1-Yasal Düzenleme:
İşyeri tescil, işyeri bildirgesinin verilmesi, işyerinin devri – terki – intikali, isim değişikliği gibi konular 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 11 inci maddesi, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin eski 29 ila 36, yeni 27 ila 34 üncü maddelerinde düzenlenmiş, ayrıca İşveren Uygulama Tebliği‘nde konuya yer verilmiştir.
2-Sosyal Güvenlik Reformu İle Gelen Değişiklikler:
2.1-Daha önceki uygulamada işyeri bildirgesinin elektronik ortamda Kuruma verilmesi imkanı bulunmamaktaydı. Sosyal Güvenlik Reformu ile işyeri bildirgesinin e-sigorta ile elektronik ortamda Kuruma verilmesi imkanı gelmiştir. Gerekli altyapı oluşturulduğunda artık işyeri bildirgeleri e-sigorta yoluyla elektronik ortamda verilecektir.
2.2-Daha önceki uygulamada işyerinin devri veya nakli halinde en geç devir veya nakil tarihi itibariyle işyeri bildirgesi verilmesi gerekmekteydi. Yeni uygulamada ise devir ve nakil halinde işyeri bildirgesi verme süresi 10 gün olarak belirlenmiştir.
2.3-Yeni uygulama ile 4/a kapsamında sigortalı (işçi) çalıştıran işyerleri yanında 4/c kapsamında sigortalı (memur) çalıştıran işyerleri de artık işyeri bildirgesi verecektir. 4/b kapsamında çalışan sigortalılar (kendi adına bağımsız çalışanlar/eski sisteme göre Bağ-Kur’lular) ise eskiden olduğu gibi işyeri bildirgesi vermeyecektir.
2.4-4/a kapsamında sigortalı (işçi) çalıştıran işyerleri tarafından daha önce 506 sayılı Kanuna istinaden verilmiş olan işyeri bildirgeleri geçerli olup, o işyerlerinin 5510 sayılı Kanuna göre tekrar işyeri bildirgesi vermeleri gerekmeyecek, ancak eski prim tarife cetveli 01.10.2008 tarihinde yürürlükten kalkmış olup, aynı tarih itibariyle yeni prim tarife cetveli uygulamaya konulduğundan, bu doğrultuda 01.10.2008 tarihinden önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamına alınmış olan işyerleri için uygulanmakta olan iş kazası ve meslek hastalıkları sigortaları prim oranı bu tarihten geçerli olmak üzere 0,5 puan düşürülerek uygulanacak, ayrıca 01.10.2008 tarihinden önce tescil edilmiş olan işyerlerinin mevcut işkolu kodları, işverenlerin elektronik veya kâğıt ortamında yapacakları beyana istinaden, Kurumca gerek görülen haller hariç olmak üzere, ayrıca tebligat yapılmaksızın bu yeni tarifedeki uygun işkolu kodlarına dönüştürülecektir.
2.5-Eski uygulamaya göre, kapanma – terk veya tasfiye olmadığı halde işyerinde en az beş yıldan beri sigortalı çalıştırılmadığının anlaşılması halinde, işyeri dosyası işlemden kaldırılıyordu. Yeni uygulamada ise bu beş yıllık süre iki yıla düşürülmüştür.
2.6-Eski uygulamada, işyerleri verilen işyeri bildirgelerine istinaden, eki belgelerde herhangi bir problem yoksa herhangi bir araştırma yapılmadan tescil ediliyor ve işyeri dosyası açılıyordu. Yeni uygulamaya göreyse; kamu işyerleri hariç, işyerinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde, işyeri bildirgesinde yer alan bilgilerin doğruluğu sosyal güvenlik kontrol memurlarınca durum tespiti yapılarak Kurumca kontrol ettirilebilecektir.
A-Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) Bendi (4/a) Kapsamında Sigortalı Çalıştıran İşyerlerinin Tescili:
1-Genel Açıklamalar:
• Tescili yapılacak işyerinde, hem ayın 1’i ila 30’u arasında, hem de ayın 15’i ila müteakip ayın 14’ü arasındaki çalışmalarına istinaden ücret alan sigortalıların bulunması halinde, her iki çalışma döneminden dolayı iki ayrı işyeri bildirgesi düzenlenerek ayrı ayrı işyeri tescili yapılacaktır.
Sponsorlu Bağlantılar
• İşverenin 18 yaşından küçük olması halinde, işyeri bildirgesinin işverene ait bölümlerinin “18 yaşından küçük kimseye velayeten velisinin adı” ibaresi ile doldurularak imzalanmasını müteakip, veli işveren vekili sayılarak işyeri tescil edilecektir.
