+- AHMET BARLAK MUHASEBE FORUMU (http://ahmetbarlak.com/forumm)
+-- Forum: SGK VERGİ MEVZUATI (http://ahmetbarlak.com/forumm/forumdisplay.php?fid=1)
+--- Forum: Genel Vergi ve SGK Mevzuatı (http://ahmetbarlak.com/forumm/forumdisplay.php?fid=2)
+--- Konu Başlığı: İŞSİZLİK MAAŞI 2019 (/showthread.php?tid=1098)
İŞSİZLİK MAAŞI 2019 - Ahmet Barlak - 23.01.2019
İşsizlik Maaşı 2019 - İşsizlik Maaşı Alma Şartları [DETAYLI REHBER]
2019 yılı işsizlik maaşı tutarları ve işsizlik maaşı şartları değişti. İşsizlik maaşı nedir? İşsizlik maaşı nasıl alınır? Kimler işsizlik maaşı alabilir? İşsizlik maaşı alabilmenin şartları nelerdir? İstifa edenlerde işsizlik maaşı alabilir mi? 2019 yılı işsizlik maaşı ne kadar? İşsizlik maaşı için nereye başvurmalıyım? Kaç ay işsizlik maaşı alabilirim? tüm merak edilen soruların cevaplarını yazımızda bulabilirsiniz.
İşsizlik Maaşı Nedir?
Hizmet akdi ile bir işyerinde çalışmakta iken istek, yetenek, sağlık ve yeterliliği olmasına rağmen, herhangi bir kasıt unsuru bulunmaksızın işini kaybeden sigortalıların işlerini kaybetmeleri nedeniyle uğramış oldukları gelir kaybının bir süre ve belirli bir ölçüde karşılayan geçici destek işsizlik sigortası olarak adlandırılmaktadır. İşsizlik sigortası kapsamında olan kişilere işsiz kalması halinde ödenen geçici destek tutarı ise işsizlik maaşı veya işsizlik ödeneği olarak adlandırılır.4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunukapsamında içeriği tanımlanmış olan işsizlik maaşı sigortalı çalışanlar için yasadaki şartları sağlamış olmaları şartıyla geçici bir güvenlik sistemidir.
İşsizlik Maaşında Başvuru Şartları Nelerdir?
İşsizlik sigortası kapsamında işsizlik maaşı almak isteyen işçinin;
• Kendi istek ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş olması,
• Son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigorta priminin ödenmiş olması,
• İşten ayrılmadan önceki son 120 gün hizmet akdine tabi çalışmış olması,
Gerekmektedir.
2019 Yılı İşsizlik Maaşı Ne Kadar?
İşsizlik maaşı hakkında merak edilen sorulardan biri de elde edilecek işsizlik maaşının aylık kaç TL olduğudur. İşsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 2019 yılında işsizlik maaşı aldıkları aylık sürelerde asgari ve azami işsizlik maaşı tutarı şu şekildedir;
2019 Yılı İşsizlik Maaşı Aylık Brüt (TL) Damga Vergisi Aylık Net (TL)
Asgari 1.023,36
7,77 1.015,59
Azami 2.046,72 15,53 2.031,19
Son Dakika: İşsizlik Maaşı İçin Zorunlu Olan 120 Gün Prim Ödeyerek Sürekli Çalışmış Olma Şartı Değişti!
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2018 yılı içerisinde açıklanan 100 günlük eylem planı ile işsizlik maaşı şartlarından olan 120 gün kesintisiz prim ödeme şartının esnetileceği ifade edilmişti.
Mecliste yapılan düzenleme sonrası 18 Ocak 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7161 sayılı torba kanun ile hizmet akdinin sona ermesinden önceki 120 gün kesintisiz “prim ödeyerek sürekli çalışmış” olma şartı “hizmet akdine tabi” olma şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan düzenleme ile birlikte eksik günleri nedeniyle 120 gün kesintisiz prim ödeme gününe sahip olması şartının yarattığı mağduriyetin de önüne geçilmiş oldu.
İşsizlik Maaşını Kimler Alabilir?
İşsizlik maaşında bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılardan isteğe bağlı prim ödeyenler sandıklara tabi sigortalılar ve ülkemizde çalışma vizesi ile çalışan yabancı işçiler işsizlik sigortası kapsamındadır.
İşsizlik Maaşı İçin Nereye Başvurulur?
