|
KİRALAMA YOLUYLA OKUL KANTİN İŞLETMECİLİĞİNDE STOP
KİRALAMA YOLUYLA OKUL KANTİN İŞLETMECİLİĞİNDE STOPAJ UYGULAMASI
Kurumlar Vergisi Sirküleri/11
Tarih
05/08/2004
Sayı
KVK-11/2004-9/ Okul Aile Birlikleri-1
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü
Kurumlar Vergisi Sirküleri/11
Konusu
: Mülkiyeti Hazineye ait olup Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin okul aile birliklerince işletilmesi veya işlettirilmesi ile ilgili olarak yapılacak uygulama
Tarihi
: 05.08.2004
Sayısı
: KVK-11/2004-9/ Okul Aile Birlikleri-1
İlgili Olduğu Maddeler
: 5422 sayılı KVK 1ve 4 üncü maddeleri, 193 sayılı GVK 94 üncü maddesi, 3065 sayılı KDVK 1/3-f maddesi
1- Giriş
Mülkiyeti Hazineye ait olup Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki büfe, kantin, çay ocağı, yemekhane, kafeterya, bahçe, açık alan, salon ve benzeri yerlerin ticari, eğitsel, kültürel, sosyal ve sportif etkinliklerde kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetiminde okul aile birliklerince işletilmesi veya işlettirilmesine ilişkin esaslar, Bakanlığımız ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında 15.03.2004 tarihli protokolle düzenlenmiş olup, uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirleyen 277 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliği yayımlanmıştır.
Anılan Protokol ve Genel Tebliğe göre;
- Söz konusu yerlerin okul aile birliklerince işletilmesi halinde işletilen yerin gayri safi hasılatının %1’i,
- Üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde okul aile birliklerince elde edilecek gayri safi gelirin %3’ü,
Üçer aylık dönemler itibariyle, takip eden ayın yirmisine kadar, Hazineye arz bedeli olarak okul aile birliklerince ilgili defterdarlık veya malmüdürlüklerine ödeneceği,
- Bu yerlerin okul aile birliklerince işletilmemesi veya kiraya verilmemesi halinde söz konusu yerlerin defterdarlık veya mal müdürlüklerince kiraya verileceği ve kira gelirlerinin genel bütçeye irat kaydedileceği,
belirlenmiştir.
Bu sirkülerin konusunu, anılan yerlerin işletilmesi veya işlettirilmesi ile ilgili vergisel yükümlülüklerin açıklanması oluşturmaktadır.
2- Okul ve Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin Okul Aile Birlikleri Tarafından İşletilmesi
Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin © bendinde; iktisadi kamu müesseseleri kurumlar vergisi mükellefleri arasında sayılmış, 4 üncü maddesinde de Devlete, özel idarelere, belediyelere ve diğer kamu idare ile müesseselerine ait veya tabi olup, faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci maddenin (A) ve (B) işaretli bentleri dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi kamu müesseseleri olduğu, bunların kazanç gayesi gütmemelerinin, faaliyetlerinin kanunla tevdi edilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, müstakil muhasebeleri ve kendilerine tahsis edilmiş sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine tesir etmeyeceği yer almaktadır.
Bu hükme göre, Devlete, özel idarelere, belediyelere ve diğer kamu idare ve müesseselerine ait veya tabi olup devamlı olarak ticari, sınai ve zirai konularda faaliyet gösteren işletmeler kurumlar vergisi mükellefidirler.
Okul aile birlikleri, Milli Eğitim Temel Kanununa göre çıkarılan yönetmelik uyarınca kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan amacı; okulun ihtiyaçlarının karşılanması, veli ve öğretmenler arasında işbirliğinin sağlanması olan ve bulundukları okul bünyesinde faaliyet gösteren birliklerdir.
Buna göre, bulunduğu okul bünyesinde ve okul adına faaliyet gösteren anılan birliklerin söz konusu yerleri işletmeleri halinde, Kurumlar Vergisi Kanununun 1/C ve 4 üncü maddesi hükümleri uyarınca iktisadi kamu müessesesi olarak kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis ettirilmesi ve mükellefiyetle ilgili ödevlerini yerine getirmesi gerekir. Vergisel yükümlülüklerin yerine getirilmesinden okul aile birliği yönetiminde bulunanlar sorumludur.
