|
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE İMALATÇI ALEYHİNE MATRAH DEĞİŞİKLİKLERİ
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE İMALATÇI ALEYHİNE MATRAH DEĞİŞİKLİKLERİ:
KDV Kanununun ihraç kayıtlı teslimlerle ilgili 11/1-c Maddesinde aşağıdaki hüküm mevcuttur:
“İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek KDV, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz. “
Öte yandan, aynı Kanunun 35. Maddesinde; malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellefin bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellefin ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzelteceği hüküm altına alınmıştır.
KDV Kanunu’nun 11/1-c Maddesine göre yapılan ihraç kayıtlı teslimlerde imalatçı lehine yada aleyhine oluşan matrahtaki değişikliklerin KDV karşısındaki durumu; gerek eski KDV Genel Tebliğlerinde ve gerekse bu tebliğlerin tamamını kaldırarak KDV ile ilgili hususları yeniden düzenleyen ve açıklayan KDV Genel Uygulama Tebliğinde belirtilmiştir.
Yazımızda imalatçı aleyhine oluşan kur farkları ile reklamasyonların KDV karşısındaki durumu ele alınmıştır.
1.İmalatçı Aleyhine Kur Farkları:
95 No’lu KDV Genel Tebliğinde aşağıdaki açıklama yapılmıştır:
“4.2. İmalatçı Aleyhine Matrahta Meydana Gelen Değişikliğe Yönelik Uygulama
Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c maddesinin 5 inci paragrafında 5228 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile ihraç kaydıyla teslimlerde iade edilecek katma değer vergisinin, imalatçının satış bedeline göre hesaplanan vergiden, imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamayacağı hükme bağlanmıştır.
Bu hükme göre, ihraç kaydıyla teslim bedelinin kısmen ya da tamamen sonradan ödenmesi ve ödeme sırasında döviz kurunda düşme olması halinde, prensip olarak, iade edilecek azami KDV tutarının yeni döviz kuru üzerinden yeniden hesaplanması, fazla alınmış bir iade varsa mükelleften talep edilmesi ancak, bu tutarın indirim konusu yaptırılması gerekmektedir.
Öte yandan; imalatçıların aleyhlerine ortaya çıkan kur farkları için ihracatçılar tarafından düzenlenecek faturaya istinaden ihracatçıya KDV ödemeleri, bu tutarın ihracatçı tarafından beyan edilmesi, imalatçı tarafından da faturada gösterilen KDV'nin indirim konusu yapılması gerekmektedir. Bu durumda, imalatçının fazladan almış olduğu iade tutarı ihracatçı aracılığıyla Hazineye intikal etmekte ve imalatçı tarafından indirim konusu yapılmış olmaktadır. Bu nedenle, kurdaki düşüşten kaynaklanan matrah değişikliğine bağlı olarak imalatçının iade tutarında bir değişiklik yapılmasına da gerek bulunmamaktadır. “
Diğer tüm KDV Genel Tebliğleri ile birlikte yukarıdaki KDV Genel Tebliğini de kaldıran KDV Genel Uygulama Tebliğinin konumuzla ilgili bölümü ise aşağıdaki şekildedir:
“ 8.9. İmalatçı Aleyhine Matrahta Meydana Gelen Değişiklik
İmalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farkları için ihracatçılar tarafından imalatçıya bir fatura düzenlenerek KDV hesaplanır. Bu faturada hesaplanan KDV ihracatçı tarafından beyan edilir, imalatçı tarafından indirim konusu yapılır.
İhraç edilen mallar için yurtdışındaki firmalar tarafından sunulan yurtdışında ifa edilen ve yurtdışında yararlanılan mümessillik, pazarlama, reklâm vb. hizmetler verginin konusuna girmez.
Bu nedenle, KDV’nin konusuna girmeyen hizmetler karşılığında ödenen bedellerin ihracatçı tarafından imalatçılara aynen aktarılmasında da KDV hesaplanmaz.”
