İŞÇİYE ÖNCEDEN İMZALATIMIŞ İSTİFA DİLEKÇESİ GEÇERSİZ....

[Muradiye Karabulut]

Açık istifa dilekçesi ile işten atılamaz!

İş sözleşmesi yapılırken tarihsiz olarak hazırlanan istifa dilekçesi ile çalışanını atmaya kalkışan kurumun hilesi mahkemeye takıldı. Bir yıl sonra atılan imza adli tıpta çözüldü.


Çalışana iyi haber... Bazı kurumlarda işe başlatılan kişilere 'tarihsiz istifa dilekçesi' imzalatma uygulamasına mahkemeden veto geldi.

Davaya konu olay şöyle gelişti: 2009'da Kırşehir Belediyesi'nde mühendis olarak işe giren Ö.Ü., 2010 yılının sonunda, 'kurumdan hiçbir hak ve alacağının bulunmadığını' belirten istifa dilekçesi göz önüne alınarak işten çıkarıldı. Söz konusu dilekçenin kendisine istifasından önce tarihsiz olarak imzalatıldığını savunan Ö. Ü. yapılan işlemi yargıya taşıdı.

ADLİ TIP: TARİH BAŞKA

Yozgat İdare Mahkemesi, dilekçede yer alan tarihin davacının kaleminden çıkıp çıkmadığını tespit için istifa dilekçesini Adli Tıp Kurumu'na gönderdi. 10 Ağustos 2011 tarihli raporda 'Dilekçede siyah kalemle yazılmış rakamların davacının el ürünü olmadığı' yönünde görüş belirtildi.

Raporu dikkate alan mahkeme, Belediye'nin 'Ö.Ü. verdiği dilekçeyle tek taraflı olarak istifa etti' şeklindeki savunmasını haksız buldu. Davacının işten çıkarıldığı tarihten itibaren tüm maaşların hesaplanarak yasal faiziyle davacıya ödenmesine hükmedildi.

KARAR HUKUKA UYMAZ

Kararda şu ifadelere yer verildi: 'Rapor doğrultusunda istifa dilekçesinin sonradan işleme konmak üzere davacının özgür iradesi dışında 'tarihsiz ve imzalı' olarak alındığı sonucuna varılarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlılık bulunmamıştır.'

AKŞAM   
 

[Muradiye Karabulut]

GEÇERLİ İBRANAME NASIL OLMALI?
İBRA NEDİR: Yargıtay ibranameyi, bir borcun tam ya da kısmen ifa edilmeden(ödenmeden) sona 
ermesini sağlayan özel sukut(düşme) nedeni olarak kabul etmektedir([1])
1- İbraname işten çıkış tarihinden itibaren bir ay sonra düzenlenmelidir.
2- İbraname konusu işçi alacakların bankaya yatırılmalı ve dekontlar ibranameye eklenmelidir. 
3- İşe giriş sırasında imzalatılan ibranameler ile tarih, ve isim kısımları boş bırakılan ibranameler 
geçersizdir.
4- İbraname “tüm hak ve alacağımı aldım”, “hiçbir alacağım kalmamıştır” gibi ifadeler içermemelidir.
5- İbraname de işverene ait bilgilere yer verilmelidir. Firma unvanı, işyeri adresi, İşyeri sicil numarası 
vb. 
6- İşçi ibranameyi el yazısı ile yazmalı. Yazının bitiminden sonra boşluk bırakmadan isim soy isim 
yazarak metne ve isminin üzerine gelecek şekilde imzalamalıdır. 
7- İbranamede ödenecek olan son aylık, kıdem, ihbar, fazla mesai, yıllık ücretli izin, bayram tatili ücreti 
vb. işçi alacaklarının türü ve tutarı ayrı ayrı olarak gösterilmelidir.
8- İbraname metni yazılırken ve imzalanırken farklı renkte kalem kullanılmamalı.
9- İbraname metni şart veya ihtirazı kayıt içermemelidir.
10- İbraname metni yazılı olarak düzenlenmelidir.
Kaynak:
V. Ceza koşulu ve ibra
6098 Sayılı Borçlar Kanunu MADDE 420- Hizmet sözleşmelerine sadece işçi aleyhine konulan ceza koşulu geçersizdir.
İşçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinin yazılı olması, ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az 
bir aylık sürenin geçmiş bulunması, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve 
banka aracılığıyla yapılması şarttır. Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür.
Hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını muhtevi diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla 
sınırlı olarak makbuz hükmündedir. Bu hâlde dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması zorunludur.
İkinci ve üçüncü fıkra hükümleri, destekten yoksun kalanlar ile işçinin diğer yakınlarının isteyebilecekleri dâhil, hizmet sözleşmesinden 
doğan bütün tazminat alacaklarına da uygulanır.
[1] F.Necmettin FEYZİOĞLU, Borçlar Hukuku Umumi Hükümler, Cilt: II, İstanbul 1969, s. 351
SMMM Ahmet BARLAK
ahmetbarlak3@hotmail.com
http://www.ahmetbarlak.com

