VERGİ USUL KANUNU 352/2-7 GÖRE KESİLECEK USULSÜZLÜK CEZALARINDA TESPİT

[Muradiye Karabulut]

Danıştay Dördüncü Dairesinden:

Esas No : 2001/657 Karar No: 2001/1510


14.06.2001 Perşembe - Sayı: 24432 (Asıl)

Kanun Yararına Temyiz Eden: Danıştay Başsavcılığı
Davacı : Karşı Taraf : Yıldırım Beyazıt Vergi Dairesi Müdürlüğü - ANKARA


İstemin Özeti : 1.4.2000 günlü tutanakla davacı şirketin üç ayrı müşteriye yapılan ekmek satışları için ödeme kaydedici cihaz fişi vermediği tespit edilerek herbir belge için özel usulsüzlük cezası kesilmiştir. Ankara 6. Vergi Mahkemesi 19.9.2000 günlü ve E: 2000/214, K: 2000/486 sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353 üncü maddesinin 4108 sayılı kanunla değişik 2 nci fıkrasında; perakende satış fişi,
ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi gibi belgelerin düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının tespiti halinde her bir belge için özel usulsüzlük cezası kesileceğinin öngörüldüğü, maddede her bir belge için özel usulsüzlük cezası kesileceği şeklinde yapılan düzenlemenin belge nev'ini belirlemek için yapıldığı, aynı nev'iden belgenin düzenlenmediğinin tespiti halinde tespit sayısının esas alınması gerektiği, tek tespite dayalı işlem için tespit sayısı esas alınarak ceza kesilmesi gerekirken ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle özel usulsüzlük cezasının kısmen kaldırılmasına karar vermiştir. Vergi Dairesi Müdürlüğünün itirazı üzerine
Ankara Bölge İdare Mahkemesi 16.11.2000 günlü ve E: 2000/554, K: 2000/556 sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında herbir belge için özel usulsüzlük cezası kesileceğinin öngörüldüğü, daha sonraki bentde, her bir belge nev'ine ilişkin olarak kesilecek özel
usulsüzlük cezasının toplamı yönünden her bir tespite dayalı olarak tavan sınırlaması getirildiği, olayda olduğu gibi denetim sırasında birden fazla sayıdaki belge düzenine uyulmama eyleminin ayrı ayrı tesbiti halinde ancak ayrı ayrı ceza kesilebileceği yorumunun getirilmesinin uygun olmadığı, belge düzenine uyulmaması nedeniyle ayrı ayrı kesilen özel usulsüzlük cezalarında kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle mahkeme kararı bozulmuştur. Bu kararın 2577 sayılı İdare Yargılama Usulü Kanunu'nun 51 inci maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.


Danıştay Başsavcı Yaşar Selim Asmaz'ın Düşüncesi: Yükümlü şirket adına kesilen özel usulsüzlük cezasına yönelik davayı kısmen kabul eden Ankara 6. Vergi Mahkemesinin tek hakimle verdiği 19.9.2000 gün ve E: 2000/214 K: 2000/486 sayılı kararını bozan ve özel usulsüzlük cezasını onayan Ankara Bölge İdare Mahkemesinin 16.11.2000 gün ve E: 2000/554 K: 2000/556 sayılı kararının yürürlükteki hukuka aykırı olduğundan bahisle kanun yararına bozma yoluyla temyiz başvurusunda bulunulmak üzere Ankara 6. Vergi Mahkemesi Başkanlığınca Başsavcılığımıza gönderilen dosya incelendi:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51 inci maddesinin 1 numaralı bendinde, Bölge İdare Mahkemesi kararlarından niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenlerin, ilgili Bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından Kanun yararına temyiz
olunabileceği açıklanmıştır.


Dosya içeriğinden, Kristal Unlu Gıda İnşaat Ticaret Limited Şirketinin işyerinde, 1.4.2000 gününde yapılan yoklamada üç ayrı müşteriye satılan ekmekler için ödeme kaydedici cihaz fişi düzenlenmediğinin tespit edildiği ve yoklama tutanağının yükümlünün temsilcisi olduğu belirtilen Elif Tekor tarafından imzalandığı, bu tutanağa dayanılarak, düzenlenmeyen belge sayısı itibariyle üç adet özel usulsüzlük cezasının toplamı için şirket adına ihbarname düzenlendiği anlaşılmıştır.


