Metin Eren
E.Vergi Müfettişi
meren0178@gmail.com
Gelir İdaresi Tarafından Verilen Son Özelge Çerçevesinde Serbest Meslek Erbablarının Dış Giyim Harcamaları
1- GİRİŞ
Serbest meslek erbapları, avukat, noter, mali müşavir, gayrimenkul danışmanları vd olmak üzere bir çoğu işleri ile ilgili olarak genel olarak takım elbise, gömlek, kravat, ayakkabı vb. dış giyim harcamalarının gider yazılması gerektiğini düşünmektedirler. Bu nedenle, yaptıkları bu harcamaların vergisel açıdan kabul edilebilir bir gider olup olmadığı hususunda zaman zaman özelge talep etmektedirler. En son özelge talebi de 17.11.2020 tarihinde verilmiştir. Biz de bu yazımızda, serbest meslek erbaplarının dış giyim harcamalarının vergisel açıdan ele almaya çalışacağız.
2- KONU İLE İLGİLİ MEVZUAT HÜKÜMLERİ
2.1- Serbest Meslek Kazanç Tarifi:
Gelir Vergisi Kanunu’nun 65-70’inci maddeleri “Serbest Meslek Kazançları”na ayrılmıştır. Sırasıyla, serbest meslek kazancının tarifi, serbest meslek erbabının kimler olduğuna, serbest meslek kazancının tespitine ve mesleki giderler kısmına yer verilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun; “Serbest Meslek Kazancının Tarifi” başlıklı 65’inci maddesinde; “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır...” hükmü yer almıştır.
2.2- Serbest Meslek Erbabı:
İlgili Kanunun “Serbest meslek erbabı” başlıklı 66’ncı maddesinde ; “Serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez. Bu maddenin uygulanmasında:
1. Gümrük Komisyoncuları, bilumum borsa ajan ve acentaları, noterler, noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar;
2. Bizzat serbest, meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancından hisse alanlar.
3. Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditeler;
4. Dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticarî ve meslekî işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçıları;
5. Vergi Usul Kanununun 155’inci maddesinde belirtilen şartlardan en az ikisini taşıyan ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar (Şartlardan en az ikisini taşımayanlar ile köylerde veya son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5.000'i aşmayan yerlerde faaliyette bulunanların bu faaliyetlerine ilişkin kazançları gelir vergisinden muaftır)” serbest meslek erbabı olarak nitelendirilmiştir.
2.3- Serbest Meslek Kazanç Tespiti:
Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.
Serbest meslek erbabı, mesleki kazançlarını Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tuttukları "Serbest meslek kazanç defteri"ne istinaden tespit ederler.
65’inci maddenin son fıkrasında yazılı şirketler de mesleki kazançlarını "Serbest meslek kazanç defteri" üzerinden tespit ederler. Bu şirketlerin bilanço esasına göre tuttukları defterler serbest meslek kazancı defteri yerine geçer.
Serbest meslek erbabı için:
1 - Ittıla hasıl etmeleri kaydıyla, namlarına, kamu müessesesine, icra dairesine, bankaya, notere veya postaya para yatırılması;
2 - Serbest meslek kazancı olarak doğan alacağın başka bir şahsa temliki (Temlikin ivazlı olup olmadığına bakılmaz. İvazlı temliklerde ivazın tahsil şartı aranmaz.) veya müşterisine olan borcu ile takası; Tahsil hükmündedir.
2.4- Serbest Meslek Kazancının Tespitinde İndirilecek Giderler:
Serbest meslek kazancının tespitinde aşağıda yazılı giderler hasılattan indirilir:
1. Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler. İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.)
2. Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (bu primlerin ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye'de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla) ile 27’nci maddede yazılı giyim giderleri.
3. Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri (seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olmak şartıyla).
4. Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar
5. Kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri.
6. Alınan mesleki yayınlar için ödenen bedeller.
7. Mesleki faaliyetin ifası için ödenen mal ve hizmet alım bedelleri.
8. Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş ve emeklilik aidatları ile mesleki teşekküllere ödenen aidatlar.
9. Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar.
10. Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve mukavelenameye göre ödenen tazminatlar.
3- SERBEST MESLEK ERBABLARI İÇİN VERİLMİŞ ÖRNEK ÖZELGELER:
ÖZELGE:1 Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü tarafından cevaplanmak üzere “Noterlik faaliyeti ile iştigal ettiğinizi belirterek, ….. Türkiye Noterler Birliği, Noter Odaları ve Noterlik Dairelerinde Görevli Kişilerin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik hükmüne göre alınacak takım elbise, gömlek, kravat ve ayakkabı gibi kıyafetlere ait faturaların gider yazılıp yazılmayacağı, gider yazılabilirse miktar sınırlaması bulunup bulunmadığı hususlarında” görüş talep edilmiştir. Başkanlık görüşüne göre;
Gelir Vergisi Kanunu’nun 27’nci maddesinde, "Aşağıda yazılı teçhizat ve tayın bedelleri gelir vergisinden müstesnadır: ...