3- Okul ve Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin Okul Aile Birlikleri Tarafından Üçüncü Kişilere Kiraya Verilmesi
Okul aile birliklerince söz konusu yerlerin kendilerince işletilmeyip üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılanlardan olmaması nedeniyle bunlara yapılacak kira ödemeleri üzerinden ödemeyi yapanlarca gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.
Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul ve kurumlardaki kantin açık alan, salon ve benzeri yerlerin ticari, eğitsel, kültürel, sosyal ve sportif etkinliklerde kullanılmak üzere okul aile birliklerince üçüncü şahıslara kiralanması işlemi Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-f bendine göre genel oranda katma değer vergisine tabidir.
Öte yandan, 30 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin “F-Kiralama ve Reklam Verme İşlemlerinde Sorumluluk Uygulaması” alt başlığında “ ...kiralama işlemleri ile ilgili katma değer vergisinin; kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması ve kiralayanın da gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olması durumunda kiralayan tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edileceği...” açıklanmıştır.
Buna göre, söz konusu kira bedeli üzerinden katma değer vergisi hesaplanması ve ilgili dönem katma değer vergisinin de bahsi geçen Tebliğ’de yapılan açıklamalar doğrultusunda beyan edilmesi gerekmektedir.
4-Okul ve Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin Defterdarlık veya Mal Müdürlüklerince Kiraya Verilmesi
Söz konusu yerlerin defterdarlık veya malmüdürlüklerince kiraya verilmesi halinde kiracılar tarafından ödenecek kira bedeli üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.
Duyurulur.
T.C.
ADANA VALİLİĞİ
Defterdarlık Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü
SAYI : B.07.4.DEF.0.01.11/Mük-23 14.04.2005
KONU : Okul Kantini Kira Stopajı.
GVK.Md.94
İLGİ : ……. tarih ve …… kayıt sayılı dilekçeniz.
İlgide kayıtlı dilekçenizde, okul kantini işletmeciliği işinden dolayı ……. Vergi Dairesi Müdürlüğü ……. vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellef olduğunuzu ve okul müdürlüklerinden (adına okul aile birliklerinden) kiralanan okul kantin işletmeciliğinden dolayı kira stopajı tevkifatı yapılıp yapılmayacağı hususunda görüş talep etmiş bulunmaktasınız.
Bilindiği üzere 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun vergi tevkifatı başlıklı 94.maddesinde;” (3946 sayılı Kanunun 22'nci maddesiyle değişen madde Yürürlük: 1.1.1994) Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.”hükmü yeralmaktadır.Aynı maddenin 5 numaralı bendinde de gayrimenkullerin kiralanması karşılığında tevkifata tabii olanlar ve tevkifat oranları belirlenmiştir.
Diğer taraftan 11.03.1995 tarih ve 22224 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 50 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin 5/C bölümünün 3.maddesinin son parağrafında, Devlete,özel idarelere,belediyelere ve köylere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında anılan kamu kurumlarına yapılan kira ödemelerinden Gelir Vergisi tevkifatı yapılmayacağı belirtilmiştir.
Öte yandan 05.08.2004 tarihinde yayımlanan 11 No’lu Kurumlar Vergisi sirkülerinin1.maddesinde mülkiyeti hazineye ait olup Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki büfe, kantin, cay ocağı, yemekhane, kafeterya, açık alan, salon ve benzeri yerlerin ticari, eğitsel, kültürel, sosyal ve sportif etkinliklerde kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetiminde okul aile birliklerince işletilmesine ilişkin hesaplar, Bakanlığımız ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında 15.03.2004 tarihli protokolle düzenlenmiş olup uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirleyen 277 Seri No’lu Milli Emlak Genel Tebliği yayımlandığı belirtilmiştir.
Aynı Sirkülerin 3.maddesinde,”okul aile birliklerince söz konusu yerlerin kendilerince işletilmeyip 3.kişilere kiraya verilmesi halinde,Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesinde sayılanlardan olmaması nedeniyle bunlara yapılacak kira ödemeler üzerinden ödemeyi yapanlarca Gelir Vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.
Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okul ve kurumlardaki kantin,açık alan,salon ve benzeri yerlerin ticari,eğitsel,kültürel,sosyal ve sportif etkinliklerde kullanılmak üzere okul aile birliklerince 3.şahıslara kiralanması işlemi Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-f bendine göre genel oranda Katma Değer Vergisine tabidir.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre okul aile birliğinden kiralanan okul kantinine yaptığınız kira ödemelerinden dolayı vergi tevkifatı yapılmaması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
TARİH : 15.07.2005
SAYI : B.07.4.DEF.0.16.12-300-05-
KONU : Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Milli Eğitim hesabına kantin kirası yatırmakta olan kantin işletmecilerinin 2 numaralı Katma Değer Vergisi beyannamesi verme mecburiyetlerinin bulunup bulunmadığı hk.
........................... ODASI
...............................
BURSA
İlgi : .................. tarih ve .......... sayılı dilekçeniz.
İlgide kayıtlı dilekçenizde, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Milli Eğitim hesabına kantin kirası yatırmakta olan kantin işletmecilerinizin, bu kiralamadan dolayı katma değer vergisi sorumlusu olarak 2 numaralı Katma Değer Vergisi beyannamesi verme mecburiyetlerinin bulunup bulunmadığı hususunda tereddüde düşüldüğünden bahisle, konu hakkında Defterdarlığımızın görüşünün bildirilmesinin istenildiği anlaşılmıştır.
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1. maddesine göre Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisinin konusunu teşkil etmektedir.
Kanunun 1/3-f maddesi ile de Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri katma değer vergisine tabi tutulmuştur.
17/4-d maddesinde ise iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemlerinin katma değer vergisinden istisna olacağı hükme bağlanmıştır.
2886 Sayılı Kanunun 74’üncü maddesine dayanılarak Bakanlığımızca çıkarılan “Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği”nin 67’inci maddesinde belirtildiği gibi; hazinenin özel mülkiyetinde olup tahsisli veya genel bütçeye dahil dairelerin hizmetlerini karşılamak üzere kiralanmış taşınmazlarda, görevli personelin ihtiyacını karşılamak amacıyla uygun görülecek bir yerin ihtiyaca göre çay ocağı kantin vb. amaçlarla kullanılmak üzere kiraya verilmesi, işletme hakkının kiraya verilmesi olarak değerlendirilmesi gerekecektir. İdare, bu yerlerde sahip olduğu işletme hakkını, belirli bir kira bedeli karşılığında belli bir süre kiralayabilecektir. Bu tür kiralama işlemleri Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-d maddesindeki istisna kapsamına girmediğinden vergiye tabi olması gerektiği açıklaması yer almaktadır.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan 30 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nin Kiralama İşlemlerinde Sorumluluk Uygulaması başlıklı bölümü;“Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinin 3/f bendinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi işlemlerinin verginin konusuna girdiği hüküm altına alınmıştır. Buna göre, söz konusu mal ve hakların kiraya verilmesi işlemi, ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde verilen bir hizmet olmasa dahi katma değer vergisine tabi olacaktır.
Bu kiralama işlemleri ile ilgili katma değer vergisi;
a) Kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması,
b) Kiralayanın gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olması,
şartların birlikte varolması halinde, kiralayan tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. Bu kapsamdaki kiralamalarda kiraya verenler tarafından beyanname verilmeyeceği tabiidir.
Kiraya verenlerin başka faaliyetleri dolayısıyla gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmaları halinde,sorumluluk uygulaması söz konusu olmayacak, kiraya verenler, kiralama faaliyetleri ile ilgili katma değer vergisini diğer faaliyetleri ile birlikte genel esaslara göre beyan edeceklerdir” şeklinde düzenlenmiştir.
Bu açıklamalara göre, kiralayanın katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması ve odanıza bağlı kantin işletmecilerinizin de (kiracının) gerçek usulde KDV mükellefi olması nedeniyle, üyelerinizin kiraladıkları söz konusu işyerleri için yapılan kira ödemeleri üzerinden hesapladıkları katma değer vergisini, 2 numaralı KDV beyannamesi düzenleyerek sorumlu sıfatıyla beyan etmeleri gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
T.C.