• İşverenin, Medeni Kanuna göre sınırlı ehliyetsiz olması nedeniyle kendisine vasi atanması halinde, işyeri bildirgesinin işverene ait bölümlerinin “Sınırlı ehliyetsiz kimseye vesayeten vasisinin adı” ibaresi ile doldurularak imzalanmasını müteakip, vasi işveren vekili sayılarak işyeri tescil edilecektir.
• 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu gereğince işsizlik ödeneğinden yararlanan kişiler ile Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edinme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler için Türkiye İş Kurumunun ilgili il müdürlüklerince, Kurumumuzun ilgili ünitesinde işyeri dosyası tescil ettirilecektir.
• Aynı kamu kurum ve kuruluşunda, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve © bentleri kapsamına giren sigortalıların çalıştırılması halinde, (a) bendi kapsamına giren sigortalılar için ayrı, © bendi kapsamına giren sigortalılar için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenerek ayrı ayrı işyeri dosyası tescil edilecektir.
• Devir veya intikal nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden ayrıca işyeri dosyası tescil edilmeyecek, işlemlerin eski işyeri numarasından devam ettirilebilmesi için, devir veya intikale ilişkin gerekli değişiklikler tescil kütüklerine kaydedilecektir.
• Şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya bir şirketin diğer bir şirkete katılması ya da adi şirketlerde yeni ortak alınması durumunda, yeni işyeri dosyası tescil edilmeyecek, eski işyeri dosyası üzerinden işlemler devam ettirilecektir.
İşyerinin, gerek başka bir ildeki adrese nakledilmesi nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden, gerekse aynı il içinde olmakla birlikte başka bir ünitenin görev alanındaki adrese nakledilmesi nedeniyle yapılan yazılı bildirim üzerine yeni işyeri dosyası tescil edilecektir.
• İşyerinin başka bir ünitenin görev alanına giren adrese nakledilmesi halinde, durum yeni ünite tarafından bildirimin kendisine yapıldığı tarihten itibaren onbeş gün içinde eski işyeri dosyasının bulunduğu üniteye yazılı olarak bildirilecek ve yapılan bildirim üzerine eski işyeri dosyası Kanun kapsamından çıkartılacaktır.
• İşyerinin aynı ünitenin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, yeni adres, işyerinin nakledildiği tarihten itibaren on gün içinde işyerinin işlem gördüğü üniteye yazı ile bildirilecektir. Bu durumda yeni işyeri dosyası tescil edilmeyecektir.
• Aynı işkolunda birden fazla nakil aracı bulunan işverence nakil araçlarının kayıtlı olduğu ilgili idareyi gösterir belge ibraz edilerek tek işyeri bildirgesi düzenlenecek ve işyeri, idarenin bulunduğu bölgeyi içine alan Kurum ünitesince tescil edilecektir. İstanbul ilinde bulunan deniz ulaşım araçları için dosya tescil işlemi Beyoğlu Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğünce yapılacaktır.
2-İşyeri Bildirgesinin Verilme Süresi ve Şekli:
5510 sayılı Kanunun 11 inci ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin eski 29, yeni 27 nci maddesi uyarınca; işyerinde, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) bendi (işçi) ile © bendi (memur) kapsamında sigortalı çalıştıran, böyle bir işyerini devir alan veya bu nitelikte işyeri kendisine intikal eden işveren, örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ekinde Ek-6 ve Ek-6-A’da bulunan işyeri bildirgesini düzenleyerek en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte e-sigorta ile Kuruma göndermek zorundadır. Ancak, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işverenlerce düzenlenecek işyeri bildirgelerinin e-sigorta ile alınması sağlanıncaya, yani gerekli alt yapı oluşturuluncaya kadar, kağıt ortamında Kuruma elden verilecek veya posta yoluyla gönderilecektir.
Aynı işverenin, birden fazla işyeri kurması hâlinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenecektir.
Diğer taraftan, tescili yapılacak işyerinde, hem ayın 1’i ila 30’u arasında, hem de ayın 15’i ila müteakip ayın 14’ü arasındaki çalışmalarına istinaden ücret alan sigortalıların bulunması halinde (kamu işyerleri için söz konusu), her iki çalışma döneminden dolayı iki ayrı işyeri bildirgesi düzenlenerek ayrı ayrı işyeri tescili yapılacaktır.
6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini; adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması durumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden on gün içinde, işyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmek zorundadır.
İşyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği, yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde, işyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde, işyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür. İşyerinin aynı il sınırları içinde Kurumun diğer bir ünitesinin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde ise işyeri bildirgesi verilmesine gerek olmayıp, adres değişikliğinin yazı ile Kuruma bildirilmesi yeterlidir.
Alt işverenin işyeri bildirgesi vermesine ve işyeri dosyası açtırmasına gerek olmayıp, asıl işverenin işyerinde çalıştırdığı sigortalıları, işverenle aralarında yaptıkları sözleşmenin ibrazı kaydıyla, Kurumdan alacağı özel bir numara ile asıl işverenin kayıtlı olduğu dosyadan bildirir.
İşverenler tarafından, şirket kuruluşu aşamasında, çalıştırılacak sigortalı sayısı ile bu sigortalıların işe başlama tarihlerinin ticaret sicili memurluklarına bildirilmesi halinde, bu bildirimler Kuruma yapılmış sayıldığından, ticaret sicil memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimleri en geç on gün içinde Kuruma bildirmek zorundadır. Ticaret sicil memurluklarınca ilgili üniteye gönderilecek bu bildirime istinaden, işyeri ünitece tescil edilir. Bu durumda şirketlerce ayrıca işyeri bildirgesi düzenlenmez.
Sponsorlu Bağlantılar
İşyeri bildirgesinin verilmemesi veya geç verilmesi, bu Kanun belirtilen hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz.
Aynı işverenlere ait olup, aynı işkolunda bulunan birden fazla kara veya deniz yahut hava ulaştırma araçlarına tek sicil numarası verilir.
5510 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesine göre ihale yoluyla yapılan işlerin konsorsiyum şeklinde üstlenilmesi hâlinde, konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması kaydıyla üstlenicilerin her birine, verecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurumca ayrı ayrı sicil numarası verilebilir. İhale konusu işin iş ortaklığı şeklinde üstlenilmesi durumunda ise, işyeri, iş ortaklığı adına ve tek işyeri sicil numarası verilerek tescil edilir. Tek ihale ile birden fazla ünitenin görev alanına giren bir işin yapılması hâlinde, istihkaklarının bir ödenmesi ve teminatlarının tek olması şartıyla, işe ilk başlanılan yeri çevresine alan ünitece tek işyeri sicil numarası verilebilir. Aynı anda birden fazla ünitenin görev alanlarında işe başlanılması halinde, hangi üniteden tek işyeri sicil numarası alınacağı işverenin talebine göre belirlenir. Bu durumda işverenin, ilgisi bulunan diğer ünitelere yazılı olarak bilgi vermesi gerekir.
Aynı işveren tarafından yaptırılan ve birden fazla yapı ruhsatı bulunan özel bina inşaatı işyerlerinde, parsellerinin bitişik ya da yakın olması ve sigortalıların birbirine karışması şartıyla inşaatların tek sicil numarasında yürütülmesine ünitece izin verilebilir.
İşyeri bildirgesinin, adi posta veya kargo yolu ile gönderilmesi ya da Kuruma doğrudan verilmesi halinde, bildirgenin Kurumun evrak kayıtlarına intikal ettiği tarih; taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi şeklinde gönderilmesi halinde, postaya verildiği tarih; e-sigorta kanalıyla gönderilmesi halinde ise internet kanalıyla gönderilmesi sırasında onaylama işleminin yapıldığı tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilecektir.
Süresi içinde verilmeyip sonradan verilecek işyeri bildirgesi, Kurumca aksi kararlaştırılmadığı sürece kağıt ortamında elden veya posta yoluyla Kuruma verilir. Adi posta veya kargo ile gönderilen veya Kuruma doğrudan verilen işyeri bildirgelerinde, bildirgenin Kurumun gelen evrak kayıtlarına intikal ettiği tarih; taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi olarak gönderilenlerde ise postaya verildiği tarih bildirim tarihi olarak kabul edilir. Sonradan verilen işyeri bildirgelerinin e-sigorta ile kabul edilmesi hususunda Kurum yetkilidir.
İşyeri Bildirgesinin verilmesi gereken son günün hafta sonu, bayram veya yılbaşı gibi tatile rastlaması halinde, İşyeri Bildirgesi tatili izleyen ilk iş gününde verilirse süresinde verilmiş sayılır.