Sigortalı bir işte çalışırken istek ve kusuru olmaksızın işsiz kalan sigortalının son üç yıl içinde 600 gün işsizlik sigorta primin olması ve işten ayrılmadan önce en az 120 gün hizmet akdine tabi çalışmış olması koşuluyla hizmet akdinin feshinden sonra İŞKUR'a şahsen ya da http://www.iskur.gov.tr veya https://www.turkiye.gov.tr/issizlik-odenegi-basvurusu üzerinden başvurulmaları gerekmektedir.
İşsizlik Maaşı Başvuru Süresi Nedir?
İşsiz kalan sigortalının son üç yılda 600 gün işsizlik sigorta primin olması ve işten ayrılmadan önce en az 120 gün hizmet akdine tabi çalışmış olması koşuluyla hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde İŞKUR’a şahsen ya da elektronik ortamda başvurması gerekmektedir.
İşsizlik Maaşı Başvurusu İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?
Sigortalı olarak çalışmakta iken işsiz kalan işçi işsizlik maaşını şahsen İŞKUR’a başvurarak ya da elektronik ortamda başvurarak alabilirler.
Elektronik ortamda E-Devlet üzerinden başvuranlar başvuru adresi https://www.turkiye.gov.tr/issizlik-odenegi-basvurusu ‘dir. E-Devlet üzerinden başvuranların İŞKUR’a ayrı bir belge teslim etmelerine gerek yoktur.
İŞKUR’a elden başvurarak işsizlik maaşından faydalanmak isteyenlerin ise nüfus kâğıdı, işten ayrılış bildirgesi ve işsizlik maaşı dilekçesi ile şahsen başvurmaları gerekmektedir. Başvuru formunu indirmek için tıklayınız.
İşsizlik Maaşı Nasıl Hesaplanır?
Sigortalı işsizler işsizlik ödeneğine hak kazandıkları andan itibaren son 3 yıla göre yatırılan işsizlik prim günleri ile değişkenlik gösteren sürelerde işsizlik maaşı alırlar. Kişilerin işsizlik ödeneği son dört (4) aylık prime esas kazanç aylık ortalamasına göre değişmekte olup maaş hesaplama sistemi ve ortalama brüt kazancın üzerinden örnek işsizlik maaşı hesaplaması aşağıdaki gibidir;
Son Dört (4) Aylık Prime Esas Kazancın Aylık Ortalaması Brüt Aylık İşsizlik Maaşı Damga Vergisi Net Aylık İşsizlik Maaşı
(a) (b) = (a) * %40 © = (b) *%0,759 (d) = (b) – ©
2.558,40 (Asgari Ücret) 1.023,36
7,77 1.015,59
3.750,00 1.500,00 11,38 1.488,62
İşsizlik Maaşı Kaç Ay Alınır?
Sigortalı olarak çalışmakta iken işsiz kalan işçinin işsizlik ödeneğini almaya hak kazanması halinde sigortalı işsizin ne kadar süre işsizlik maaşı alacağı ise son 3 yıl içerisinde ödenen işsizlik prim süresine göre değişmektedir.
Son 3 Yıl İçerisinde Yatırılan İşsizlik Prim Günü
İşsizlik Maaşı Alınacak Gün Sayısı
600 180 (6 Ay)
900 240 (8 Ay)
1080 300 (10 Ay)
İşsizlik Maaşı Tavan Miktarı Ne Kadar?
Kişiler sigortalı işsiz olarak nitelendirilen süreler içerisinde almış oldukları ödeneklerin miktarı hiçbir suretle asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ni aşamaz. Buna göre en yüksek işsizlik maaşı brüt 2.046,72-‘dir.
ÖRNEK;
Son 4 aylık prime esas kazanç ortalaması 8.000,00 TL olan bir kişinin alacağı işsizlik maaşı ne kadardır?
Son 4 Aylık Prime Esas Kazancın Aylık Ortalaması Brüt Aylık İşsizlik Maaşı Damga Vergisi Net Aylık İşsizlik Maaşı
8.000,00 3.200,00 24,28 3.175,72 (*)
(*) Kişinin alacağı net aylık işsizlik maaşı 3.175,72-TL olarak hesaplanmıştır. Fakat bu tutar brüt asgari ücretin %80’ni olan (2.558,40*%80) 2.046,72-TL’nin üzerinde olamayacaktır. İlgili tutardan hesaplanan 15,53-TL damga vergisinin düşülmesi neticesinde kişinin alacağı en yüksek net işsizlik maaşı 2.031,19-TL’dir.
İşsizlik Maaşını Kimler Alamaz?
