MERMER OCAKCILIĞINDA TOMRUK (MOLOZ) MERMERLERİN MALİYETLENDİRİLMESİ
Yan ürünler veya imalat artıkları, VUK nun 278 ve 267 nci maddeleri uyarınca, asıl ürüne ait imalat hesabından piyasadaki satış fiyatlarıyla; bu tespit edilemiyorsa diğer yöntemlere(maliyet bedeli esası veya takdir esasına) göre tespit edilen emsal bedelleriyle çıkarlar. Diğer bir ifadeyle, yan ürünler veya imalat artıkları, emsal bedelleriyle değerlenir ve bu bedel üzerinden üretim maliyetinden pay alırlar. Yan ürünler veya imalat artıkları, başka bir mamulün üretiminde ilk madde veya yardımcı madde olarak kullanılırlarsa, o mamulün bünyesine yine emsal( ortalama satış fiyatı, maliyet bedeli esası veya takdir esasına göre belirlenen) bedelleriyle girerler. (kaynak.
http://www.vergidunyasi.com.tr/dergiler.php?id=4216)
KIYMETİ DÜŞEN MALLAR:
MADDE 278. Yangın, deprem ve su basması gibi afetler yüzünden veyahut bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış vaki olan emtia
ile maliyetlerinin hesaplanması mutat olmıyan hurdalar ve döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartalar emsal bedeli ile değerlenir.
EMSAL BEDELİ VE EMSAL ÜCRETİ:
MADDE 267. Emsal bedeli, gerçek bedeli olmıyan, veya bilinmiyen veyahut doğru olarak tesbit edilemiyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir.
Emsal bedeli sıra ile, aşağıdaki esaslara göre tayin olunur:
Birinci sıra: (Ortalama fiyat esası) aynı cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir evvelki veya bir daha evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan "Ortalama satış fiyatı" ile hesaplanır. Bu esasın uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran %25'ten az olmaması şarttır.
İkinci sıra: (Maliyet bedeli esası) Emsal bedeli belli edilecek malın, maliyet bedeli bilinir veya çıkarılması mümkün olursa, bu takdirde mükellef bu maliyet bedeline, toptan satışlar için %5, perakende satışlar için %10 ilave etmek suretiyle emsal bedelini bizzat belli eder.
(Değişik fıkra: 23/06/1982 - 2686/35 md.) Üçüncü sıra: (Takdir esası) Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilemeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edilir. Takdirler, maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle yapılır. Takdir edilen bedellere mükelleflerin vergi mahkemesinde dava açma hakkı mahfuzdur. Ancak, dava açılması verginin tahakkuk ve tahsilini durdurmaz.
Emsal bedelinin mükellef tarafından bizzat hesaplandığı hallerde, bu hesaplara ait kayıt ve cetveller ispat edici kağıtlar olarak muhafaza edilir.
Yukarıdaki esaslarla mukayyet olmaksızın kaza mercilerinin re'sen biçtikleri değerler ile zirai kazanç ölçülerini tesbit eden kararnamelerde yer alan unsurlar emsal bedeli yerine geçer.
Ücretle yapılan imalatta ücretin gerçek miktarının bilinmemesi veya doğru olarak tayin edilememesi hallerinde tesbit edilecek emsal ücret de aynı esaslara göre tayin olunur.
MERMER OCAKCILIĞINDA MOLOZ MERMERİN MALİYETLENDİRİLMESİ