3-İşyeri Bildirgesinin Ekinde Verilmesi Gereken Belgeler:
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin eski 29, yeni 27 nci maddesi uyarınca, işverenler işyeri bildirgesi ekinde Kuruma vermesi gereken;
a-Daimi mahiyetteki işyerlerinde, işyerinin adresini gösterir yerleşim belgesini,
b-Gerçek kişi işverenler yönünden kendilerinin, tüzel kişi işverenler yönünden ise tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin imza sirkülerini,
bir ay içinde Kuruma, elden vermekle veya posta yoluyla göndermekle yükümlüdürler. İmza sirküleri Kuruma verilmesi gereken kişilerin, Üniteye bizzat müracaat ederek kimliklerinin tespitiyle birlikte imza beyanlarının alınmasını sağlamaları halinde, (b) bendinde istenilen imza sirküleri artık istenilmez.
İşverenden iş alan alt işverenlerin (aracılar/taşeronlar), Kanundan doğan yükümlülükleri başlamadan önce, işyeri bildirgesi hariç, yukarıda (b) bendinde belirtilen belgeyi ve asıl işverenle yapmış olduğu sözleşmenin bir örneğini, Kuruma elden vermeleri veya posta yoluyla göndermeleri gerekir.
Yukarıda belirtilen belgelerin yanı sıra işverenler ayrıca;
a-Tüzel kişiler; hükmi şahsiyetin tescil edildiği Ticaret Sicil Gazetesini,
b-Adi ortaklıklar; noter onaylı ortaklık sözleşmesini,
c-İhale konusu işlerde; işin sözleşmesi veya işin üstlenildiğini gösterir idarenin yazısını,
d-İnşaat işyerlerinde; yapı ruhsatının fotokopisi, varsa arsa sahibi ile müteahhit arasındaki inşaat yapım sözleşmesini,
yukarıda belirtilen sürede ve şekilde Kuruma vermeleri gerekir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında sigortalı (memur) çalıştırılan işyerlerinin tescilinde, işyeri bildirgesi yeterli olup eki belgeler ihtiyaç olması hâlinde ünitece istenir.
Yukarıda belirtilen belgelerden ilgili kurumlardan elektronik ortamda alınanlar ayrıca işverenden istenmez.p>
4-İşyeri Tescil Başvurusu Üzerine Kontrol Memuru Tarafından Tespit Yapılması:
Sponsorlu Bağlantılar
İşyerinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde, işyeri bildirgesinde yer alan bilgilerin doğruluğu sosyal güvenlik kontrol memurlarınca durum tespiti yapılarak kontrol ettirilebilir. İşvereni kamu idaresi olan işyerlerinin tescilinde ise ayrıca sosyal güvenlik kontrol memuru tespitine gerek duyulmaz.
5-İşyeri Sicil Numarasının Verilmesi:
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince sigortalı (işçi) çalıştırılan işyerine;
a-Kurumca “Mahiyet Kodu”, “İşkolu Kodu”, “Ünite Kodu”, “Sıra Numarası”, “İl Kodu”, “İlçe Kodu,” “Kontrol Numarası”nı ihtiva eden bir sicil numarası verilir ve bu numara işverene tebliğ edilir.
b-Mahiyet kodu; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. ‘1’ rakamı kamu sektörüne ait devamlı işyerlerini, ‘2’ rakamı özel sektöre ait devamlı işyerlerini, ‘3’ rakamı kamu sektörüne ait geçici işyerlerini, ‘4’ rakamı özel sektöre ait geçici işyerlerini ifade eder.
c-İşkolu kodu; yapılan işin Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesine göre hangi iş koluna girdiğini belirtmeye yönelik olup dört hane rakamdan ibarettir.
d-Ünite kodu; işyerinin adresine göre belirlenen, bağlı bulunduğu ünite kodudur ve bu kod ESKİ ÜNİTE VE YENİ ÜNİTE olarak verilir. İşyerinin ilk açılışında bu ünite kodunun her ikisi de aynıdır, İşyerine ait adres değişikliği olur yada yeni bir ünite açılır ve üniteler arasında İşyeri dosyası aktarılır ise İşyerine ait eski ünite kodunun belirlenmesi amacıyla eski ünite kodu aynı kalır yeni ünite kodu işyeri dosyasının aktarıldığı üniteye ait kod ile güncellenir.
e-Sıra numarası; her işyerine ilgili ünite tarafından iller itibarıyla ve sıra takip etmek suretiyle verilen bir numara olup yedi hane rakamdan ibarettir.
f-İl kodu; işyerinin hangi ilde olduğunu belirtmeye yönelik olup il trafik kod numarasından ibarettir.