(2) Demirbaş olarak verilen giyim eşyası (Resmi ve özel daire ve müesseselerce hizmet erbabına işin icabı olarak verilen ve bunların işten ayrılmaları halinde geri alınan giyim eşyası) ..." hükmü yer almaktadır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 68’inci maddesinin birinci fıkrasının;
- (1) numaralı bendinde yer alan genel giderlerin, serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirilebilmesi için kazancın elde edilmesi ve idamesi ile açık ve doğrudan bir bağının bulunması, yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip olması gerekmektedir.
- (2) numaralı bendinde yer alan giyim giderleri ise işyerinde çalıştırılan hizmetli ve işçilere verilen giyim eşyalarıyla sınırlı olup, bu giyim eşyalarının işçilerce kullanımının işin gereği olması, bunların giyime hazır şekilde ve ayın olarak verilmesi, ticari teamüllere göre bu eşyanın işverence temininin alışılagelmiş olması ve hizmetli ve işçilerin işten ayrılmaları durumunda bunların geri teslim edilmesi gerekmektedir.
Bu hüküm ve açıklamaların birlikte değerlendirilmesi sonucunda; mesleki faaliyetinizin ifasında kullandığınızı belirttiğiniz dış giyim eşyalarının münhasıran faaliyetinizin yürütülmesine mahsus olmaması nedeniyle, belirtilen harcamalarınız ile mesleki kazancın elde edilmesi veya idamesi arasında doğrudan bir bağ olduğundan söz edilemeyeceğinden yapmış olduğunuz takım elbise, gömlek, kravat ve ayakkabı gibi harcamaların, mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün değildir.
Çalışanlarınız için satın aldığınız giyim eşyalarının ise çalışanlarınıza sağlanan menfaat kapsamında değerlendirilerek ücret hükümlerine göre vergilendirilmesi ve ücret gideri olarak mesleki kazancınızın tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.[1]
ÖZELGE:2 İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları KDV-ÖTV Grup Müdürlüğü tarafından cevaplanmak üzere “Kurumsal şirketlere gayrimenkul danışmanlık hizmeti verdiğiniz belirtilerek; mesleğinizin icrası sırasında kullandığınız ceket, pantolon, gömlek, ayakkabı vb. dış giyim eşyaları için yaptığınız harcamaların gider olarak yazılıp yazılamayacağı ile bu harcamalara isabet eden katma değer vergisi (KDV)'nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı” hususlarında görüş talep edilmiştir. Başkanlık görüşüne göre;
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37, 38, 40 ve 41’inci maddeleri birlikte değerlendirildiğinde “Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi maksadıyla yapılan genel giderlerin indirim konusu yapılabilmesi için, söz konusu giderlerle kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması gerekmekte olup bu mahiyette olmayan giderlerin ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılması mümkün değildir. Bu hüküm ve açıklamalara göre, ticari faaliyetin ifasında kullanıldığı belirtilen dış giyim eşyalarının, ilgili faaliyetin yürütülmesine mahsus olmaması nedeniyle, belirtilen harcamalar ile ticari kazancın elde edilmesi veya idamesi arasında doğrudan bir bağ olduğundan söz edilemeyecektir.
Bu nedenle, ceket, pantolon, gömlek, ayakkabı vb. dış giyim harcamalarının ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır. [2]
ÖZELGE:3 İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü tarafından cevaplanmak üzere “Serbest muhasebeci mali müşavirlik mesleğinizin icrası sırasında kullandığınız ceket, pantolon, gömlek, kravat, ayakkabı vb. için yaptığınız harcamaların serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılıp yapılmayacağı ile vergilendirme dönemi içinde satın alınan ve bedeli takip eden vergilendirme dönemi içinde ödenecek olan amortismana tabi ofis mobilya ve mefruşat alımları bedellerinin amortisman yolu ile itfasına hangi yılda başlanacağı ve tahsil esasına göre bedeli ödenmediği halde alındığı yıla isabet eden amortisman tutarının gider yazılarak hasılattan indirilmesinin mümkün olup olmadığı” hususlarında görüş talep edilmiştir. Başkanlık görüşüne göre;
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 65, 67 ve 68’inci maddeleri birlikte değerlendirilmesi sonucunda; “..mesleğinizin ifasında kullandığınızı belirttiğiniz ceket, pantolon, gömlek, kravat, ayakkabı gibi dış giyim eşyalarının münhasıran faaliyetinin yürütülmesine mahsus olmaması, söz konusu dış giyim eşyalarının iş dışında özel hayatında da kullanılmaya elverişli olması nedenleriyle, belirtilen dış giyim harcamaları ile kazancın elde edilmesi veya idamesi arasında doğrudan bir bağ olduğundan söz edilemeyecektir.”