[Ahmet Barlak]

ARABULUCULUK ANLAŞMASININ GEÇERLİ OLMASI İÇİN

T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2016/25300
K. 2016/21744
T. 08.12.2016
* İŞÇİLİK ALACAKLARI KONUSUNDA ARABULUCULUK TUTANAĞINA İCRA EDİLEBİLİRLİK ŞERHİ VERİLMESİ ( İbra Tarihi İtibarıyla Sözleşmenin Sona Ermesinden Başlayarak En Az Bir Aylık Sürenin Geçmiş Bulunması Gerektiği - İbra Konusu Alacağın Türünün ve Miktarının Açıkça Belirtilmesi Ödemenin Hak Tutarına Nazaran Noksansız ve Banka Aracılığıyla Yapılmasının Şart Olduğu )

* ARABULUCULUK TUTANAĞINA İCRA EDİLEBİLİRLİK ŞERHİ VERİLMESİ İSTEMİ ( İş Sözleşmesinin Sonlandığı Gün Arabulucu İle Görüşüerek Bir Gün Sonra Anlaşma Belgesinin Düzenlendiği/İbra Tarihi İtibarıyla Sözleşmenin Sona Ermesinden Başlayarak En Az Bir Aylık Sürenin Geçmiş Bulunması Gerektiği - Arabuluculuğa Kimin Hangi Tarihte Başvurduğunun Anlaşmanın Nerede ve Ne Şekilde Sağlandığının Belirtilmediği/Talebin Reddedileceği )

* İŞÇİLİK ALACAKLARI İÇİN İBRA NİTELİĞİNDE ARABULUCUK TUTANAĞI DÜZENLENMESİ ( Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf Edemeyecekleri Bir Zamanda Uyuşmazlık Konusu Olmadan ve İşçinin Başvurusu Bulunmadan İbra Niteliğinde Arabuluculuk Tutanağı Düzenlendiği - Tutanağın Tarih ve İçeriği İtibari İle Arabuluculuğa ve Niteliği İtibari İle de Cebri İcraya Elverişli Bulunmadığı )

* İBRA SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİĞİ ( İbra Tarihi İtibarıyla Sözleşmenin Sona Ermesinden Başlayarak En Az Bir Aylık Sürenin Geçmiş Bulunması Gerektiği - İbra Konusu Alacağın Türünün ve Miktarının Açıkça Belirtilmesi Ödemenin Hak Tutarına Nazaran Noksansız ve Banka Aracılığıyla Yapılmasının Şart Olduğu/Bu Unsurları Taşımayan İbra Sözleşmeleri veya İbranamenin Kesin Olarak Hükümsüz Olduğu )

6325/m. 1, 18

6098/m. 420

ÖZET : Davacı, arabulucu ve taraflar arasında düzenlenen arabuluculuk tutanağına icra edilebilirlik şerhi verilmesine karar verilmesini istemiştir.

Arabulucu nezaretinde düzenlenen anlaşma belgesinin iş sözleşmesinin sonlanması üzerine aynı gün arabulucu ile birlikte görüşüldüğü ve bir gün sonra düzenlendiği belirtilmiştir. Tutanak içeriğinden arabuluculuğa kimin hangi tarihte başvurduğu, anlaşmanın nerede ve ne şekilde sağlandığı konuları belirtilmemiştir.

İbra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması şarttır. Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür. İşveren ve işçi arasında, işçilik alacakları konusundaki uyuşmazlığa ilişkin arabuluculuk tutanağının düzenlendiği tarih ve ibra beyanının içeriği dikkate alındığında, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri bir zamanda uyuşmazlık konusu olmadan ve işçinin başvurusu bulunmadan ibra niteliğinde arabuluculuk tutanağı düzenlemişlerdir. Alınan bu ibra niteliğindeki tutanak, tarih ve içeriği itibari ile arabuluculuğa ve niteliği itibari ile de cebri icraya elverişli değildir.

DAVA : Davacı, arabulucu ve taraflar arasında düzenlenen arabuluculuk tutanağına icra edilebilirlik şerhi verilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Taraflar arasındaki uyuşmazlık arabulucu ve taraflar arasında düzenlenen arabulucu tutanağına mahkemece icra edilebilirlik şerhinin verilmesi gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.

Somut uyuşmazlıkta davacı şirket vekili davalı işçi ile işçi alacaklarının belirlenmesi ve ödenmesine ilişkin arabulucu nezaretinde anlaşmaya varıldığını, bu konuda 04.02.2016 tarihli tutanağın düzenlendiğini belirterek bu belgeye icra edilebilirlik şerhi verilmesini talep etmiştir.

