Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com
Finansal Kiralama Yoluyla Alınan Binek Otolar Gider Kısıtlamasına Tabi Midir?
Değerli okurlar, bu hafta finansal kiralama yoluyla iktisap edilen/edilecek olan binek otomobilleri için bu kiralama esnasında ödenen faiz giderinin gider kısıtlamasına tabi olup olmadığını tartışacağız.
Bilindiği üzere 27.05.2020 tarihli 31137 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan 311 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile önemli düzenlemeler yapılmış ve bu düzenlemelerin başında da binek otomobillere ait gider kısıtlaması yer almıştır.
Hatırlanacağı üzere, söz konusu tebliğ ile birlikte binek otomobillere ait her türlü gidere kısıtlama getirilmiş ve bu kısıt ise %70-%30 olarak taalluk etmiştir.
Peki finansal kiralama yoluyla edinilen binek araçlar için ödenen faiz de bir çeşit gider olduğundan dolayı bu ödemeler de %70-%30 gider kısıtına tabi midir?
FİNANSAL KİRALAMA NORMAL KİRALAMADAN FARKLI BİR KİRALAMA TÜRÜDÜR
Tebliğde, Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan ödemeler için aylık kiralama gideri kısıtlaması uygulanmayacağı açıklanmıştır. Çünkü finansal kiralama normal kiralamadan farklı bir sözleşme türü olup, kısıtlama sadece normal kira sözleşmeleri kapsamında ödenen kira tutarlarına ilişkindir.
Buna göre, Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan ödemeler Tebliğin 13 üncü maddesi kapsamda değerlendirilmeyecek olup, söz konusu ödemelerde aylık kiralama gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır.
FİNANSAL KİRALAMAYA İLİŞKİN BORÇ VE FAİZ GİDERLERİ VUK’DA DÜZENLENMİŞTİR
213 sayılı Kanunun mükerrer 290 ıncı maddesinin üçüncü fıkrasında finansal kiralamanın tanımı yapılmış olup, aynı maddenin ikinci fıkrasının (1) numaralı bendinde; kiracı tarafından aktifleştirilen finansal kiralamaya konu iktisadî kıymetin kullanma hakkının kiralama konusu iktisadî kıymet için belirlenmiş esaslar çerçevesinde yeniden değerlemeye ve amortismana tâbi tutulacağı, (4) numaralı bendinde; kiracı tarafından finansal kiralama sözleşmesine göre yapılan ödemelerin, borç anapara ödemesi ve faiz gideri olarak ayrıştırılacağı ve ayrıştırma işleminin her bir dönem sonunda kalan borç tutarına sabit bir dönemsel faiz oranı uygulanmasını sağlayacak şekilde yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Buna göre, kiracı tarafından finansal kiralama sözleşmesine göre yapılan ödemelerin borç anapara ödemesi ve faiz gideri olarak ayrıştırılması, bu ayrıştırma işleminin her bir dönem sonunda (finansal kiralama sözleşmesinde yer alan ödemelerin yapılacağı tarih) kalan borç tutarına sabit bir dönemsel faiz oranı uygulanmak suretiyle yapılması, hesaplanan faiz giderlerinin ise ilk yıl iktisadi kıymetin maliyetine eklenmesi, sonraki yıllar ise gider veya maliyet olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Bu bağlamda, finansal kiralama yoluyla işletme aktifine alınmış binek otomobiller için ödemelerin anapara ve faiz ödemesi olarak ayrıştırılarak, faiz gideri ilk yıl “Haklar” hesabında izlenen binek otomobilin maliyetine dâhil olunacak, sonraki yıllarda ise tercihen gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır.
Örnek : (S) Ltd. Şti.’nin faaliyet konusu tekstil ürünlerinin perakende ticareti olup, adı geçen mükellef, (XYZ) A.Ş. unvanlı finansal kiralama şirketinden 2/1/2021 tarihinde finansal kiralama sözleşmesi yoluyla bir adet binek otomobil edinmiştir. Finansal kiralama sözleşmesine göre kira süresi 48 ay olup, aylık ödeme 10.000 TL’dir. Binek otomobillerin mülkiyeti kira süresi sonunda kiracıya devredilecektir.
Buna göre, (S) Ltd. Şti. tarafından finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobil rayiç bedel ile kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden “Haklar” hesabında izlenecek olup, aylık ödenecek bedel olan 10.000 TL, borç anapara ödemesi ve faiz ödemesi olarak ayrıştırılarak 2021 yılına ilişkin ödenen faiz giderleri binek otomobilin maliyetine dâhil edilecektir. Sonraki yıllara ilişkin ödenen faiz giderleri ise mükellef tarafından binek otomobilin maliyetine dâhil edilebileceği gibi tercihen doğrudan gider olarak da dikkate alınabilecektir.
Sonuç olarak finansal kiralama yoluyla kiralanmak suretiyle kira süresi sonunda mülkiyeti kiracıya geçecek olan binek otomobillere ait ödenen faiz tutarı gider kısıtlamasına tabi değildir.
21.10.2021
Kaynak:
http://www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ ÖRNEK UYGULAMA
