Necdet Rodoplu
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
Bağımsız Denetçi
Artık Sözleşmelerde Yer Alan Nüsha Mı Suret Mı Tartışması Yersiz!!!
Tarih: 07.11.2016
1.GİRİŞ:
Bilindiği üzere Damga vergisi Kanununda vergiyi doğuran olayın; iş ve işlemlere konu olan kağıtların imza ile doğacağı belirtilmiş, bu kağıtların ise yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği açıklanmıştır. Yani belgelere ıslak ya da elektronik şeklinde atılan imzalar sonucunda damga vergisine konu sözleşmelerde vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş bulunmaktadır. Yine aynı Kanunu'nun 5. maddesinde kağıtların nüshasına bağlı olarak nasıl vergilendirileceği açıklamıştır.
2.-488 Nolu Damga Vergisi Kanunu'nun 5. Maddesinin Eski Hali
488 Nolu Damga Vergisi Kanunu'nun 5. Maddesinin eski hali "Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshası ayrı ayrı aynı miktar veya nispette Damga Vergisine tabidir." şeklindedir. Yani bu maddeden anlaşılan şirketlerin/şahısların düzenlemiş olduğu sözleşmelerin her bir adedinin ayrı ayrı damga vergisine tabi olduğu sözleşme adedindeki artışa bağlı olarak o kadar daha fazla damga vergisi ödeneceği belirtilmiştir. Bu uygulama ise şirketleri sözleşmelerinde (özellikle yüksek meblağlı sözleşmelerde) nüsha adedini 1(bir) olarak düzenlemeye itmekte, ancak vergi incelemelerinde ise bu durumun çeşitli sıkıntılara yol açtığı bilinmektedir. Yine sözleşmenin sonuna nüsha yerine suret gibi ibareler yazılarak çeşitli yöntemlere başvurulmaktadır. Ancak bu konuda idare ile mükelleflerin çoğu zaman aynı görüşte olmadığı görülmektedir. Zira vergi idaresinin de bu konuda verilmiş çok sayıda muktezaları mevcuttur.
3- 6728 sayılı Kanunun ile Düzenlenen 488 Nolu Damga Vergisi Kanunu'nun 5. Maddenin Yeni Hali:
488 Nolu Damga Vergisi Kanunu'nun 5. Maddesinin yeni hali "Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtlardan, maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası ayrı ayrı aynı miktarda; nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası damga vergisine tabidir…"şeklindedir. Bu maddenin uygulama tarihi ise 09.08.2016 tarihidir. Yani bu tarihte sonra düzenlenen sözleşmelerde artık kaç nüsha olmasının önemi olmayıp sözleşme sayıların birden fazla da olsa tek nüsha üzerinden damga vergisi hesaplanacaktır. Şirketler artık sözleşmelerin sonunda sözleşmenin nüshası konusunda tereddüte mahal vermeden sözleşmenin tarafı kadar nüsha oluşturabilecektir. Özellikle yurtdışı ile yapılan sözleşmelerden adet sayısının ve sözleşme miktarlarının yüksek rakamlar olduğu dikkate alındığında geçmişte yer alan vergi adaletsizliğinin de önüne geçilmiş olmaktadır. Nitekim bazı şirketlerin sırf damga vergisindeki tutarlar yüzünden sözleşme imzalamaktan kaçındığı herkes tarafından bilinmektedir.
Örnek olarak 1.000.000 TL tutarındaki iki nüsha olarak düzenlenen hizmet sözleşmesinin 08.08.2016 tarihinde imzalanması halinde 18.960 TL(1.000.000 X0,00948 X 2) 10.08.2016 tarihinde imzalanması halinde ise 9.480 TL (1.000.000 X 0,00948 X 1) TL damga vergisi ödenecektir. Görüleceği üzere sözleşme adedinin artmasına bağlı olarak bu rakamın da artacağı dikkate alındığında yapılan düzenlemenin önemi daha da artmaktadır.
4- 6728 Sayılı Kanun ile Yeniden Düzenlenen Damga Vergisinin Diğer Uygulamaları
6728 sayılı Kanunun 24/a maddesiyle 488 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası “Şu kadar ki; bir kağıt üzerinde birden fazla adi kefalet ve garanti taahhüdü bulunması halinde, ayrı ayrı olmak üzere bunlardan yalnızca birinden damga vergisi alınır.” şeklinde düzenlenmiştir. Yani eski uygulama ile karşılaştırıldığında bir kağıt üzerinden birden fazla kefil ve garantör var ise her birinden ayrı damga vergisi alınmakta iken artık yeni uygulamada sadece birinden damga vergisi alınacaktır. Bu uygulama ile özellikle inşaat sözleşmelerindeki sıkıntıların önüne geçilmiş olacaktır.
Yine yapılan düzenleme ile Damga Vergisi Kanunu'nun 6 maddesinin sonuna"“Pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmaz.” hükmü eklenmiştir. Yani artık sözleşmelerde yer alan cayma tazminatı, pey akçesi ve cezai şartlar v.b.'leri ayrı olarak dikkate alınmayacaktır. Örneğin bir işyeri kira sözleşmesinde 5.000.000 TL bedelli işyerinin kirası için 3.000.000 TL cezai şart maddesi konulmasında kiraya ilişkin damga vergisi 9.450 TL(=5.000.000X0,00189) cezai şart maddesi dolayısıyla damga vergisi ise 28.440 TL(3.000.000X0,00948) olup bu sözleşme 08.08.2016 tarihinde imzalanması halinde bu kağıtta yüksek bedel olan tutar 28.440 TL üzerinden damga vergisi ödenecektir. Ancak 10.08.2016 tarihinde imzalanmış olması halinde ise sadece 9.450 TL üzerinden damga vergisi ödenmesi yeterli olacak, ayrıca cezai şart damga vergisine konu olmayacaktır.
5.SONUÇ:
Sözleşmeler üzerinden hesaplanan damga vergilerinin kaldırılması gerektiği çoğu çevreler tarafından dile getirilmektedir. Ancak işletmelerin kayıt dışı iş ve işlem yapmak yerine yapılan işlerin kayıt altına almasından dolayı ilave olarak aşırı vergi yüküne girmeleri de hakkaniyete uymamaktadır. Bu yüzden 6728 Sayılı Kanun ile Damga Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenlemeler oldukça önemli olduğu görülmektedir. Yapılan düzenleme ile iş hayatındaki bazı durumlar dolayısıyla (sözleşmelerin adet, kefalet,cezai şart v.b. gibi) ilave vergi yükünün önüne geçilmiştir. Yine yapılan bu düzenleme ile artık idare ve mükellef arasında daha az ihtilaf yaşanacağı kuşkusuz olup, yapılan düzenlemenin yerinde olduğu şüphesizdir.
Kaynak:
http://www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
KİRA SÖZLEŞMESİ DAMGA VERGİSİ HESAPLAMA TABLOSU