Ankara 6. Vergi Mahkemesinin, tek bir tespit bulunduğu için, düzenlenmeyen belge sayısına göre ceza miktarının belirlenmesinin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 353. maddesinin 2. numaralı bendine aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu özel usulsüzlük cezasını değişiklikle onayan kararı, Ankara Bölge İdare
Mahkemesince, anılan maddede, düzenlenmesi zorunlu belgelerin düzenlenmediğinin tespiti halinde, her bir belge için 30,000,000.- lira özel usulsüzlük cezası kesileceği öngörüldükten sonra, ikinci fıkrada her belge
nevine ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı yönünden her bir tespite dayalı olarak tavan sınırlaması getirildiği, ayrı ayrı tespit yapılıp ayrı ayrı ceza kesilmesi gerektiği şeklindeki yorumun pratik ve eyleme uygun bir uygulama olmadığı gerekçesiyle bozulmuş ve dava konusu cezanın aynen
onanmasına karar verilmiştir.


213 sayılı Vergi Usul Kanunun 353 üncü maddesinin 4108 sayılı Yasa ile değişik 2 numaralı bendinde, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmediğinin tespiti halinde her bir belge için özel usulsüzlük cezası kesileceği açıklanmış olup, buna göre tek bir yoklama tutanağıyla üç ayrı belgenin düzenlenmediğinin belirlenmesi
halinde, üç ayrı tesbit yapıldığından söz edilemiyeceğinden, aynı nitelikte birden fazla belgenin düzenlenmemesine ilişkin tek bir tespit bulunmasına rağmen üç ayrı özel usulsüzlük cezasının toplamı üzerinden kesilen cezanın onanmasında yasaya uyarlık bulunmamaktadır.


Bu nedenle, Ankara Bölge İdare Mahkemesinin 16.11.2000 günlü ve E: 2000/554 K: 2000/556 sayılı kararı, yürürlükteki hukuka aykırı bulunduğundan 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.


Konuyu temyizen Yüksek Dairenizin takdir ve kararına saygı ile sunarım. Tetkik Hakimi H. Gül Yılmaz'ın Düşüncesi: 213 sayılı Vergi usul Kanunu'nun 353 üncü maddesinin 4108 sayılı Kanunla değişik 2 nci fıkrasında perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti,
sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ve Maliye Bakanlığı'nca düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin, düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen
belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her bir belge için 30,000,000.- lira özel usulsüzlük cezası kesileceği öngörülmüştür. Maddede sözü edilen "her bir belge" ifadesi, belge nev'i için getirilmiş bir hüküm olduğundan aynı nev'i belgenin düzenlenmediğinin tespiti halinde, tespit sayısı dikkate alınarak ceza kesilebilir. Dava konusu olayda, bir tespitle 3 adet ödeme kaydedici cihaz fişi düzenlenmediği saptandığından, bir defa özel usulsüzlük cezası
kesilebileceğinden Ankara Bölge İdare Mahkemesi kararına yönelik kanun yararına temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir. 

TÜRK MİLLETİ ADINA



Hüküm veren Danıştay Dördüncü Dairesince gereği görüşüldü: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353 üncü maddesinin 4108 sayılı Kanunla değişik 2 nci fıkrasında; perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla
verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmediğinin, kullanılmadığının,
bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti
halinde, her bir belge için 30,000,000, lira özel usulsüzlük cezası kesileceği öngörülmüştür. Maddede her bir belge için özel usulsüzlük cezası kesileceği şeklinde yapılan düzenleme belge nev'ini belirlemek için yapılmış olup, aynı nev'i belgenin düzenlenmediğinin tespiti halinde tespit sayısının esas
alınması gerekmektedir.


Olayda tek bir tutanakta yer alan bilgilerin her biri ayrı bir tespit sayılıp, bunlar için ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilmiştir. 1.4.2000 günlü tutanakta üç ayrı nihai tüketiciye yapılan ekmek satışı için ödeme
kaydedici cihaz fişi düzenlenmediği tespit edilmiş, düzenlenmeyen ödeme kaydedici cihaz fişi sayısı dikkate alınarak (30,000,000 x 3) 90,000,000 lira özel usulsüzlük cezası kesildiği anlaşılmıştır. Ancak ortada aynı nitelikte birden fazla belgenin düzenlenmemesine ilişkin tek bir tespit bulunduğundan, tespit sayısı esas alınarak sadece bir özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerekirken ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilmesinde isabet görülmemiştir. Bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının kanun yararına temyiz isteminin kabulü ile Ankara Bölge İdare Mahkemesinin 16.11.2000 günlü ve E: 2000/554 K: 2000/556 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına ve hükmün sonuçlarına etkili olmamak üzere bozulmasına, kararın birer örneğinin Adalet Bakanlığı ile Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine, Resmi Gazete'de yayımlanmasına 12.4.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.
İyi çalışmalar dileklerimle