Görüldüğü gibi, 95 No’lu KDV Genel Tebliğindeki
“Bu durumda, imalatçının fazladan almış olduğu iade tutarı ihracatçı aracılığıyla Hazineye intikal etmekte ve imalatçı tarafından indirim konusu yapılmış olmaktadır. Bu nedenle, kurdaki düşüşten kaynaklanan matrah değişikliğine bağlı olarak imalatçının iade tutarında bir değişiklik yapılmasına da gerek bulunmamaktadır. “
ifadesi yeni genel tebliğde bulunmamaktadır. Bu durumda, 1 Mayıs 2014 ve sonrası dönemlerdeki uygulamalarda imalatçı aleyhine kur farkı oluştuğunda, KDV Kanunu 11/1-c Maddesindeki;
“İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek KDV, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz. “
hükmüne göre ihraç kayıtlı teslime bağlı iade tutarının düzeltilmesinin gerekip gerekmeyeceği tereddütü oluşmaktadır.
Tabiatıyla bu sorun sadece kur farkı değil, ihraç kayıtlı teslim bedelini (matrahını) olumsuz etkileyen fiyat farkı, reklamasyon gibi durumlarda da gündeme gelmektedir.
2.İmalatçı Aleyhine Reklamasyonlar:
İhraç edilen malların evsafına uygun olmaması, kusurlu olması gibi nedenlerden kaynaklanan fiyat indirimleri olabilmektedir. Bu gibi durumlarda ihracatçının yurt dışındaki alıcıya ödediği reklamasyon bedelini ne şekilde (kendisine ihraç kayıtlı teslimde bulunan) imalatçı firmaya yansıtacağı hususunda gerek eski genel tebliğlerde gerekse yeni KDV Genel Uygulama Tebliğinde bir açıklama bulunmamaktadır. KDV Genel Uygulama Tebliğinde imalatçı lehine oluşan reklamasyon bedellerinden bahsedilmiş ( imalatçı lehine oluşan kur farkları gibi değerlendiriliyor) aleyhe oluşan ( ki reklamasyonda mutad olan da budur) reklamasyonlara ise değinilmemiştir.
İmalatçı aleyhine oluşan matrahtaki değişiklikler bölümünde yukarıda da belirtildiği gibi sadece kur farkları ile ilgili tespit yapılmış, öte yandan ihraç edilen mallar için yurtdışındaki firmalar tarafından sunulan yurtdışında ifa edilen ve yurtdışında yararlanılan mümessillik, pazarlama, reklâm vb. hizmetler verginin konusuna girmeyeceği belirtilmiştir. Reklamasyonun mümessillik, pazarlama, reklam vb. gibi görülemeyeceğini düşünüyoruz. İmalatçı lehine oluşan matrah değişikliklerinde reklamasyonlar kur farkı ile aynı görüldüğünden, tutarlı olmak açısından aleyhe değişikliklerde de aynı paralelde yorum yapmanın daha doğru olacağı kanaatindeyiz. Buradan hareketle, ihracatçı firmaların reklamasyon bedellerini imalatçı firmaya KDV li fatura ile aktarmaları uygun olacaktır.
Nitekim, İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın özelge havuzunda mevcut olan 11.8.2012 tarihli
4.35.17.01-35-02-746 sayılı özelgesinde de; reklamasyon bedelinin ihracatçı tarafından imalatçıya yansıtılmasında düzenlenecek faturalarda, reklamasyonun ilgili olduğu teslim veya hizmet ifasının tabi olduğu oranda KDV hesaplanması gerektiği belirtilmektedir.
Ancak, sorun bununla bitmemektedir. Şöyle ki; bir önceki bölümde de belirttiğimiz üzere yeni KDV Genel Uygulama Tebliğinde, (95 No’lu KDV Genel Tebliğinden farklı olarak) imalatçı aleyhine oluşan kur farklarından dolayı ihraç kayıtlı teslimden kaynaklanan KDV iade tutarının değişmeyeceğine dair bir açıklamaya ver verilmemiştir.
Kadı ki; yeni genel tebliğ öncesinde de bu konuda vergi idaresinin görüşü farklıdır. Nitekim, yukarıda yer verdiğimiz özelgede; imalatçı aleyhine oluşan kur farkı nedeniyle; iade işlemlerinin yapılacak düzeltmeler sonrasında ortaya çıkan yeni tutarlar esas alınarak sonuçlandırılacağı belirtilmiştir. Bütün bunların ışığında; imalatçı aleyhine reklamasyon bedelleri çıktığında, ihraç kayıtlı teslimlerle ilgili iade hesaplanırken KDV Kanunu’nun 11/1-c Maddesindeki “İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek KDV, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz. “ hükmüne uygun işlem yapılacaktır sonucuna ulaşılabilir.
