|
PROMASYON MALLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
PROMASYON MALLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
PROMOSYON ÜRÜNLERİNİN MUHASEBE KAYITLARI VE KDV KARŞISINDAKİ DURUMU
İsmail Hakkı GÜNEŞ
Yeminli Mali Müşavir
İstanbul Kültür Üniversitesi İİBF Öğr. Gör.
I.GİRİŞ
Bu çalışmamızda bir malın yanında ayrıca bir bedel tahsil edilmeksizin başka bir malın verilmesi şeklinde oluşan promosyon ürünlerinin muhasebe kayıtları ve katma değer vergisi karşısındaki durumu üzerinde bilgi vermeğe çalışacağız.
Promosyon ; Kelime anlamı itibariyle bir ürünün tanıtımını ,satışını kısaca,pazar payını artırmak amacıyla parasız olarak verilen üründür. Firmaların iktisadi faaliyetini genişletme, emsal işletmelerle rekabet edebilme, üretim veya satışını yaptıkları mallara olan talebi koruma veya artırma amacıyla bir malın yanında başka bir mal verilmesi şeklinde gerçekleşen işlemlerde, promosyon ürünü açısından bir bedelsiz teslim söz konusu olmamaktadır.
Promosyon ürünleri ile ilgili düzenleme 50 sıra no’lu katma değer vergisi genel tebliğinde düzenlenmiştir. Firmanın yarattığı katma değer içerisinde vergilenen promosyon mallarının müşterilere verilmesi sırasında katma değer vergisi hesaplanmasına gerek bulunmamakta ve bu ürünler için yüklenilen katma değer vergisinin ise prensip olarak indirim konusu yapılması gerekmektedir.
Promosyon ürünü olarak verilen malın tabi olduğu katma değer vergisi oranının;
Satışı yapılan mala ait katma değer vergisi oranına eşit veya daha düşük oranda olması halinde promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinin tamamının indirim konusu yapılması.
Satışı yapılan malın tabi olduğu katma değer vergisi oranından yüksek olması halinde ise promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinden, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısmın indirim konusu yapılması, kalan kısmın gelir veya kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet olarak dikkate alınması,
gerekmektedir.
(Çalışmamızın konusunu promosyon ürünleri ve muhasebe kayıtları oluşturmaktadır.Farklı orana tabi promosyon ürünlerinin katma değer vergisi karşısındaki durumu ve muhasebe kayıtları çalışmamızda dikkate alınmamıştır.)
Promosyon ürünü olarak satın alınan, ithal edilen ya da aynı işletmede imal veya inşa edilen malların; ne kadarının aynı dönemde ayrıca bir bedel tahsil edilmeksizin verileceğine kadarının stoklarda kalacağı bilinemediğinden bu mallara ilişkin olarak yüklenilen vergi, öncelikle 191.İndirilecek Katma Değer Vergisi hesabına alınacaktır.
Promosyon adı altında teslim edilen malların; Ticari teamüllere uygun nitelikte ve miktarda olması ve ayrıca bir satışa konu olmayacak şekilde verilmesi, halinde katma değer vergisi hesaplanmayacaktır.
II. ÖRNEKLER VE MUHASEBE KAYITLARI
ÖRNEK 1: ABC şampuan firması, imal ederek satışını yaptığı ürünlere olan talebi artırmak amacıyla Ocak.2004 ayı içerisinde 0,50 kg. şampuan alan müşterisine, ayrıca bir bedel almaksızın 0,50 kg. daha şampuan vermek suretiyle bir kampanya düzenlemiştir. 25.Ocak.2004’ de 0,50 kg. şampuan alan müşterisine, ayrıca bir bedel almaksızın 0,50 kg. daha şampuan vererek yapmış olduğu satışların muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde oluşacaktır.
Şampuanların toplam bedeli 10 Milyon liradır. Bu işlemde satışı yapılan ürün 0,50 kg. değil 1 kg. şampuandır.Dolayısıyla, satışı yapılan malın teslim bedeli olan on milyon lira üzerinden katma değer vergisi hesaplanması, yüklenilen katma değer verisinin tamamının indirim konusu yapılması gerekmektedir. (Satılan mamuller maliyetinin 7.500.000.-TL satış peşin ve KDV Oranı%18 olarak dikkate alınmıştır.)