İSTANBUL VALİLİĞİ
Defterdarlık Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü
Sayı : B.07.4.DEF.0.34.11/GVK-94/5-10607
Konu : Okul Aile Birliğinden kiralanan
kantin için yapılan ödemelerden
stopaj yapılıp, yapılmayacağı hk.
İlgi : a) Tarihsiz dilekçeniz.
b) …./07/2004 tarih ve 8999 sayılı yazımız.
İlgide kayıtlı dilekçenizde, ………….. Vergi Dairesinin …………… vergi numaralı mükellefi olduğunuzu ve 75.Yıl İlköğretim Okulunun Kantin İşletmeciliğini yapmakta olduğunuzu belirterek, okul aile birliği tarafından işletme hakkı tarafınıza verilen kantin için yapılan ödemeler üzerinden stopaj yapılıp yapılmayacağını sormaktasınız.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergi Tevkifatı” başlıklı 94.maddesinde; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar” hükmü yer almış aynı fıkranın 5.maddesinin a) bendiyle 70.maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden % 22 oranında stopaj yapılacağı hükmü yer almaktadır
Öte yandan, “Okul Aile Birlikleri” hakkında 05/08/2004 tarihinde Maliye Bakanlığınca yayınlanan Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11 Nolu Sirküsünün; “Okul ve Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri yerlerin Okul Aile Birlikleri tarafından işletilmesi” başlıklı 2.maddesinde;
“Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin © bendinde; iktisadi kamu müesseseleri kurumlar vergisi mükellefleri arasında sayılmış, 4 üncü maddesinde de Devlete, özel idarelere, belediyelere ve diğer kamu idare ile müesseselerine ait veya tabi olup, faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci maddenin (A) ve (B) işaretli bentleri dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi kamu müesseseleri olduğu, bunların kazanç gayesi gütmemelerinin, faaliyetlerinin kanunla tevdi edilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, müstakil muhasebeleri ve kendilerine tahsis edilmiş sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine tesir etmeyeceği yer almaktadır.
Bu hükme göre, Devlete, özel idarelere, belediyelere ve diğer kamu idare ve müesseselerine ait veya tabi olup devamlı olarak ticari, sınai ve zirai konularda faaliyet gösteren işletmeler kurumlar vergisi mükellefidirler.
Okul aile birlikleri, Milli Eğitim Temel Kanununa göre çıkarılan yönetmelik uyarınca kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan amacı; okulun ihtiyaçlarının karşılanması, veli ve öğretmenler arasında işbirliğinin sağlanması olan ve bulundukları okul bünyesinde faaliyet gösteren birliklerdir.
Buna göre, bulunduğu okul bünyesinde ve okul adına faaliyet gösteren anılan birliklerin söz konusu yerleri işletmeleri halinde, Kurumlar Vergisi Kanununun 1/C ve 4 üncü maddesi hükümleri uyarınca iktisadi kamu müessesesi olarak kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis ettirilmesi ve mükellefiyetle ilgili ödevlerini yerine getirmesi gerekir. Vergisel yükümlülüklerin yerine getirilmesinden okul aile birliği yönetiminde bulunanlar sorumludur.” lar denilmektedir.
Ayrıca, yukarıda açıklanan Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11 Nolu Sirküsünün “Okul ve Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin Okul Aile Birlikleri Tarafından Üçüncü Kişilere Kiraya Verilmesi” başlıklı 3.maddesinde;
“Okul aile birliklerince söz konusu yerlerin kendilerince işletilmeyip üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94.maddesinde sayılanlardan olmaması nedeniyle bunlara yapılacak kira ödemeleri üzerinden ödemeyi yapanlarca gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.
…”denilmektedir.