İşsizlik sigortası kapsamında olmayan sigortalılardan başlıcaları;
• Memurlar, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na tabi çalışanlar,
• Hakimler ve Savcılar Kanunu’na tabi çalışanlar,
• Yüksek Öğretim Kanunu’na, Yüksek Öğretim Personel Kanunu’na tabi çalışanlar,
• Bağ-kurlular (işsizlik sigortası yerine esnaf ahilik sandığı)
• Hizmet akdine dayalı çalışmayanlar,
• İşçi sendika ve konfederasyonları ile sendika başkanlıklarına seçilenler,
• Bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan film, tiyatro, gösteri, ses, müzik, resim, heykel ve benzeri işlerde uğraşanlardan hizmet akdi ile çalışmayanlar,
• Askerlik hizmetini er veya erbaş olarak yapanlar ile yedek subay okulu öğrencileri
• Meslek lisesi veya yükseköğrenimde staja tabi tutulan öğrenciler,
• Ceza infaz kurumunda çalıştırılan hükümlüler,
• Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstelenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalışmak üzere götürülen Türk İşçilerdir.
İşsizlik Maaşını Kesen Haller Nelerdir?
Sigortalı işsiz olarak nitelendirilen ve işsizlik maaşı almaya hak kazanan kişilerin almakta oldukları ödeneğin kimi hallerde sonlanma ihtimalleri vardır. Bunlar;
• Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden,
• İşsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen,
• Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen,
• Haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen,
Sigortalı işsizlerin, işsizlik maaşı kesilir.
İşsizlik Maaşı Almak İçin Ne Kadar Süre Çalışmak Gerekmektedir?
Sigortalı işsizlerin, işsizlik maaşından faydalanabilmesi için sigortalıların son 3 yıl içerisinden en az 600 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları gerekmekte olup hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi çalışmış olmaları gerekmektedir.
İstifa Eden İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
İşsizlik maaşının temel kural kişinin kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş olmasıdır. Fakat sigortalı olarak çalışmakta olduğu işyerinden 'Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri' olarak nitelendirilen ve işçinin haklı fesih nedeni sunan hallerden dolayı işten ayrılan işçi işsizlik maaşı alabilir. İşçiye haklı fesih sunan haller şu şekildedir;
• İş sözleşmesinin yapıldığı sırada işverenin sözleşmede esaslı hususlardan birinde işçiyi yanıltırsa,
• İşverenin, işçinin kendisi veya ailesinden biri hakkında şeref ve namusuna dokunacak sözler söylemesi veya cinsel tacizde bulunması,
• İşveren, işçiye veya aile üyelerinden birine karşı sataşma, gözdağı veya kanuna karşı bir harekette bulunursa,
• İşçinin başka bir işçi tarafından cinsel tacizde bulunması bunu işverene söylediği halde önlem alınmazsa,
• İşçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşmeye uygun olarak hesaplanmaz ise,
• Ücretin parça başı veya iş tutarı üzerinden olması kararlaştırıldığı hallerde işveren işçiye yapabileceğinden az tutarda iş verir, aradaki farkı zaman esasına göre işçiye ödemezse,
İşçinin, işinin haklı bir nedenle feshetme nedenlerdir. Bu nedenlerle işinden ayrılanlar işsizlik maaşı alabilirler.
İşsizlik Maaşı Başvurusunu Zamanında Yapmayan Hakkını Kaybeder Mi?
İşsizlik maaşı almak için işsiz kaldığı günden sonraki 30 gün içerisinde İŞKUR’a başvurmayan kişiler için 30 günlük süre hak düşürücü süre olmayıp, gecikilen süre için işsizlik maaşı ödenmez. Hak edilen toplam sürenin geri kalan günleri için işsizlik maaşı ödenir.
İşsizlik Maaşının Ödenme Tarihi nedir?
Sigortalı işsizin yapmış olduğu işsizlik ödeneği başvurusu izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır. Sigortalı işsiz, işsizlik maaşını, nüfus kâğıdı ile birlikte herhangi bir PTT şubesine başvurarak her ayın 5’indealabilir.
İşsizlik Maaşı Çekme Süresi Nedir?
Sigortalı işsiz, işsizlik maaşını, nüfus kâğıdı ile birlikte herhangi bir PTT şubesine başvurarak her ayın 5’inde alabilir. Sigortalı işsiz işsizlik maaşını PTT’den 6 ay içerisinde çekmelidir.
İşsizlik Maaşı Gününde Alınmazsa Ne Olur?