3. Sonuç:
İhraç kayıtlı teslim edilen mallar ihraç edildikten aylar sonra ödemelere bağlı kur düşmesine bağlı olarak imalatçı aleyhine kur farkları realize olmakta, yine bu süreçte reklamasyon ödemeleri çıkabilmektedir. Tabiatıyla bu süreç içinde imalatçı tarafından nakden veya mahsuben iadeler alınmış olması da muhtemeldir.
95 No’lu KDV Genel Tebliğindeki düzenleme ile böyle durumlarda; ( ihracatçının KDV li olarak bu kur farklarını imalatçıya fatura etmesi ve böylelikle KDV nin Hazineye intikal etmesinden hareketle ) imalatçının KDV iade tutarının değişmeyeceği belirtilerek önceden olan belirsizlikten dolayı ihraç kayıtlı teslim yapan firmaların faiziyle birlikte aldığı iadeyi geri vermek zorunda kalmalarının önüne geçilmiştir. Ancak, yeni KDV Genel Uygulama Tebliğinde buna yer verilmeyişi tereddütlere yol açmaktadır.
Öte yandan, gerek eski ve gerekse yeni genel tebliğde (imalatçı aleyhine) reklamasyonlardan bahsedilmemesi bu gibi durumlarda ise iade tutarının düzeltmesi gerekeceği kanaatini oluşturabilmektedir.
9.7.2014
Reklamasyon faturasında KDV hk.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
Sayı
:
.4.35.17.01-35-02-746
11/08/2012
Konu
:
Reklamasyon faturasında KDV
İlgide kayıtlı dilekçenizde, ihracatı gerçekleştirilen ürünler için reklamasyon nedeniyle tarafınıza eksik ödeme yapıldığı bu nedenle, yurt içinde ihraç kaydıyla aldığınız bu mal için imalatçı firmaya kesilecek reklamasyon faturasında katma değer vergisi hesaplanıp hesaplanmayacağı hususunda bilgi istenilmektedir.
Katma Değer Vergisi Kanununun 35 inci maddesinde malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vukubulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellefin bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellefin ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vukubulduğu dönem içinde düzelteceği hüküm altına alınmıştır.
Satışı yapılan malların evsafına uygun olmaması veya kusurlu olmalarından dolayı ortaya çıkan reklamasyon adı verilen fiyat indirimleri matrahta değişiklik meydana getirdiği için Kanunun 35 inci maddesi gereğince işlem yapılacaktır. Alıcı tarafından reklamasyon bedeline ilişkin olarak düzenlenecek faturalarda, reklamasyonun ilgili olduğu teslim veya hizmet ifasının tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanmalıdır.
Reklamasyonun ihracı gerçekleştirilen mallarla ilgili olarak ortaya çıkması halinde, ihraç edilen mallar Kanunun (11/1-a) maddesi gereğince katma değer vergisinden istisna olduğundan, yurt dışındaki alıcı tarafından düzenlenecek fatura veya ilgili ülke mevzuatına göre fatura yerine geçen belgelerdeki reklamasyon bedeli üzerinden katma değer vergisi hesaplanmayacaktır.
Ancak, yurt dışındaki alıcıdan bu tür bir belgenin alınamadığı durumda ihracatçı firmanın, yeni bir belge düzenleyerek önceki faturayı iptal etmesi ve reklamasyon bedeline isabet eden kısmın iade edildiğini gösterir bir belgeyi de ispat vesikası olarak kullanılması mümkündür.
Söz konusu reklamasyon bedelinin şirketiniz tarafından imalatçıya yansıtılmasında KDV Kanununun 35 inci maddesine göre işlem yapılacağından, şirketiniz tarafından reklamasyon bedeline ilişkin olarak düzenlenecek faturalarda, reklamasyonun ilgili olduğu teslim veya hizmet ifasının tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanması gerekmektedir.
Öte yandan, ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin iade işlemlerinin yukarıda belirtilen çerçevede yapılacak düzeltmeler sonrasında ortaya çıkan yeni tutarlar esas alınarak sonuçlandırılacağı tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
|
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE İMALATÇI ALEYHİNE MATRAH DEĞİŞİKLİKLERİ