g-İlçe kodu; işyerinin hangi ilçede olduğunu belirtmeye yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
h-Kontrol numarası; işyeri sicil numarasının doğru kullanılmasını sağlamaya yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının © bendi kapsamında sigortalı (memur) çalıştırılan çalıştırılan kamu işyerlerine, Kurumca ‘Ünite kodu’, ‘Saymanlık ve kurum numarası’, ‘İl kodu’, ‘İlçe kodu’ ve ‘Kontrol numarasını’ ihtiva eden işyeri sicil numarası verilir ve bu numara işverene tebliğ edilir.
a-Saymanlık ve kurum numarası; oniki haneli olup altı hane saymanlık numarası ve altı hane kurum numarasından oluşur. Saymanlık numarasının ilk iki hanesi saymanlığı, takip eden iki hanesi sigortalının çalıştığı işyerinin bulunduğu ili, son iki hanesi ise ilçe kodunu ifade eder. Kurum numarası ise sigortalıyı çalıştırılan kamu kurumunu ifade etmek üzere Kurumca verilir.
b-İl kodu, ilçe kodu ve ünite kodu; bu maddenin birinci fıkrasında açıklanan esaslar çerçevesinde bu işyerleri için de verilir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve © bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara, işyerleri için verilen işyeri sicil numarası yanında ayrıca işveren numarası da verilebilir. Bu numara, gerçek kişi işverenlerde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, yabancı uyruklu gerçek kişi işverenlerde Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilecek numara, tüzel kişi işverenlerde ise vergi kimlik numarasıdır.
6-SGK Tarafından Belirlenen İş Kolu Koduna İtiraz:
İşyeri tescil işleminin ardından belirlenen işyeri sicil numarası işverene tebliğ edilir. İşverenler ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlar, tehlike sınıf ve derecesi ile prim oranı hakkında Kurumca yapılacak yazılı bildirimi aldıktan sonra bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itirazı inceleyerek en geç üç ay içinde karara bağlayarak sonucunu itiraz edene bildirir. İlgililer, Kurumun kararı üzerine, kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili mahkemeye başvurabilir. Kuruma itiraz edilmesi veya mahkemeye başvurulması, primlerin takip ve tahsilini durdurmaz. İşverenlerin ödeyecekleri iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası prim miktarı belirlenen iş kolu koduna göre değişiklik gösterdiğinden özellikle çok sayıda sigortalı çalıştırılan işyerleri için büyük önem arz etmektedir. Bu konudaki ayrıntılı açıklama İş Kolu Kodunun Tespiti ve Değişikliği Bölümünde yer almaktadır.
7-Belirli Yerde Yapılmayan ve Belirli Bir Merkezden Sevk ve İdare Edilen İşlerin Tescili:
Sigortalı çalıştırılmaya başlanılan, devir alınan veya başka bir işverene intikal eden işin belirli bir yerde yapılmaması hâlinde, işyeri bildirgesi işverenin ikametgâhının bulunduğu, bir “il”den diğer bir “il”e geçmesi ve devam etmesi hâlinde ise işin başladığı yeri çevresine alan üniteye verilir.
Büro, yazıhane gibi belli bir merkezden sevk veya idare edilmeyen ve faaliyeti belirli bir yere bağlı olmayan işler, belirli yerde yapılmayan işler olarak kabul edilir.
Belirli bir yerde yapılmayan işlerde işverenin ikametgâhı ile işin görüldüğü yerler, Kuruma ait ayrı ünite bölgelerinde bulunuyorsa, sigorta işlemlerinin işverenin yazılı başvurması üzerine, işin yapıldığı yeri çevresine alan ünite veya ünitelerinden biri tarafından yürütülmesine, Kurumca izin verilebilir.
Faaliyeti belirli bir yere bağlı olmamakla beraber, büro, yazıhane gibi belirli bir merkezden sevk ve idare edilen işler ise; belirli bir yerde yapılmış sayılır ve işyeri bildirgesi, işin sevk ve idare edildiği yeri çevresine alan üniteye verilir.
8-Birden Fazla İş/İşyerine Tek Sicil Numarası Verilmesi:
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin eski 29, yeni 27 nci maddesi uyarınca;
Aynı işverenlere ait olup, aynı işkolunda bulunan birden fazla kara veya deniz yada hava ulaştırma araçlarına tek sicil numarası verilir.
Tek ihale ile birden çok işin yapılması hâlinde istihkaklarının bir ödenmesi ve teminatlarının tek olması şartıyla, işe ilk başlanılan yeri çevresine alan ünitece tek sicil numarası verilebilir. Aynı anda birden fazla ünitede işe başlanılması hâlinde, hangi ünitede tek sicil numarası alınacağını işveren belirler. İlgisi bulunan ünitelere yazılı olarak bilgi verir.
