Belirli sayının üzerinde çalışanı olan işyerlerinde bu sürecin muhatabı genelde insan kaynakları veya muhasebe birimleridir. Esasında işvereni dolaylı olarak ilgilendiren haciz kesintileri konusu, doğru yönetilemediği taktirde işçi - işveren ilişkilerinde olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Peki bu konuda işverenler veya uygulayıcı profesyoneller nelere dikkat etmelidir?
1. İşveren, işçinin haciz kesintisi ile neden muhatap olur?
İşveren, işçinin ücretinden yapılacak haciz kesintisinde doğrudan değil dolaylı muhataptır. Burada esas olarak işçi ile bir diğer kişi/şirket/kurum arasında borç-alacak ilişkisi vardır. Fakat işçinin bu borcu zamanında ödememesi ve konunun icra takibi aşamasına gelmesi, işvereni de sürece dahil etmektedir. İcra ve İflas Kanunu gereği, hakkında haciz kararı verilen çalışanın ücretinden gerekli kesintiyi işveren veya işveren adına yetkili kişi yapmak zorundadır (Md.355).
2. İşveren ücretten kesinti yapmazsa ne olur?
Bu durumda işçinin icra dairesine ödenmesi gereken ücret kesintisi kadar tutar, işverenden tahsil edilir (İİK/Md.356). Fakat işçinin bu borcunu ödeyen işveren, söz konusu meblağı işçiden tahsil edebilir.
3. Haciz tebligatına nasıl cevap verilir?
İşyerine herhangi bir personel için icra müdürlüğünden haciz tebligatı geldiğinde, öncelikle tebligatın üzerine tebellüğ (tebligatı alma) tarihi yazılır. Çünkü icra ve iflas hukukunda süreler çok önemli olup, bu sürelerin hesabında tebellüğ tarihi esas alınır. Tebellüğ tarihini takip eden 7 gün içerisinde ilgili icra müdürlüğüne yazılı cevap vermeniz gerekir. İcra müdürlüğünden gelen yazıda belirtilen kişi işyerinizde halen çalışıyor olabilir, daha önce çalışmış ve ayrılmış olabilir veya hiç çalışmamız olabilir. Her üç durumda da icra müdürlüğüne cevap vermeniz gerekir. Eğer personel halen çalışmaktaysa, örnek cevap şu şekilde olmalıdır;
T.C.
………………………………….
.....…... İCRA MÜDÜRLÜĞÜNE
KONU : Ücret Haczi
ALACAKLI : ...............................................................
BORÇLU : ...............................................................
ALACAK MİKTARI : …...............- TL
AÇIKLAMALAR :
Yukarıda numarası verilen dosya ile aleyhine icra takibine girişilmiş bulunan dosyanız borçlusunun ücret haczi için şirketimize müzekkere yazılmıştır.
Borçlu, şirketimizden ............... TL ücret almakta olup, talimatınız gereği olarak 1/4 ü ................ ayki maaşından itibaren kesilerek icra dosyasına gönderilmek üzere İcra Dairesinin banka hesabına yatırılacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederiz. ...../..../2016
…….. Şirketi Yetkilisi
Adı ve Soyadı
(İmza)
Eğer borçlu şahıs işyerinden ayrılmış ve ücret ya da tazminat alacağı varsa, bu alacağından kesinti yapılacağına dair bilgi verilir. Alacağı kalmamışsa, işten ayrıldığı ve işverenden herhangi bir alacağının bulunmadığı belirtilir. İşyerinde hiç çalışmamış ise (bazen hatalı tebligat yapılabilmektedir) yine buna dair bilgi verilir.
4. Haciz tebligatına kimin cevap vermesi gerekir?
İşveren eğer şahıs ise kendisi veya avukatı, işveren şirket ise şirketi temsile yetkili kişi veya şirket avukatı cevap yazısını imzalamalıdır. Cevap yazısı iki nüsha olarak düzenlenip, bir nüshası icra müdürüne imzalatılarak saklanmalıdır.