İşsizlik maaşını çekme süresi 6 aydır. İşsizlik maaşı PTT’de sigortalı işsizin hesabına yatırıldıktan sonraki 6’ıncı ayının son gününe kadar alınmaz ise, işsizlik maaşı İŞKUR emanet hesaplarına geri gönderilir. İŞKUR’un emanet hesabına gönderilen işsizlik maaşı iadesinin alınabilmesi için sigortalı işsizin İŞKUR’a dilekçe ile müracaat etmesi gerekmektedir.
İşsizlik Maaşı Vekâletle Alınır Mı?
Sigortalı işsizlerin durumu İşsizlik maaşını PTT şubesinden çekmek için uygun değil ise vermiş oldukları vekâlet neticesinde vekâlet verdikleri kişi tarafından verilen vekâletname ile birlikte PTT şubesinden çekilebilir.
İşsizlik Maaşı İle Başka Ne Haklar Elde Ederim?
Sigortalı bir işte çalışmakta iken işsiz kalan sigortalının gerekli şartları sağlaması halinde sigortalı işsiz kapsamında tanımlanmaktadır. Sigortalı işsizin işsizlik sigortası kapsamında İŞKUR tarafından sunulan faydalanabileceği haklar mevcuttur. Bunlar;
• İşsizlik maaşı,
• İşsizlik maaşının alındığı süre boyunca, genel sağlık sigortası kapsamında olup bakmakla yükümlü olduğu kişilerin de genel sağlık sigortasından faydalanma,
• Yeni bir iş bulma,
• Mesleki geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimlerine katılma,
hakları bulunmaktadır.
İşsizlik Maaşı Bittikten Sonra Sağlık Hakkından Yararlanma Devam Eder Mi?
Sigortalı işsizlerin işsizlik maaşı aldıkları süre zarfınca bakmakla yükümlü oldukları kişiler de dâhil olmak üzere genel sağlık sigortası kapsamında sağlık sigortasından faydalanma hakları vardır. İşsizlik maaşını aldıkları süre bitimi sonrasında ise sağlık hakkından yararlanma hakları bulunmamaktadır.
İşsizlik Maaşı Alma Kodları Nedir?
Sigortalının işsizlik sigortasından faydalanması için en önemli şart kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş olmasıdır. Bu nedenle sigortalılar işten çıkarıldıklarında çıkarılma neden olarak gösterilen kodlar burada önem taşımaktadır. Sigortalılar aşağıdaki kodlardan biri ile çıkış verilmesi durumunda işsizlik maaşı alabilirler;
Fesih Kodu SGK Fesih Nedeni
04 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi
05 Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi
12 Askerlik
15 Toplu işçi çıkarma
17 İşyerinin kapanması
18 İşin sona ermesi
23 İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih
24 İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih
25 İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih
27 İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih
28 İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih
31 Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih
32 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih
33 Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi
34 İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih
İşsizlik Maaşı Alındığı Sırada İŞKUR’a Bildirim Yapılması Gereken Haller Nelerdir?
Sigortalı işsizlerin işsizlik maaşı aldıkları süre içerisinde; aşağıda belirtilen
• İkamet Adresinin Değişmesi,
• Herhangi Bir Sosyal Güvenlik Kuruluşundan Yaşlılık Aylığı Alınması,
• Yetkili Sağlık Kuruluşunca İstirahatli Kılınması,
• Silahaltına Alınılması,
• Yurtdışına Çıkılması,
• Bir İşte Çalışmaya Başlanması veya Mahkeme Kararıyla İşe İade Edilmesi,
gibi durumların oluşması halinde 15 gün içerisinde en yakın İŞKUR birimine yazılı dilekçe ile veya Alo 170’e başvurmaları gerekmektedir.
Durumun bildirilmemesi ve işsizlik maaşının ödenmeye devam etmesi halinde haksız ve yersiz yapılan ödemeler durumun tespit edilmesi sonrasında sigortalı işsizden yasal faizi ile geri alınır.
İşsizlik Maaşından Kesinti Yapılır Mı?
Sigortalı işsiz olarak nitelendirilen kişinin almakta olduğu işsizlik maaşından sadece damga vergisi kesilmekte olup başkaca bir vergi ve kesinti olmamaktadır. Damga vergisi oranı binde 7,59’dur.
İş Sözleşmesi Haklı Bir Nedenle Feshedilen İşçi, İşsizlik Maaşı Alabilir mi?
