|
HEDİYE ÇEKLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
HEDİYE ÇEKLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Levent ETKESEN
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Batı Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Hediye Çeki Uygulaması ve Muhasebe Kayıtları
Hediye çekleri, firmaların pazarlama faaliyetlerinde kullandıkları, üzerinde bir bedelin bulunduğu, bu bedel kadar alışveriş yapılabilen ödeme araçlarıdır. Uygulama özellikle yeni yıl ve bayramlarda firmaların satışlarını artırmaya yönelik müşterilerine ve motivasyonu artırmaya yönelik çalışan personeline hediye çekleri verdiği gözlenmektedir. Değişim aracı olarak kullanılan hediye çekleri, para yerine geçmektedir.
Hediye çeklerinin teslimi 3065 sayılı KDV kanununa tabi olup olmadığı tereddüt konusudur. Katma Değer Vergisi Kanununun 2’nci maddesinin 1’nci alt maddesinde “Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye tevdi edilmesi de mal teslimidir.” hükmü yer almaktadır.
Bu maddeye göre hediye çeklerinin müşteriye teslim edilmesi, mal veya hizmet teslimi anlamına gelmemektedir. Hediye çekleri firmaya döndüğünde mal veya hizmete ait fatura düzenlenmektedir. Mal veya hizmete ait fatura düzenlenmesi katma değer vergisine tabidir. Hediye çeklerinin teslimi sırasında mal veya hizmet ifası gerçekleşmediği için katma değer vergisi hesaplanmasına gerek yoktur. Ayrıca hediye çeklerinin para yerine geçiyor olması, onun para niteliği taşıması anlamına gelmektedir. Para niteliği taşıyan bir belge olması nedeniyle de KDV’ne tabi olmamalıdır.
Firmalar kendilerinden alışveriş yapan müşterilerine, yapılan alışveriş karşılığında hediye çekleri vermesi durumunda aşağıdaki muhasebe kayıtların yapılması uygun olacaktır.
Örnek: X firması, kendilerine ait Y mağazasından 500,00 YTL alışveriş yapan müşterisine bu alışveriş nedeniyle 100,00 YTL’lik hediye çeki teslim etmiştir. Müşteri bu çeki daha sonra mağazadan 100 YTL’lik alışveriş yaparak kullanmıştır.
Hediye Çeklerin Müşteriye Teslimi :
_____________________ / ______________________
180.Gelecek Aylara Ait Giderler 100,00
180.01 Hediye Çeki Verilen Müşteriler
103.Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri 100,00
_____________________ / _____________________
Hediye Çeki Karşılığında Mal Teslimi
______________________ / ___________________
103.Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri 100,00
600.YURTİÇİ SATIŞLAR 92,60
391. HESAPLANAN KDV 7,40
______________________ / _____________________
______________________ / _____________________
760.PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERİ 100,00
180.Gelecek Aylara Ait Giderler
180.01 Hediye Çeki Verilen Müşteriler 100,00
______________________ / ______________________
Firmalar hediye çeki uygulamalarına zaman zaman bayilerini de dahil etmektedir. Bu durumda bayiler hediye çekleri karşılığında müşteriye teslim ettiği mal veya hizmetin tutarını ana firmadan talep edebilmektedir.
Örneğin, firmanın x müşterisine vermiş olduğu 100 YTL’lik hediye çeki, firmanın y bayisinde kullanılmaktadır. Bayi mala ait bedeli ana firmadan talep etmektedir. Hem ana firmanın hem de bayinin hediye çekine ait muhasebe kayıtlarının aşağıdaki gibi yapılması uygun olacaktır:
1- Hediye Çeklerin Müşteriye Teslimi :
_____________________ / _______________________
180.Gelecek Aylara Ait Giderler 100,00
180.01 Hediye Çeki Verilen Bayiler
103.Verilen Çekler Ve Ödeme Emirleri 100,00
_____________________ / ________________________
2-Hediye Çekinin Bayide Kullanılması (Bayinin kayıdı):
_____________________ / _______________________
101.Alınan Çekler 100,00
101.01 Hediye Çekleri
600.Yurtiçi Satışlar 92,60
391.Hesaplanan KDV 7,40
_____________________ / ______________________
2- Bayinin, hediye çekini ana firmaya teslim etmesi
(Bayi kaydı)
______________________ / _______________________
120.Alıcılar 100,00
120.01 Hediye Çeki Verilen Ana Firma
101.Alınan Çekler
101.01 Hediye Çekleri 100,00
_______________________ / ______________________
(Ana Firmanın kaydı)
______________________ / _______________________
103.Verilen Çekler Ve Ödeme Emirleri 100,00
320.Satıcılar
320.01 y bayii 100,00
______________________ / _______________________
3-Hediye Çekinin Bedelinin Ana Firma Tarafından Bayiye Ödenmesi
(Bayi kaydı)
______________________ / ______________________
102.Bankalar 100,00
120.01 Hediye Çeki Verilen Ana Firma
120.01 Hediye Çekleri 100,00
_____________________ / _______________________
(Ana Firmanın kaydı)
______________________ / _____________________
320.01 Y Bayii 100,00
760.Pazarlama Satış Dağıtım Gideri 100,00
180.Gelecek Aylara Ait Giderler 100,00
102.Bankalar 100,00
_____________________ / ______________________
Firmalar yeni yıl ve bayramlar gibi özel günlerde personeline hediye çekleri verebilmektedir. Hediye çekinin personele verilmesi aynı ücret olarak dikkate alınmalı ve gelir vergisine tabi tutulmalıdır. Hediye çeki tutarı net ücret olarak düşünülmelidir.
Örneğin x firması, z alışveriş mağazasından 100 YTL’lik hediye çeki almış ve bu hediye çekini personeline vermiştir. ( Personel %15’lik Gelir Vergisi dilimindedir. )
1- Z Alışveriş Mağazasının Hediye Çekini X firmasına Teslimi
a).Z Alışveriş Mağazasının kaydı
_____________________ / _____________________
120.Alıcılar 100,00
380.Gelecek Aylara Ait Gelirler 100,00
_____________________ / _____________________
b) X Firmasının Kaydı
_____________________ / _____________________
101.Alınan Çekler 100,00
101.01 Hediye Çekleri
320.Satıcılar 100,00
_____________________ / _____________________
2- X Firmasının hediye çekini personeline vermesi
_____________________ / _____________________
770.Genel Yönetim Giderleri 117,65
360.Ödenecek Vergi ve Fonlar 17,65
101.Alınan Çekler
101.01 Hediye Çekleri 100,00
_____________________ / _____________________
3-Personel Tarafından hediye çekinin mağazada kullanılması
Z alışveriş mağazasının kaydı
_____________________ / _____________________
380.Gelecek Aylara Ait Gelirler 100,00
600.Yurtiçi Satışlar 92,60
391.Hesaplanan KDV 7,40
________________ / _______________
3-Hediye çekinin Bedelinin x firması tarafından z firmasına banka havalesi ile ödenmesi durumunda
X firmasının kaydı
_____________________ / _____________________
320.Satıcılar 100,00
102.Bankalar 100,00
_____________________ / _____________________
Z firmasının kaydı
_____________________ / _____________________
102.Bankalar 100,00
120.01 Alıcılar 100,00
_____________________ / _____________________
________________
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1-KDV Uygulaması -Mehmet MAÇ
2-3065 Sayılı KDV Kanunu
|
HEDİYE ÇEKLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