Aynı işveren tarafından yaptırılan ve birden fazla yapı ruhsatı bulunan özel bina inşaatı işyerlerinde, parsellerinin bitişik ya da yakın olması ve sigortalıların birbirine karışması şartıyla inşaatların tek sicil numarasında yürütülmesine ünitece izin verilebilir.
Sponsorlu Bağlantılar
9-Tek İş/İşyeri İçin Birden Fazla işyeri Dosyası Açılması:
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin eski 29, yeni 27 nci maddesi uyarınca; 5510 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesine göre ihale yoluyla yapılan işlerin konsorsiyum şeklinde üstlenilmesi hâlinde, konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması kaydıyla üstlenicilerin her birine, verecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurumca ayrı ayrı sicil numarası verilebilir. İhale konusu işin iş ortaklığı şeklinde üstlenilmesi durumunda ise, işyeri, iş ortaklığı adına ve tek işyeri sicil numarası verilerek tescil edilir.
Aynı işverenin aynı işyerine birden fazla sicil numarası verilmiş olması durumunda sonradan tescil edilmiş olan işyeri dosyaları iptal edilir, ilk açılan dosya işlemde kalır. Ancak işlemler sonradan verilen numaradan yürütülmüşse geriye dönük işlem yapmamak için diğer numaralar, işlem gören işyeri dosyasının numarasında birleştirilir.
10-İşyerinin SGK Tarafından Re’sen Tescili:
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin eski 34, yeni 32 nci maddesi uyarınca, aşağıdaki durumlardan herhangi birinin varlığı halinde, işveren işyeri bildirgesi vermemiş olsa bile, SGK tarafından o işveren adına re’sen işyeri dosyası açılır.
İşyerinin tescil edilmemiş olduğunun;
a-Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca, fiilen yapılan denetimler sonucunda veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitlere,
b-Kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapılan soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde düzenlenen tutanak veya raporlara,
c-Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlardan, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlardan, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan, ruhsata tabi işlerde ruhsatı veren mercilerden (Valilikler, kaymakamlıklar, belediyeler, maden arama ve işletme, inşaat, taş ocağı ruhsatı verenler ve benzeri) alınan bilgilere,
d-Mahkeme kararlarına,
istinaden tespiti halinde, işyeri, Kurumca re’sen tescil edilir.
Belirtilen durumlarda işverenin ayrıca işyeri bildirgesi düzenleyip vermesine gerek kalmaz. Eksik belgeler varsa işverence onlar tamamlanır.
11-Ruhsat Vermeye Yetkili Mercilerce Verilen Ruhsatlar Sonucu İşyeri Tescili:
Yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlere ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgiler, verildikleri tarihten itibaren bir ay içinde valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişilerince ilgili üniteye gönderilir. Ruhsatın düzenlenmesine esas olan işi çevresine alan Kurumun ilgili ünitesi tarafından, yapılacak işlemlere esas olmak üzere ruhsata konu işe/inşaata başlanılıp başlanılmadığı, başlanılmış ise hangi tarihte başlanıldığı gibi hususların açıklığa kavuşturulması amacıyla ruhsat vermeye yetkili mercilerden istenilen bilgiler süresinde Kuruma gönderilecektir
Ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlere ilişkin bilgi ve belgelerin ünitelere intikali üzerine, yapı ruhsatları ile istihdama ilişkin bilgileri ihtiva edenler yönünden öncelikle ruhsata konu işin/inşaatın ünitede tescilli olup olmadığı araştırılacak, sigortalı çalıştırıldığı halde söz konusu iş/inşaat tescilli değilse, işyeri Yönetmeliğin 32 nci maddesine istinaden ünitece re’sen tescil edilecektir.
Valilikler, belediyeler, il özel idareleri ve ruhsat vermeye yetkili diğer merciler tarafından geçici iskan veya yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce, yapılan inşaat dolayısıyla ilgililerden Kuruma borçlarının bulunmadığına dair Kurumca düzenlenmiş ilişiksizlik belgesinin istenilmesi zorunludur. Bu nitelikteki yazı ibraz edilmedikçe ilgililere geçici iskan veya yapı kullanma izin belgesi verilmeyecektir.
12-Alt İşverenler/Taşeronlar ve Sigortalıyı Devralan İşverenin Durumu:
Alt işveren, mevzuattan doğan yükümlülüklerini asıl işverene ait işyeri sicil numarasına ilave olarak Kurumca verilecek üç haneli alt işveren numarası ile asıl işverenin işyeri dosyası üzerinden yerine getirir. Alt işveren adına ayrı işyeri dosyası açılmaz.