Bu itibarla, serbest muhasebeci mali müşavirlik hizmetinin ifasında kullandığınız dış giyime ait harcamalar Gelir Vergisi Kanunu’nun 68’inci maddesinin (1) ve (2) numaralı bentleri kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, anılan harcamaların serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün değildir.[3]
ÖZELGE:4 Trabzon Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü tarafından cevaplanmak üzere “Avukat olarak serbest meslek faaliyetinde bulunduğunuzu belirterek duruşmalarda giyilmesi zorunlu olan etek, ceket, kumaş pantolon, döpiyes v.b. için yapmış olduğunuz dış giyim harcamalarınızı serbest meslek kazancınızın tespitinde indirim konusu yapıp yapamayacağınız” hususunda görüş talep edilmiştir. Başkanlık görüşüne göre;
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 65, 67 ve 68’inci maddeleri birlikte değerlendirilmesi sonucunda; “Bu hükümlere göre, bahsi geçen dış giyim harcamalarınızın serbest meslek kazancının elde edilmesi ve idamesi ile açık ve doğrudan bir bağın bulunması, yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip bulunması halinde, serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirilmesi mümkündür.
Bu itibarla, mesleğinizin icrası sırasında kullanılması zorunlu olan giysiler için yapılan harcamaların (mesleki faaliyetinizle mütenasip olması şartıyla) kazancınızın tespitinde elde edilen hasılattan indirim konusu yapılması mümkündür. Ancak, mesleğinizin icrası için kullanılması zorunlu olmayan giysiler için yapılan harcamaların indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.[4]
4- SONUÇ
Serbest meslek erbapları tarafından meslek hayatlarında ceket, pantolon, gömlek, kravat, ayakkabı vb. giysileri iş için kullandıklarını bu yüzden yapmış oldukları ve dış giyim nitelenen bu harcamalarının gider olarak indirim konusu yapıp yapamayacakları hususunda bir çok kez Gelir İdaresine başvurdukları görülmüştür. Maliye Bakanlığı da, her defasında “dış giyim eşyalarının münhasıran faaliyetinizin yürütülmesine mahsus olmaması nedeniyle” gerekçesiyle kanunen kabul edilebilir bir gider olmadığı cevabını vermiştir. Dolayısıyla, yapılan işin doğasına uygun olan dış giyim harcamaları elbette indirim konusu yapılabilecekken, hem iş sırasında hem de özel hayatta kullanıma elverişli giysilerin ise kesin olarak gider olarak dikkate alınmayacağı aşikardır.
[1] T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü, Envantere kaydedilen veya kiralanan araç için yapılan harcamalar ile dış giyim harcamalarının gider olarak dikkate alınıp alınmayacağı hakkında verilen 17.11.2020 Tarih ve 13649056-120.04.01[2018/ÖZE-24]-E.63571 Sayılı özelge. Çevrimiçi:
https://www.verginet.net/dtt/11/ozelge-2020-10.aspx Tarih:27.02.2021
[2] T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları KDV-ÖTV Grup Müdürlüğü, Serbest meslek erbabının dış giyim harcamalarının vergisel boyutu hakkında verilen 28.06.2019 Tarih ve 39044742-130[Özelge]-E.527225 Sayılı özelge. Çevrimiçi:
https://www.verginet.net/dtt/11/ozelge-2019-7.aspx?ozID=2010 Erişim Tarihi: 27.02.2021
[3] T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü, Serbest meslek erbabının dış giyim harcamalarının mesleki kazancın tespitinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı ile ofis mobilyaları için amortisman uygulanıp uygulanmayacağı hakkında verilen 02.06.2014 Tarih ve 11395140-105[313-2012/VUK-1- . . .]-1546 Sayılı özelge. Çevrimiçi:
https://vergidosyasi.com/2020/02/08/ozelge-meslek-mensubu-giyim-harcamasini-mesleki-kazancindan-indirim-konusu-yapabilir-mi/ Tarih: 27.02.2021
[4] T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı Trabzon Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü,
serbest meslek erbabının dış giyim harcamalarının mesleki kazancının tespitinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hakkında verilen 14.09.2012 Tarih ve B.07.1.GİB.4.61.15.01-105[606-57-2012]-103 Sayılı özelge. Çevrimiçi:
https://vergidosyasi.com/2020/02/08/ozelge-meslek-mensubu-giyim-harcamasini-mesleki-kazancindan-indirim-konusu-yapabilir-mi/ Erişim Tarih: 27.02.2021
02.03.2021
Kaynak:
http://www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
SERBEST MESLEK ERBABI DIŞ GİYİM HARCAMASI