Sigortalı olarak çalışmakta olduğu işyerinden 'Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri' olarak nitelendirilen ve işveren haklı fesih nedeni sunan hallerden dolayı işten çıkarılan işçi işsizlik maaşı alamaz. İşverene haklı fesih sunan haller şu şekildedir;
• İş sözleşmesi yapıldığı sırada işçinin sözleşmedeki esaslı noktalardan biri için gerekeli vasıf ve şartları taşımadığı halde var olduğunu beyan etmesi,
• İşçinin, işverenin kendisi veya ailesinden biri hakkında şeref ve namusuna dokunacak sözler söylemesi,
• İşçinin başka bir işçiye tacizde bulunması,
• İşçinin işverene veya işçilerden birine sataşması, işyerinde alkol veya uyuşturucu kullanması,
• İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması, sırlarını açıklaması, hırsızlık yapması,
• İşçinin izin almadan veya haklı bir neden olmadan artarda 2 işgünü, 1 ay içinde 2 defa herhangi tatilden sonraki ilk iş günü veya 1 ay içinde 3 işgünü işe gelmemesi,
• İşçinin yapmasının zorunlu olduğu görevleri hatırlatıldığı halde yapmaması,
• İşçinin iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerindeki malı veya işyerinde bulunan makinaları veya başka maddeleri 30 günlük ücretiyle karşılamayacak derecede hasara uğratması,
İşçinin, işverence işinin haklı bir nedenle feshetme nedenlerdir. Bu nedenlerle işten çıkarılanlar işsizlik maaşı alamazlar.
İşsizlik Maaşı Dondurulur mu?
İşsizlik maaşı kimi hallerde dondurulur iken kimi hallerde dondurulmaz. Dolayısıyla işsizlik maaşı almakta iken çalışmaya başlayan sigortalılar için 2 durum mevcuttur. Bunlardan birincisi, sigortalı işsiz, işsizlik maaşı aldığı sırada işe girer fakat kanun ön gördüğü şartları yerine getirmeden tekrar işsiz kalır ise daha önce hak etmiş olduğu işsizlik maaşını süresini bu süre doluncaya kadar almaya devam eder.
İkinci durum ise; sigortalı işsiz, işsiz maaşını aldığı sırada işe girer fakat kanun ön gördüğü şartların yerine getirilmiş olması sonrasında tekrar işsiz kalan sigortalı için yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik maaşı ödenecektir.
ÖRNEK;
Ayten Hanım Mehtap Hanım
İşten Ayrılma Tarihi 10.03.2016 10.03.2016
Son 3 yılda ödenen prim günü 910 gün 910 gün
Elde edilen İşsizlik ödeneği günü 240 gün 240 gün
Yeni işe giriş tarihi 10.06.2016 10.06.2016
İkinci işten çıkış tarihi 10.08.2016 10.08.2018
Yukarıdaki örnekte aynı son 3 yılda aynı işsizlik primi ödeme güne sahip ve aynı tarihte işten ayrılan aynı tarihte işe bulan Ayten ve Mehtap Hanımlardan, Ayten Hanım; 10.03.2016 tarihinde işinden çıkarılmış yeni işe giriş yapmış olduğu tarih olan 10.06.2016’ya kadar 90 gün işsizlik maaşı almıştır. İşsizlik süresi dolmadan ikinci girdiği iş yerinden 10.08.2016 tarihinde çıkarılmıştır. Ayten hanım ilk işsizlik ödeneğinden toplamda 240 günden 90 günü kullanmış olup kalan 150 günlük işsizlik maaşını alabilecektir.
Mehtap hanım ise, 10.03.2016 tarihinde işinden çıkarılmış 10.06.2016 tarihinde iş bulan Mehtap hanım bu süreye kadar 90 gün işsizlik maaşı almıştır. İşsizlik süresi dolduktan sonra ikinci girdiği işten 10.08.2018 tarihinde çıkarılmıştır. Dolayısıyla Mehtap Hanım eski hakkını kaybedecek fakat yeni girdiği işte son 120 hizmet akdine tabi olarak toplamda 720 gün işsizlik prim ödeme gününe sahip olduğu için yeni hak kazanacak ve toplamda 180 gün süre ile işsizlik sigortası kapsamında maaş alabilecektir.
İşsizlik Maaşı Haczedilebilir Mi?
Sigortalı işsizin Sosyal Güvenlik Kurumundan almakta oluğu işsizlik maaşı, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez.
Haksız Yere İşsizlik Maaşı Almanın Cezası Nedir?