Sigortalıyı geçici iş ilişkisi çerçevesinde devralan işveren, müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu yükümlülüklerini sigortalıyı devir aldığı işverenle yapmış olduğu sözleşmeyi Kuruma ibraz etmesi kaydıyla Kurumca kendisine verilecek üç haneli numara ile sigortalıyı devir aldığı işverene ait işyeri dosyası üzerinden yerine getirebilir. Sigortalıyı geçici iş ilişkisi çerçevesinde devralan işveren adına ayrı işyeri dosyası açılmaz.
Sponsorlu Bağlantılar
4857 sayılı İş Kanununa istinaden çıkarılan Alt İşverenlik Yönetmeliği 27.09.2008 tarih – 27010 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
13-İşyeri Dosyasının İşlemden Kaldırılması:
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin eski 36, yeni 34 üncü maddesi uyarınca,
İşyerinin yanlış veya yersiz olarak tescil edildiğinin tespiti hâlinde, ünitece tescil işleminin iptali yapılır.
Aynı iş veya işyerine birden fazla sicil numarası verilmiş olduğunun anlaşılması hâlinde, sonradan verilen numaralar ünitece re’sen iptal edilir. İptal edilen numaralar başka işyerine verilmez. Ancak işlemler sonradan verilen numaradan yürütülmüşse geriye dönük işlem yapmamak için diğer numaralar, işlem gören işyeri dosyasının numarasında birleştirilir.
Özel nitelikteki inşaat işyerleri ile ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma, terk veya tasfiye olmadığı hâlde, işyerinde en az iki yıl süre ile sigortalı çalıştırılmadığı, işverenler tarafından bildirilen veya Kurumca tespit edilen işyeri dosyaları, sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarih itibarıyla ünitece Kanun kapsamından çıkarılır.
14-İşyerinin Devri-Nakli-İntikali-İsim ve Ünvan Değişikliği:
14.1-Devir – Nakil ve İntikal Hali:
Sigortalı çalıştırılan bir işyerinin;
• Faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi hâlinde nakleden işverence, başka bir işverene devredilmesi hâlinde ise devralan işverence; nakil veya devir tarihini takip eden on gün içinde,
• İşverenin ölümü ile işyerinin mirasçılarına intikali hâlinde ise mirasçılarınca ölüm tarihinden itibaren üç ay içinde,
işyeri bildirgesi verilir.
Devir veya intikal nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden ayrıca işyeri dosyası tescil edilmez, işlemlerin eski işyeri numarasından devam ettirilebilmesi için, devir veya intikale ilişkin gerekli değişiklikler tescil kütüklerine kaydedilir.
İşyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde işyeri bildirgesi verilmez. Ancak, nakil tarihini takip eden 10 gün içinde durum, işverence eski ve yeni üniteye bir yazı ile bildirilir. Yeni ünite, nakil bilgilerine dayanarak işverene işyeri sicil numarasını bildirir. Eski ünitede bulunan işyeri dosyasındaki tescile esas bilgi ve belgelerin birer örneği yeni ünitedeki dosyasına konulur.
14.2-İşyerlerinin Birleşmesi, İşyerinin/İşverenin Unvan, Nevi ve İsim Değişikliği:
6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilan tarihini; adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması halinde ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi; takip eden on gün içinde bu durumların işyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. İşyeri bildirgesi, e-sigorta kanalıyla alınması sağlanıncaya kadar, Kuruma elden verilir veya posta yoluyla gönderilir. İşyerlerinde işletme adı değişikliklerinde ise işyeri bildirgesi verilmez, sadece değişiklik bir yazı ile Kuruma bildirilir.
İşyerinin işvereni ister gerçek, ister tüzel kişi olsun, işyeri başka kişilere devir veya intikal etmeksizin, birleşmeksizin, şirket nevi değişmeksizin, sadece işletme/işyeri adı veya unvanı değiştirilmişse, bu durumda herhangi bir el değiştirme, işyeri devri söz konusu olmadığından devir bildirgesi verilmeyecek, sadece değişiklik Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirilecektir.
Sponsorlu Bağlantılar
Şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya bir şirketin diğer bir şirkete katılması ya da adi şirketlerde yeni ortak alınması durumunda, yeni işyeri dosyası tescil edilmeyecektir.
14.3-Kamu İşyerlerinde Devir – Birleşme – Adres ve İsim Değişikliği:
Maaş ödemeleri Maliye Bakanlığına bağlı saymanlıklarca yapılan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran kamu idarelerinden saymanlığı değişenler değişiklik tarihini takip eden on gün içinde yazılı olarak bildirilir.