Bu açıklamalara göre; Okul Aile Birliği ile yaptınız kira sözleşmesine istinaden …. İlköğretim kantini”nin kiralanmasından dolayı birliğe 05/08/2004 tarihinden sonra yapılacak kira ödemeleri üzerinden (ödemeyi yapanlarca) gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
OKUL KANTİN İŞLETMELERİNİN VERGİSEL AÇIDAN DURUMU
Uygulamada okul kantin işletmelerinin nasıl vergilendirileceği konusunda tereddüte düşülmektedir. Okul kantininin işletilmesi için ödenen bedel stopaja tabi midir? Sorumlu sıfatıyla KDV ödenmesi gerekir mi gerekmez mi? Yazımızın amacı bu tereddütleri gidermektir.
Gayrimenkul ve hakların kiralanması Katma Değer Vergisi Kanununa göre "hizmet" niteliği taşıyan bir işlemdir.Bu hizmet ticari faaliyet kapsamında ifa edilmesi halinde Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1. maddesi gereğince genel hükümler çerçevesinde vergiye tabi olur. Aynı Kanunun 1/3-f maddesinde de Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde sayılan mal ve hakların kiralanması işlemleri katma değer vergisinin konusuna alınmıştır. Bu hükme göre, Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde sayılan mal ve hakların kiralanması; ticari, zirai, mesleki faaliyet kapsamına girmese dahi vergiye tabi olur. Ancak Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-d maddesi hükmü ile iktisadi işletmelere dahil olmayan "gayrimenkullerın kiralanması vergiden istisnadır. Ancak Hazinenin özel mülkiyetinde olup tahsisli veya genel bütçeye dahil dairelerin hizmetlerini karşılamak üzere kiralanmış taşınmazlarda, görevli personelin ihtiyacını karşılamak amacıyla uygun görülecek bir yerin ihtiyaca göre çay ocağı kantin vb. amaçlarla kullanılmak üzere kiraya verilmesi, işletme hakkının kiraya verilmesi olarak değerlendirilmesi gerekecektir.
İdare, bu yerlerde sahip olduğu işletme hakkını, belirli bir kira bedeli karşılığında belli bir süre kiralayabilecektir. Bu tür kiralama işlemleri Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-d maddesindeki istisna kapsamına girmediğinden vergiye tabi olması gerekmektedir. Çünkü Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-d maddesinde İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri istisna kapsamındadır. Ancak bu madde yanlış yorumlanmamalıdır. Gayrimenkuller esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır. Bunlar Türk Medeni Kanununun 632 nci maddesinde arazi, tapu siciline müstakil ve daimi olmak üzere ayrıca kaydedilen haklar ve madenler olarak sayılmıştır. Hazinenin özel mülkiyetinde olup tahsisli veya genel bütçeye dahil dairelerin hizmetlerini karşılamak üzere kiralanmış taşınmazlarda, uygun görülecek bir yerin ihtiyaca göre çay ocağı kantin vb. amaçlarla kullanılmak üzere kiraya verilmesi, işletme hakkının kiraya verilmesi olarak değerlendirileceğinden ve gayrimenkul kiralanması olarak değerlendirilmediğinden dolayı kantin işletmeleri bu istisnadan yararlanamazlar.
11 No’lu Kurumlar Vergisi Sirkülerinde bu konuda açıklama yapılmıştır. Buna göre Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul ve kurumlardaki kantin açık alan, salon ve benzeri yerlerin ticari, eğitsel, kültürel, sosyal ve sportif etkinliklerde kullanılmak üzere okul aile birliklerince üçüncü şahıslara kiralanması işlemi Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-f bendine göre genel oranda katma değer vergisine tabidir.
Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul ve kurumlardaki kantin açık alan, salon ve benzeri yerlerin ticari, eğitsel, kültürel, sosyal ve sportif etkinliklerde kullanılmak üzere okul aile birliklerince kiralanması işleminde kiralayan 2 nolu kdv beyannamesi ile vergisini beyan edip ödemelidir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden %22 oranında gelir vergisi kesintisi yapılmaktadır. 70. maddede ayrıca işletme hakkı kiralamalarının stopaja tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Birlikler, il ve ilçe milli eğitim müdürlükleri gelir vergisi mükellefi olmadığı için elde ettikleri kira gelirlerinden gelir vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Dolayısıyla okul kantinlerinden stopaj kesintisi yapılması söz konusu değildir.