___________________________ 25.Ocak.2004 ___________________________
100.KASA HESABI 11.800.000.- 100.01 TL Kasası
600.YURT İÇİ SATIŞLAR HESABI 10.000.000.-
600.01 Şampuan Satışları
391.HESAPLANAN KDV HESABI 1.800.000.-
___________________________ 31.Ocak.2004 ___________________________
620.SATILAN MAMULLER MALİYETİ 7.500.000.-
152.MAMULLER HESABI 7.500.000.-
ÖRNEK 2 : ABC şampuan firması 1.ton şampuan alan (toptancı-bayi –dağıtıcı) lara 1 adet çamaşır makinası vereceğini taahhüt etmiş ve 10.Ocak.2004’de (B) firmasından adedi 1 milyar TL den 10 adet çamaşır makinası satın almıştır. Bu alış işlemi sırasında 10 milyarlık liralık çamaşır makinası ürün bedeli için 1.800.000.000.-lira tutarında katma değer vergisi yüklenilmiştir. Ocak./04 sonunda 10 adet çamaşır makinasının tamamını yeterli miktarda ürünlerini satın alan alıcılarına promosyon olarak vermiştir. ABC işletmesinin alıcılarına (toptancı-bayi –dağıtıcı) okurlarına vereceği çamaşır makinalarının bedelleri gelir ve kurumlar vergisi açısından pazarlama gideri olarak kabul edilebilecek ve ayrıca bir bedel alınmaması koşuluyla, bu ürünlerin tesliminde katma değer vergisi hesaplanmayacaktır.
___________________________ 10.Ocak.2004 ___________________________
157.DİĞER STOKLAR 10.000.000.000.-
157.01 Promosyon Olarak Ver.Ürünler
191.İND.KDV HESABI 1.800.000.000.-
320.SATICILAR HESABI 11.800.000.000.-
320.04.401.........B A.Ş
___________________________ 31.Ocak.2004 ___________________________
760.PAZ.SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ HESABI 10.000.000.000.-
157.DİĞER STOKLAR 10.000.000.000.-
157.01 Promosyon Olarak Ver.Ürünler
___________________________________________________________________
İlk kaydın diğer stoklara yapılmasının nedeni;tamamının alındığında promosyon olarak verilecek miktarının bilinmemesindendir.Promosyon olarak verilen çamaşır makinesi; verildiğinde 157.Diğer stoklar hesabından çıkartılarak 760.Paz.Satış Dağ.Giderleri hesabına kayıt edilir.
III.SONUÇ
Esasen ticari hayatta yerini bulan promosyonlar için yüklenilen katama değer vergileri indirim konusu yapılır. İşletme açısından promosyon olarak verilen ürünler maliyet veya pazarlama giderdir.Vergi matrahının hesaplanmasında yukarıdaki örneklerimizde görüldüğü üzere maliyet veya gider olarak dikkate alınır. İşletmelerin Katma Değer Vergilerini indirim konusu yaptıkları, vergi matrahının hesaplanmasında maliyet veya pazarlama gideri niteliğinde olan promosyon ürünlerinin ; bedel tahsil edilmeksizin müşterilere verilmesi işlemi katma değer vergisine tabi olmamakla birlikte, bu ürünleri bedelsiz olarak alan kişi ve kuruluşların, söz konusu malları gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olarak ticarî bir işleme konu etmeleri halinde, bu teslim işleminin katma değer vergisine tabi olacağı ve malın ait olduğu oran üzerinden vergi hesaplanması gerekeceği açıktır.
Promosyon olarak verilen ticari teamüllere uygun nitelikte ve miktarda olması en önemli kriterlerin birini oluşturmaktadır.
Promosyon olarak verilen ürün; ilk örneğimizde olduğu gibi asıl üründen bir miktar daha promosyon olarak veriliyorsa satılan ürünün maliyeti olarak değerlendirilmeli, ikinci örneğimizde olduğu gibi ise Pazarlama Satış Dağıtım Gideri olarak dikkate alınmalıdır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Altındağ,Mehmet;” Vergi Ve Revizyon Rehberi”Yaklaşım Yayınları,Ankara,Eylül.2001
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel tebliğleri
3065 sayılı KDV Kanunu
50 sıra no’lu KDV genel tebliği
o
o
o
o III.SONUÇ
o Esasen ticari hayatta yerini bulan promosyonlar için yüklenilen katama değer vergileri indirim konusu yapılır. İşletme açısından promosyon olarak verilen ürünler maliyet veya pazarlama giderdir.Vergi matrahının hesaplanmasında yukarıdaki örneklerimizde görüldüğü üzere maliyet veya gider olarak dikkate alınır. İşletmelerin Katma Değer Vergilerini indirim konusu yaptıkları, vergi matrahının hesaplanmasında maliyet veya pazarlama gideri niteliğinde olan promosyon ürünlerinin ; bedel tahsil edilmeksizin müşterilere verilmesi işlemi katma değer vergisine tabi olmamakla birlikte, bu ürünleri bedelsiz olarak alan kişi ve kuruluşların, söz konusu malları gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olarak ticarî bir işleme konu etmeleri halinde, bu teslim işleminin katma değer vergisine tabi olacağı ve malın ait olduğu oran üzerinden vergi hesaplanması gerekeceği açıktır.
o bu açıklamaya göre kdv indirim yapma hakkınız var.
|
PROMASYON MALLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
