi Sirkülerinde de konu ile ilgili açıklamalara yer verilmiştir.
Buna göre; indirim konusu yapılacak primlerin toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır. İndirim konusu yapılacak prim tutarının tespitinde esas alınacak ücret ise, işveren tarafından çalışana hizmet karşılığında ödenen aylık (maaş), prim, ikramiye, sosyal yardımlar ve zamlar gibi vergiye tabi sürekli nitelikteki ödemelerin brüt tutarının toplamı olacaktır. Gider karşılığı olarak ödenen tutarlar (yapılan gerçek bir giderin karşılığı olsun olmasın) dikkate alınmayacaktır.
BORDROYA EKLEMEK YERİNE DIŞARIDAN MUHTASARA EKLEMEM MÜMKÜN MÜDÜR?
Çalışanlarına özel sağlık sigortası sağlayan bazı işletmeler, kişi başına ödedikleri özel sağlık primlerinin 2020 yılı için SGK ya tabi sınırı (Brüt asgari ücretin yüzde 30’u; 2.943*0,30=) 882,90 TL’yi geçmediği takdirde, fazladan işgücü mesaisi gerektirdiği için her ay ücret bordrolarına her bir çalışan için teker teker eklemek yerine dışarıdan bir kayıt ile muhtasar beyannameye dahil etmek istemektedirler. Burada altını çizerek belirtmek isteriz ki, doğru olan yöntem ücret bordrolarına eklemektir. Ancak bizim burada vereceğimiz örnek, ücret bordrolarına eklemek yerine muhtasar beyannameye dışarıdan bir kayıtla beyanın bu şekilde yapılmasına yöneliktir.
Örnek Uygulama: ABC A.Ş. merkezi Türkiye’de kain bir sigorta şirketi ile çalışanları için özel sağlık sigortası anlaşması yapmış olup, ödemeye ilişkin bilgiler konusunda aşağıdaki şekilde anlaşmaya varmışlardır.
Prim Başlangıç Tarihi: 11/09/2020
Prim Bitiş Tarihi: 11/09/2021
Prim Tutarı: 23.018,00 TL
Çalışan sayısı: 34
Çalışan Başına Prim: 677
Brüt Asgari Ücretin %30’u: 2.943 x 0,30 = 882,90*
* Çalışan başına prim tutarı bu tutarın altında olduğundan SGK hesaplanmayacaktır.
Brüt Asgari Ücretin %15’i: 2.943 x 0,15 = 441,45*
* Çalışan başına prim tutarı olan 677 TL’nin bu tutarı aşan kısmı vergiye tabidir.
Vergiye Tabi Tutar: 677-441,45 = 235,55 TL
Ort.Çalışan Ver.Oranı: 0,20 (Çalışanların son 3 yıllık vergi ortalaması esas alınmıştır)
Brüt Prim Tutarı Matrahı: 235,55/0,80= 294,44 TL
Beyan edilecek gelir vergisi: 294,44-235,55 = 58,89
İşveren tarafından ödenen özel sağlık poliçesi prim tutarları, ücret matrahının tespitinde, ödendiği ayda elde edilen brüt ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak kaydıyla indirilebilecektir. Aşan kısımlar vergiye tabi olmalıdır. Burada çalışan başına ödenen prim tutarı 677 TL olduğundan ve brüt asgari ücretin %15’ini geçtiğinden aradaki fark olan 677-441,45 = 235,55 TL’ nin brütleştirilerek gelir vergisi stopajı hesaplanması lazım.
5510 Sayılı Sosyal Güvenlik Kanunu’nun 80. Maddesi birinci fıkrası (b) bendinde; “Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz” ifadesi yer almaktadır. Buna göre, örneğimizdeki şirketin aylık toplamı asgari ücretin yüzde otuzu (2.943,00 x 0,30=) 882,90 TL’yi geçmediği için prime esas kazanca tabi tutulmayacaktır.
Burada her ay çalışan için ödenecek prim tutarını, gelir vergisine tabi olan kısmı da eklemek suretiyle brütleştireceğiz.
Ödeme Tutarları: 11/09/2020: 5.754,50
11/10/2020: 3.452,70
11/11/2020: 3.452,70
11/12/2020: 3.452,70
11/01/2021: 3.452,70
11/02/2021: 3.452,70
Muhasebe Kayıtları
NOT: Her ay ödenen sigorta prim bedeli üzerinden Binde 7,59 oranında damga vergisi hesaplanması ve muhtasar beyannamede beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
Muhasebe Kayıtları
---------------------------------------------------------11/09/2020--------------------------------------------
770/760/730 5.813,39
360 Ödenecek Ücret Stopaj 58,89
329.01.10 … SİGORTA Özel sağlık 5.754,50
Açıklama: Eylül/2020 Özel sağlık sigortası ödemesi
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------11/10/2020------------------------------------------
770/760/730 3.511,59
360 Ödenecek Ücret Stopaj 58,89
329.01.10 … SİGORTA Özel sağlık 3.452,70
Açıklama: Ekim/2020 Özel sağlık sigortası ödemesi
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------11/11/2020--------------------------------------------
770/760/730 3.511,59
360 Ödenecek Ücret Stopaj 58,89
329.01.10 … SİGORTA Özel sağlık 3.452,70
Açıklama: Kasım/2020 Özel sağlık sigortası ödemesi
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------11/12/2020------------------------------------------
770/760/730 3.511,59
360 Ödenecek Ücret Stopaj 58,89
329.01.10 … SİGORTA Özel sağlık 3.452,70
Açıklama: Aralık/2020 Özel sağlık sigortası ödemesi
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------11/01/2021-------------------------------------------
770/760/730 3.511,59
360 Ödenecek Ücret Stopaj 58,89
329.01.10 … SİGORTA Özel sağlık 3.452,70
Açıklama: Ocak/2021 Özel sağlık sigortası ödemesi
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------11/02/2021----------------------------------------
770/760/730 3.511,59
360 Ödenecek Ücret Stopaj 58,89
329.01.10 … SİGORTA Özel sağlık 3.452,70
Açıklama: Şubat/2021 Özel sağlık sigortası ödemesi
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
24.09.2020
Kaynak:
http://www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