1 Eylül2005
Levent GENÇYÜREK
Maliye Başmüfettişi
9 Eylül Üniversitesi İşletme Fak.Öğretim Görevlisi
gencyurek@yahoo.com
Okul Aile Birlikleri ve Vergi
Milli Eğitim Bakanlığının bütçesinin yetersizliği de göz önüne alındığında, önümüzdeki eğitim ve öğretim yılında karşımıza çıkacak tablonun en önemli parçasını Okul Aile Birliklerinin oluşturacağını ve eğitim alanında bu birliklerin ağırlıklarının giderek artacağını söylemek mümkün.
Okul-aile birlikleri; okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırmak, okulların ve maddi imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere; ayni ve nakdi bağışları kabul edip maddi katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenleyebildikleri gibi okulların bünyesinde bulunan kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri işletebilir veya işlettirebilirler.
Devlete ait okullarda okul aile birlikleri, kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri, eğitim-öğretimi aksatmayacak şekilde öncelikle işletmecilere kiralama usulü ile işlettirir veya işletebilirler.Bu yerler, Devlet İhale Kanunu uyarınca pazarlık usulü ile kiraya verilir ve kiralamada taraflarca sözleşme düzenlenir.
Kantin ve benzeri yerlerin kiralanmasında yapılacak ihalelerde, katılımcılardan ustalık belgesi istenir. Ancak katılımcıların hiç birisinin ustalık belgesi bulunmaması durumunda sertifika, kurs bitirme belgesi, kalfalık veya iş yeri açma belgelerinden en az birine sahip olma şartı aranır. Kantin ve benzeri yerlerde, alanlarında mesleki ve teknik eğitim diploması, sertifika, kurs bitirme belgesi, kalfalık, ustalık ve iş yeri açma belgelerinden en az birine sahip, eğitim-öğretim ortamına ve öğrenci psikolojisine uyum sağlayabilecek kişiler istihdam edilir.
Kiraya verilen yerler bizzat yüklenici tarafından çalıştırılır ve başkası tarafından çalıştırılamaz, resmi veya gayri resmi devir ve temlik yapılamaz. Kantinin işletilmesinde ödeme kaydedici cihaz (yazarkasa) kullanılır.
Okullarda kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin okul aile birliklerince işletilmesi halinde, işletilen yerin gayri safi hasılatının %1’i birlikçe, işletmecilere kiraya verilmesi hâlinde ise elde edilecek gayri safi gelirin %3’ü işleten kişi veya kurumca Hazineye arz bedeli olarak ödenir. Arz bedelinin ödenmesinin takibinden okul müdürü ve birlik yönetim kurulu başkanı sorumludur. Okulların kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerinden sağlanan kira gelirlerinden arz bedeli düşüldükten sonra kalan net işletme gelirlerinin % 80’i birliğin, % 10’u ilçe millî eğitim müdürlüğünün, % 10’u il milli eğitim müdürlüğünün ilgili banka hesaplarına aktarılır.
Okul-aile birlikleri tarafından yapılan kiralamalar katma değer vergisine tabidir. Okul-aile birliğinin başka faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması halinde katma değer vergisi, kiralayan tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. Bu kapsamdaki kiralamalarda, kiraya veren birlik tarafından beyanname verilmeyeceği tabidir. ,
Kiralama yerine, kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri kendileri işleten okul aile birliklerinin katma değer vergisi mükellefi olma ve beyanname vermek zorunluluğu bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Okul aile birliklerince büro ve temizlik işerinde veya kantin vb. yerlerde istihdam edilen personele ödenen ücretler üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılması zorunludur.
OKUL - AİLE BİRLİKLERİNDE VERGİLENDİRME İLE İLGİLİ KARŞILAŞILAN SORUNLAR
I-GENEL AÇIKLAMALAR
Okul-Aile Birlikleri ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığından hiçbir şekilde bir yardım almayan ve kendi imkanları ile okullarda öğrencilere eğitim ve öğretimin devamında maddi katkı koymaya çalışan birliklerdir. Okul aile birliklerinin gelirleri, bu gelirlerin toplanması, burada istihdam edilen işçilerin durumu, kantin, büfe, açık alanlar, salonlar vb. yerlerin çalıştırılması veya işletilmesi şeklinde kiracılara kiraya verilmesi vb. konular uygulamada vergilendirme açısından çeşitli sorunlara neden olabilmektedir.