Sigortalı işsiz kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte geri ödemek zorundadır. Fakat ölen sigortalılar için ödenen yersiz sigorta ödeneği geri alınmaz.
Emekliler İşsizlik Maaşından Faydalanabilir Mi?
Emekli olduktan sonra hizmet akdine bağlı olarak bir işyerinde sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışanlar, çalıştıkları bu süre zarfında hem kendilerinden işsizlik sigortası primi kesilmemesi, hem de işsizlik ödeneğinden yararlanılabilmesi için herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınmaması şartı nedeniyle, kendi istek ve iradeleri dışında işten çıkartılmış olsalar bile işsizlik maaşından yararlanamazlar.
İşsizlik Maaşı Alınan Günler Emeklilik Bakımından Hizmetten Sayılabilir Mi?
Sigortalı işsiz olarak nitelendirilen kişilerin ödeme süreleri de dikkate alınarak hesaplanan işsizlik maaşını aldıkları süre boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sadece genel sağlık sigortaları yatırıldığı için işsizlik maaşı aldıkları zamanlarda geçen süreler emeklilik açısından hizmet süreleri olarak değerlendirilmez.
İşsizlik Maaşı Alırken Yurtdışına Çıkanların İşsizlik Maaşı Kesilir Mi?
Kişilerin işsizlik maaşları aldıkları sırada yurtdışına çıkmış olmaları İŞKUR’un çalışmaya hazır bulunma şartı ile bağdaşmadığı için sigortalı işsizin yurtdışına çıktığı tarihten itibaren işsizlik maaşı alma hakkı durur.
Sigortalı işsizin yurtdışına çıkış öncesi dilekçe ile bu durumu İŞKUR’a bildirmesi halinde ise işsizlik maaşı durur kişinin geri dönüşü ile geri kalan süre devam eder. Durumun İŞKUR tarafından tespit edilmesi halinde ise kişiye yapılan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte geri istenir.
Bağ-Kur’lular İşsizlik Maaşı Alabilir Mi? (4/B)
4/b (Bağ-Kur)’liler işsizlik maaşı kapsamında değildir. Fakat 4/b (Bağ-Kur)’liler için oluşturulan işsizlik sigortası ve maaşının bir benzeri esnaf ahilik sandığıdır.
Esnafları yakından ilgilendiren Esnaf Ahilik Sandığının 2018 yılının başında kurulması beklenmekteydi. Fakat yayımlanan yasa ile başlangıç tarihi 2 yıl ertelenmiş Esnaf Ahilik Sandığının başlangıç zamanı 01.01.2020 olarak açıklanmıştır.
Esnaf ahilik sandığı, işini kaybeden esnafa destek olması açısından işten çıkarılan 4/a (SGK)’lılar için bir güvence olan işsizlik maaşı ile aynı fonksiyona sahiptir.
Muhtarlar kapsam dışında
İsteğe bağlı sigortalılar, 4/b statüsünde olan jokey ve antrenörler, köy ve mahalle muhtarları ile tarımsal faaliyette bulunanlar, haricindeki hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adı ve hesabına bağımsız çalışanlar Esnaf Ahilik Sandığı kapsamındadır.
Devletten prim desteği
Esnaf ahilik sandığı sigortasından yapılacak ödemeler için sandık sigortalıları ve devletten bu sigortaya ilişkin prim alınacaktır. Alınacak prim miktarı toplamda %3 olup bunun %2’si esnaf tarafından %1’i devlet tarafından karşılanacaktır.
Son 3 yıl içinde en az 600 gün şartı
Esnaf ahilik sandığı sigortasından faydalanmak isteyen 4/b (Bağ-Kur)’lilerin sigortalılığın sona ermesinden önceki son 120 gün sigortalı olarak hizmet akdine tabi olmaları gerekmekte olup, ayrıca işsizlik maaşı alınacak gün sayısı son 3 yıl içerisinde ödenen işsizlik prim süresine göre değişmektedir.
Son 3 yıl içerisinde yatırılan işsizlik prim günü İşsizlik maaşı alınacak gün sayısı
600 180
900 240
1080 300
Prim borcu olana maaş alamazlar.
Esnaf ahilik sandığına prim borcu olanlar, borçları nedeniyle işsizlik maaşı alamazlar. Borçlarının yapılandırılmış veya taksitlendirilmiş olması maaş almasına engel olmaz. Esnafların en fazla geriye doğru 90 günlük borcunun olması durumunda maaş bağlanacak, fakat alınan maaş önce 90 güne ait borçtan mahsup edilecektir.