5. Ücretin ne kadarı kesilir?
İş Kanunu 35. maddesi gereği ücretin dörtte birinden (¼) fazlası haczedilemez. Nafaka alacaklarında bu sınır uygulanmaz. Ayrıca ücret dışındaki ihbar ve kıdem tazminatı gibi ödemelerde, borcun türü ne olursa olsun, yine üst sınır uygulanmaz. Bunların tamamı haczedilebilir. Yargıtay’ın kararı da bu doğrultudadır (12.HD 27.12.2004 tarih ve E.2004/22540, K.26972).
6. Ücretine haciz konulan işçi işten çıkarılabilir mi?
Evet, çıkarılabilir. Yargıtay, ücretine haciz konulan işçinin bu sebeple işten çıkarılmasını geçerli neden olarak kabul etmiş, işe iade talebini reddetmiştir (9. HD. E. 2008/3737 K. 2008/27673 T. 20.10.2008). Fakat burada işverenin “feshin son çare olması” ve “eşit işlem” ilkelerine uygun hareket etmesi gerekir. Yani işçinin uyarılması, yazılı savunmasının alınması, buna rağmen durumunda herhangi bir değişiklik olmazsa fesih yoluna gidilmesi gerekir. Ayrıca eşit işlem ilkesi gereği, her çalışan için benzer sürecin işletiliyor olması gerekir.
7. Emekli çalışana haciz uygulanabilir mi?
Ülkemizde pek çok kişi, emekli olduktan sonra hem emekli aylığını alıp hem de bir işyerinde ücret karşılığı çalışmaya devam ediyor. Bu durumda kişinin iki ayrı maaş kalemi oluşuyor; biri SGK’dan almakta olduğu aylık, diğeri işverenden aldığı ücret. 5510 sayılı Kanunun 93. maddesi gereği, emekli aylıklarına -SGK alacakları ve nafaka alacakları hariç- haciz konulamıyor. Fakat aynı emeklinin çalışmakta olduğu işyerinden aldığı ücretine haciz konulabilmektedir. Dolayısıyla haciz tebligatı yapılan kişi emekli yani Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ile çalışan kişi de olsa, ücretinin dörtte biri kesilerek icra müdürlüğü hesabına yatırılmalıdır.
8. İşten ayrılan işçi için bildirim gerekir mi?
Ücretinden haciz kesintisi yapılmakta olan işçi işten ayrılırsa, ayrıldığına dair bildirimin de icra müdürlüğüne yapılması gerekir. İşçi işten ayrılırken eğer ihbar ve kıdem tazminatı tahakkuk etmişse, bunların da haciz kapsamında borca mahsuben işçiye değil icra müdürlüğüne ödenmesi gerekir.
9. İşçinin aile bireylerinin borcu sebebiyle ücretine haciz konulur mu?
Hayır, konulamaz. Borçlar hukukumuzda borcun şahsiliği ilkesi geçerlidir. Dolayısıyla işçinin eşi, çocukları veya diğer yakınlarının borcu sebebiyle ücretine haciz konulamaz.
10. Asıl işveren - alt işveren (taşeron) ilişkisinde haciz nasıl uygulanır?
Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde haciz uygulaması yönünden her işveren kendi çalışanından sorumludur. Yani asıl işveren, alt işveren işçisinin haciz kesintisini takip etmek zorunda değildir. Nitekim Yargıtay, alt işveren işçisi için asıl işverene yapılan icra tebligatını geçersiz saymıştır (12. HD. E. 2008/10938K. 2008/13896T. 1.7.2008.).
18.10.2016
Dr. Sadettin ORHAN
Read more:
http://www.muhasebeweb.com/haber_detay.php?id=6589_Sosyal_Guvenlik 10 soruda çalışanlardan haciz kesintisi#ixzz4NpKdrmzD
İŞÇİ İCRA KESİNTİSİ HAKKINDA 10 SORU