Bilindiği gibi, okul-aile birlikleri 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunun 16. maddesine göre, eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesinde katkıda bulunmak üzere okul ile aile arasında bir işbirliği ve yardımlaşma esasına dayanmaktadır. Bu amacın gerçekleştirilmesine yönelik olarak ise okullar bünyesinde okul-aile birlikleri
Oluşturulmaktadır(1).
Gerek 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunun 16. maddesinde ve gerekse Milli Eğitim Bakanlığı okul-aile birliği yönetmeliğine göre, okul-aile birliklerinin neler yapacağı ve hangi hizmetleri sunacağı konusunda ayrıntılı olarak bilgilere yer verilmiştir(2).
Okul-aile birliklerinin yönetmelik madde 15 de yer alan muhtelif gelirleri bulunmaktadır. Diğer taraftan okulun kantinleri, boş açık alanları, salon vb. yerlerin kiraya verilmesi neticesinde yönetmelik madde 17 de yer alan gelirleri elde edebilmektedirler. Okul-aile birlikleri, kantin, açık alan, salon vb. yerleri öğretim ve eğitimi aksatmayacak bir şekilde öncelikle işletmecilere kiralama usulü ile işlettirebilir veya kendileri de işletebileceklerdir. Belirtilen bu yerler 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun 35,51 maddeleri uyarınca “pazarlık usulü” ile kiraya verilir ve kiralamada taraflar arasında bir sözleşmeye bağlanmalıdır. Bu yerlerin muhammen bedel saptanması ve kiralanması da belirli formalitelerin tamamlanması ile mümkün olacaktır. Konumuz itibari ile söz konusu yerlerin vergileme ile ilgili konularına yer vererek yazımızı devam ettirmek istiyoruz.
II-MUHTASAR BEYANNAME VE GELİR VERGİSİ KESİNTİSİ
193 sayılı GVK’nun 94/1 maddesinin 5 nolu bendine göre ve GVK’nun 70. maddesinde yer alan mal ve hakların kiralanması karşılığında bugün itibari ile %20 gelir vergisi stopajı söz konusudur. Birlikler, il ve ilçe Milli Eğitim Müdürlükleri gelir vergisi mükellefi olmadıklarından dolayı elde ettikleri kira gelirleri gelir vergisi kesintisine tabi değildir. Dolayısıyla da muhtasar beyanname söz konusu olamayacaktır. Bununla beraber okul-aile birliklerinin gelirleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
Diğer taraftan okul-aile birliklerinde çalışan işçilerin ücretlerinden dolayı da gelir vergisi söz konusu değildir. Muhtasar beyannamede doğal olarak verilmeyecektir(3). İzmir vergi dairesi başkanlığının vermiş olduğu bir özelgede de GVK’nun 23/6. md hükmüne göre okul-aile birliklerinde çalışan kimselerin ücretlerinin gelir vergisinden istisna edilmesi gerektiği vurgulanmıştır(4).
III-KDV AÇISINDAN DURUM NEDİR?
3065 sayılı KDVK’nun 1/3-f mad. hükmüne göre ve GVK’nun 70. mad. belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri KDV’ye tabidir. Söz konusu kanunun KDV’ye istisna edilen diğer işlemlerin sayıldığı 17. maddesinin 4/d bendine göre iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV’den müstesnadır.
Diğer taraftan GVK’nun 70/5 md. yer alan arama, işletme ve imtiyaz hakları ….. gibi hakların kiralanması KDV’ye tabidir. Anılan haklar gayrimenkul özelliğinde bulunmadığı için KDVK’nun 17/4-d md. hükmüne göre istisnadan yararlanamayacaktır.