Memurlar İşsizlik Maaşı Alabilir Mi? (4/C)
4/c kapsamında çalışmakta olan memurlar çalışmakta oldukları süre boyunca adlarına işsizlik primi yatırılmadığı için görevlerinden istifa etmek suretiyle veya görevden ihraç edildiklerinde işsizlik maaşı alma hakları bulunmamaktadır.
Askere Gidenler İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
Askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılmış sigortalı çalışanlar, askerlikte geçen süreleri boyunca işsizlik maaşı alamazlar. Fakat askerlik hizmeti sonrasında işyerinden alacakları işten ayrıma bildirgesi ve ile terhis olduktan sonra 30 gün içerinde İŞKUR’a başvurarak işsizlik ödeneği için gereken diğer şartların sağlanmış olması koşuluyla işsizlik maaşı alabilirler.
Terhis olduktan sonra başvuruda 30 günü geçirmiş olmak işsizlik maaşı için hak düşürücü bir süre değildir. Toplam işsizlik maaş süresi hakkından, gecikilen süre kadar kayba neden olur.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılanlar İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
İşsizlik sigortasından yararlanmak için öncelikli şart kişinin kendi istek ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş olmasıdır. Evlilik nedeniyle işten ayrılan ya da ikametgâh değişimi gibi nedenlerle ayrılmak zorunda kalan kadın işçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanmasına rağmen işini kendi isteği ile bırakmış olmasındandolayı işsizlik maaşı alma hakkı bulunmamaktadır.
Part-Time Çalışanlar İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
İş yerinde tam süreli olarak yapılan iş sözleşmelerindeki emsal sürenin üçte ikisine kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışma olarak adlandırılmaktadır. Kısmi süreli çalışan işçiler de tam süreli çalışan işçiler gibi kıdem tazminatı, yıllık izin ve hafta tatili haklarına sahiptir.
İşsizlik maaşında ise durum farklı idi. Şöyle ki; işsizlik maaşının şartlarından biri işten ayrılmadan en az 120 gün boyunca prim ödeyerek sürekli çalışma şartı idi. Bu durumda kısmi süreli çalışan ay içerisinde eksik kalan günlerini isteğe bağlı olarak borçlanabilir ve işsizlik maaşından yararlanabilirdi. 7161 sayılı kanun ile 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olma şartının yerine hizmet akdine tabi olarak çalışmış olma şartının getirilmesi beraber kısmi süreli çalışanlar için diğer şartları taşıması koşuluyla borçlanma yapmadanişsizlik maaşından yararlanma hakları oluşmuştur.
Yaşı Beklemek İçin İşten Ayrılanlar İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
İstifa edilmesi halinde kıdem tazminatı almak için önemli ayrıntı işe giriş tarihidir. Sigortalılar için işe giriş tarihine göre değişkenlik gösteren sürelerde ki kadar sigortalılık süresini ve prim gün sayısını doldurduktan sonra işten ayrılıp kıdem tazminatı alma hakları vardır.
Fakat bu yolla işten ayrılan kişilerin işsizlik maaşının ön önemli şartlarından bir olan kişinin kendi istek ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş olması şartını sağlamadığı için işsizlik maaşı alma hakları bulunmamaktadır.
Yetim Aylığı Alanlar İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
Ölen kişinin geride bırakmış olduğu kız ve erkek çocuklarına SGK tarafından sağlanan desteğe yetim aylığı denilmektedir. Geride kalan kız veya erkek çocukların kendi sigortalılıkları kapsamında gelir veya aylık bağlanmamış olması şartıyla;
• Erkek çocuk, öğrenci değil ise 18 yaşına, lise eğitimde ise 20 yaşına, üniversite eğitiminde ise 25 yaşına kadar,
• Kız çocuk yaşı ve eğitim durumu ne olursa olsun evlenene kadar,
• Hem kız hem de erkek çocuk sağlık kurulu kararı ile çalışma gücünün %60’nı kaybetmiş ise sürekli,
Yetim aylığı almaya hak kazanır.
İşsizlik maaşı adlığı sırada yetim kalan erkek veya kız çocuklardan yetim aylığı almakla ilgili şartları taşımaları şartıyla işsizlik maaşlarının kesilmesine yol açacak bir neden bulunmamaktadır.