Davalı işçi ise davacı işverence işten çıkarıldığını, çıkış esnasında muhasebeci gelecek ve evrakları hazırlayacak diyerek 7-8 saat bekletildiğini, sonra daha önce görmediği bir şahsın gelip bir masa etrafına oturup işten çıkışı ile ilgili belgeleri imzalattıklarını, arabulucunun kendisiyle hiç konuşmadığı gibi kendisine bir soru sormadığını imzalatılan belgeyi okumasına müsaade edilmediğini, bir örneğinin kendisine verilmediğini, bankaya yatan kısım dışındaki bedelin 2 gün sonra elden ödeneceği söylenmesine rağmen ödenmediğini, sözleşmeyi kabul etmediğini beyan etmiştir.

Mahkemece bu beyan nedeniyle arabuluculuk tutağının kanuna uygun düzenlenmediğinin iddia edildiği, taraflar arasında bu konuda ihtilaf olduğu bu nedenle arabuluculuk icra edilebilirlik şerhinin verilmesinin uygun bulunmadığı gerekçesiyle istemin reddine verilmiştir. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18. maddesine göre; “(1) Arabuluculuk faaliyeti sonunda varılan anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenir; anlaşma belgesi düzenlenmesi hâlinde bu belge taraflar ve arabulucu tarafından imzalanır.

(2) Taraflar arabuluculuk faaliyeti sonunda bir anlaşmaya varırlarsa, bu anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesini talep edebilirler. Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmuşsa, anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, asıl uyuşmazlık hakkındaki görev ve yetki kurallarına göre belirlenecek olan mahkemeden talep edilebilir. Davanın görülmesi sırasında arabuluculuğa başvurulması durumunda ise anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, davanın görüldüğü mahkemeden talep edilebilir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılır.

(3) İcra edilebilirlik şerhinin verilmesi, çekişmesiz yargı işidir ve buna ilişkin inceleme dosya üzerinden de yapılabilir. Ancak arabuluculuğa elverişli olan aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda inceleme duruşmalı olarak yapılır. Bu incelemenin kapsamı anlaşmanın içeriğinin arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı hususlarıyla sınırlıdır. Anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi verilmesi için mahkemeye yapılacak olan başvuru ile bunun üzerine verilecek kararlara karşı ilgili tarafından istinaf yoluna gidilmesi hâlinde, maktu harç alınır. Taraflar anlaşma belgesini icra edilebilirlik şerhi verdirmeden başka bir resmî işlemde kullanmak isterlerse, damga vergisi de maktu olarak alınır.” Anılan yasal düzenleme karşısında arabuluculuk süreci sonunda düzenlenen anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi verilip verilmeyeceğine ilişkin inceleme anlaşma içeriğinin arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı hususlarıyla sınırlıdır.

Ancak dosyada mevcut arabulucu nezaretinde düzenlenen anlaşma belgesinin iş sözleşmesinin 03.02.2016 tarihinde sonlanması üzerine aynı gün arabulucu ile birlikte görüşüldüğü ve bir gün sonra 04.02.2016 tarihinde düzenlendiğinin belirtildiği,

Tutanakta içeriğinden arabuluculuğa kimin hangi tarihte başvurduğu, anlaşmanın nerede ve ne şekilde sağlandığı konularının belirtilmediği, ikinci maddesinde kıdem ve ihbar tazminatları toplamından oluşan 11.668,82 TL. ödeme dışında işveren nezdindeki kıdem, ihbar, fazla çalışma, genel tatil hafta tatili, yıllık izin prim, ikramiye, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacakları dahil olmak üzere hiçbir hak ve alacağı kalmadığı kalmış olsa bile bu miktarın dışındaki alacaklardan feragat ettiğini, işvereni her şekilde ibra ettiğini kabul ettiği yönünde ibare bulunduğu anlaşılmaktadır.

6325 sayılı Arabuluculuk Kanunu’nun 1. maddesinin ikinci fıkrasında “Bu Kanun, yabancılık unsuru taşıyanlar da dâhil olmak üzere, ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde uygulanır. Şu kadar ki, aile içi şiddet iddiasını içeren uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişli değildir.” hükmü düzenlenmiştir. Diğer taraftan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 420. maddesinin ikinci fıkrasında “…ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması şarttır. Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür.” düzenlemesine yer verilmiştir. 6098 sayılı TBK.’un bu düzenlemesi emredici niteliktedir. Bu düzenleme nedeni ile işveren ve işçi arasında, işçilik alacakları konusundaki uyuşmazlığa ilişkin arabuluculuk tutanağının düzenlendiği tarih ve ibra beyanının içeriği dikkate alındığında, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri bir zamanda uyuşmazlık konusu olmadan ve işçinin başvurusu bulunmadan ibra niteliğinde arabuluculuk tutanağı düzenlemişlerdir. Alınan bu ibra niteliğindeki tutanak, tarih ve içeriği itibari ile arabuluculuğa ve niteliği itibari ile de cebri icraya elverişli değildir.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle dosyada bulunan anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhinin de verilemeyeceği anlaşıldığından, davalının temyiz itirazlarının reddiyle sonucu itibariyle doğru olan yerel mahkeme kararın bu gerekçeyle ONANMASINA, 08.12.2016 günü oybirliği ile karar verildi.