KDV 30 Seri Nolu Genel Tebliği hükmüne göre kiralama işlemlerinde sorumluluk konusu tebliğin (F) bölümünde ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Birlikler kiralama yerine, kantin, açık alan, salon vb. yerleri kendileri işlettikleri takdirde KDV mükellefi olmaları gerekecektir. Zira, KDVK’nun 1/1 maddesine göre Türkiye’de yapılan ticari, sınai, zirai faaliyetler ve serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılan teslim ve hizmetler KDV’ye tabidir.
Okul-aile birliğine ait kantin, büfe, açık alan, salon vb. yerleri müstecire kiralanması durumunda bu yerlerin bizzat yüklenici tarafından işletilmesi ve kantin işletmesinde 3100 sayılı kanuna göre yazar kasa kullanılması gerekmektedir. Yazar kasa kullanılmayan durumlarda ise 213 sayılı VUK hükümlerine göre fatura veya perakende satış fişi düzenlenecektir.
IV-GELİR VEYA KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN MÜKELLEFİYET DURUMU NEDİR?
Gerek 5520 sayılı yeni KVK’nun 4. maddesine göre ve gerekse 193 sayılı GVK’nun hükümlerine göre okul-aile birliklerinin kurumlar vergisi veya gelir vergisine tabi olamayacağı görüşündeyiz. Yine aynı şekilde kamu idare ve kuruluşları tarafından sosyal amaçlarla işletilen şefkat, rehin ve yardım sandıkları, sosyal yardım kurumları, yoksul aşevleri, ceza ve infaz kurumları ile tutukevlerine ait işyurtları, darülaceze atölyeleri, öğrenci yurtları, pansiyonları ve benzeri kuruluşların kurumlar vergisinden muaf olacağı belirtilmiştir. Aynı şekilde okul-aile birlikleri tarafından işletilen büfe, kantin vb. yerlerden elde edilen gelirler, gelir veya kurumlar vergisine tabi olamayacağı görüşündeyiz(5). 12/12/2007
Dr. Mustafa ALPASLAN
SMMM
Doç. Dr. Mustafa SAKAL
-----------------------
Bkz. RG. 24/6/1973 gün ve 14574 sayılı
Bkz. RG. 31/5/2005 gün ve 25381 sayılı
GVK md. 23/6.
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı özelgesi, 19/11/2007 gün ve 9881 sayılı.
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı özelgesi, 28/9/2007 gün ve 8090 sayılı.
Tekirdağ Vergi Dairesi Başkanlığı
SAYI : B.07.1.GİB.4.59.15.01/606-KDV-207-2005/99
TARİH: 09.12.2005
KONU : Okul aile birliğinden kantin kiralama İşleminin Katma Değer Vergisi hk.
İLGİLİ MADDE: 1, 17
İlgi dilekçe ile, Tekirdağ Öğretmen Mediha Mehmet Tetikol İlk-öğretim Okulu Kantinini okul aile birliğinden kiraladığınızdan bahisle bu kiralama işleminin, Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-d maddesine istinaden vergiden muaf olup olmadığı hususunda Başkanlığımızdan görüş sorulmaktadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-f maddesiyle, Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri katma değer vergisinin konusuna alınmıştır.
Aynı Kanununun 17/4-d maddesi hükmü ile de iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması vergiden istisna edilmiştir.
Ancak, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 74. maddesine dayanılarak Maliye Bakanlığınca çıkarılan “devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği”nin 67. maddesinde de belirtildiği gibi; Hazinenin özel mülkiyetinde olup tahsisli veya genel bütçeye dahil dairelerin hizmetlerini karşılamak üzere kiralanmış taşınmazlarda, görevli personelin ihtiyacını karşılamak amacıyla uygun görülecek bir yerin ihtiyaca göre çay ocağı, kantin vb. amaçlarla kullanılmak üzere kiraya verilmesi, işletme hakkının kiraya verilmesi olarak değerlendirileceğinden, bu tür kiralama işlemlerinin Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-d maddesindeki istisnadan yararlandırılması mümkün bulunmamaktadır.
Buna göre, hakkın kiralanması işlemi olan söz konusu kantin kiralaması işleminizin Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-f bendine göre katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
|
KİRALAMA YOLUYLA OKUL KANTİN İŞLETMECİLİĞİNDE STOP