Çünkü işsizlik maaşı geçici bir ödenek olup çalışma durumu da esas alınarak kişiye en fazla 10 aya kadar kişiye verilecektir. Dolayısıyla diğer şartlarında taşınması şartıyla hem işsizlik maaşı hem de yetim aylığının alınmasında engel bir durum bulunmamaktadır.
ÖRNEK; Bir fabrikada çalışan ve evli olmayan Fatma Hanım, 10.06.2017 tarihinde işten çıkarılmış, işsizlik ödeneği almak için gerekli şartları sahip olduğu için işsizlik maaşı almaktadır. 10.08.2017 tarihinde sigortalı olarak çalışmakta olan Fatma Hanımın babası Hasan Beyin vefat etmiştir. Hasan Beyin vefatı nedeniyle sosyal güvenlik kurumuna başvurarak yetim aylığı alma hakkı vardır.
İşsizlik Maaşı Prim Oranları Kaçtır?
İşsizlik sigortasından yapılacak ödemeleri, hizmet ve yönetim giderleri karşılanmak üzere işçinin prime esas aylık brüt maaşları üzerinden sigortalılardan %1, işverenden %2 ve Devlet adına %1 alınır.
Yararlanılan Kaynaklar
• Ahmet Özcan, '6824 Sayılı Kanunla Getirilen ve 01.01.2018 Tarihinde Yürürlüğe Girecek Esnafa İşsizlik Maaşının Detayları', Yaklaşım Yayınları, Aralık, 2017, Sayı:300
• Gökhan Bedir, 'Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılan Sigortalı İşsizlik Ödeneğine Hak Kazanır Mı?' Yaklaşım Yayınları, Şubat, 2017, Sayı:290
• Gökhan Bedir, 'İşçinin Çalışmaya Başlaması Nedeniyle Kesilen İşsizlik Ödeneği Yeniden İşsiz Kalınması Durumunda Tekrar Verilir Mi?', Yaklaşım Yayınları, Haziran, 2015, Sayı:270
• Hüseyin Yılmaz, 'İşsizlik Maaşı Alanlar İsteğe Bağlı Sigorta Primi Ödeyebilir Mi?', Yaklaşım Yayınları, Aralık, 2010, Sayı:216
• Mehmet Uğur, ' İşsizlik Sigortasından Muaf Olanlar', Yaklaşım Yayınları, Ekim, 2014, Sayı:262
• Süleyman Uzunoğlu, '4/1-B’li (Bağ-Kur) Sigortalıların Beklediği İşsizlik Parası Almalarını Sağlayacak Esnaf Ahilik Sandığı Uygulaması Prim Ödeme Güçlüğü Nedeni İle 01.01.2020 Tarihine Ertelendi.' Yaklaşım Yayınları, Şubat, 2018, Sayı:302
• Süleyman Uzunoğlu, 'İşsizlik Maaşı Alanlara Yetim Aylığı Bağlanır Mı?', Yaklaşım Yayınları, Kasım, 2016, Sayı:287
• Şevket Tezel, '10 Soruda İşsizlik Sigortasından Yararlanma Esasları', Yaklaşım Yayınları, Şubat, 2014, Sayı:254
• https://statik.iskur.gov.tr/tr/issizlik_sigortasi/issizlik_sigortasi_islemleri.htm (14.09.2018)
• haber7.com/guncel/haber/2705616-issizlik-maasi-120-gun-sarti-esnetilecek-surekli-calisma-duzenlemesi, (14.09.2018)
• Noyan Doğan, 'İşsizlik Maaşına Yeni Düzenleme', hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/issizlik-maasina-yeni-duzenleme-40934729 (16.09.2018)
• Resul Kurt, 'Yabancı çalışan da işsizlik sigortasından yararlanacak', https://www.dunya.com/kose-yazisi/yabanci-calisan-da-issizlik-sigortasindan-yararlanacak/371310 (16.09.2018)
• Ali Şerbetçi, 'İşsizlik Ödeneği Alanlar Dikkat!',
• takvim.com.tr/yazarlar/aliserbetci/2011/11/09/issizlik-odenegi-alanlar-dikkat (30.09.2018)
• iskur.gov.tr/is-arayan/issizlik-sigortasi/issizlik-odenegi/
• muhasebetr.com
• muhasebeweb.com
• sgkbilgisi.com/issizlik-maasi-hakkinda-soru-ve-cevaplar/
• alitezel.com.tr
• sgkrehberi.com
• iskanunu.com
YAZAR: E.ÖĞR.GÖR. NURTEN ÖRNEK
Kaynak: http://www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)