Kamu idaresinin başka bir kamu idaresine devri veya birleşmesi hâlinde, devir alan veya birleşen kamu idaresince dayanağı bilgi ve belgelerle birlikte durum, devir veya birleşme tarihini takip eden on gün içinde Kuruma yazılı olarak bildirilir.
İki veya daha fazla kamu idaresinin yeni bir kamu idaresi adı altında birleşmesi durumunda yeni kurulan kurumca, birleşme tarihini takip eden on gün içinde işyeri bildirgesi verilerek birleşmeye ilişkin bilgi ve belgeler gönderilir.
Kamu idarelerinin aynı il içindeki adres veya isim değişiklikleri, dayanağı bilgi ve belgeleriyle birlikte değişiklik tarihini takip eden on gün içinde Kuruma bildirilir.
Kamu idaresinin özelleştirilmek suretiyle satışının yapılması hâlinde, satışı yapılan kurum, durumu satış işleminin onaylandığı tarihi takip eden on gün içinde ilgili belgeleriyle birlikte Kuruma bildirir.
15-İşyerinin Devri-İntikali-Birleşmesi Halinde Sorumluluk:
5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi birinci fıkrası uyarınca;
Sigortalının çalıştırıldığı işyeri aktif veya pasifi ile birlikte devralınır veya intikal ederse ya da başka bir işyerine katılır veya birleşirse eski işverenin Kuruma olan prim ile gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarından, aynı zamanda yeni işveren de müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bu hükme aykırı sözleşme hükümleri Kuruma karşı geçersizdir.
16-Son Günün Mali Tatile Denk Gelmesi:
5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanunun 1 inci maddesi uyarınca her yıl Temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) mali tatil olarak belirlenmiştir. Haziran ayının son gününün tatil günü olması halinde, mali tatil Temmuz ayının ilk iş gününü takip eden günden başlayıp 20’sinde (yirmisi dahil) sona erecektir.
Bu doğrultuda;
Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimine verilmesi gereken işyeri bildirgesinin yasal olarak verilmesi gereken sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, belgenin verilme süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.
B-Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının © Bendi (4/c) Kapsamında Sigortalı Çalıştırılan İşyerlerinin Tescili:
Maaş ödemeleri saymanlıklarca yapılan kamu kurum ve kuruluşlarının tahakkuk dairelerinin her biri ayrı işyeri olarak tescil edilebileceği gibi, istenilmesi halinde tahakkuk dairelerinin birleştirilmesi suretiyle bir veya birkaç işyeri olarak da tescil edilebilecektir.
İşyerinde, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının © bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işveren, işyeri bildirgesini e-sigorta ile Kuruma göndermek zorundadır. İşyeri bildirgesinin internet ortamında düzenlenerek gönderilmesinden sonra bilgisayardan alınan sıra numaralı çıktısı ıslak imza ile onaylanarak Kuruma gönderilecektir.
İşyerinin internetten tescil edilmesi işlem adımları aşağıda belirtildiği gibidir:
• Kullanıcı, Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasını kullanmak suretiyle sisteme giriş yapacaktır.
• Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasının geçerli bir numara olduğunun doğrulanmasından sonra, bu numara ile işyeri tescil uygulamasına girilecektir. Uygulama ile onay aşamasına kadar işyeri tescili oluşturulabilmekte, düzeltilebilmekte veya silinebilmektedir. Onaylanan belge üzerinde herhangi bir değişiklik yapılması mümkün değildir.
İnternet ortamında gönderilen işyeri bildirgesinin sıra numaralı bilgisayardan alınan çıktısı, ıslak imza ile onaylı bir şekilde Kuruma gönderilir. Kuruma verilecek ıslak imzalı ve onaylı işyeri bildirgesine göre işyeri dosyası açılarak, işyeri sicil numarası ve tahakkuk / tediye ile ilgili kamu görevlileri adına oluşturulan kullanıcı adı ve kullanıcı şifresi yazıyla ilgili kamu idaresine bildirilir.
Aynı kamu kurum ve kuruluşunda, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve © bentleri kapsamına giren sigortalıların çalıştırılması halinde, (a) bendi kapsamına giren sigortalılar için ayrı, © bendi kapsamına giren sigortalılar için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenerek ayrı ayrı işyeri dosyası tescil edilecektir.
C-İdari Para Cezaları:
01.10.2008 Tarihi veya Sonrasında Kuruma Verilmesi Gereken Bildirgeler İçin:
5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen işyeri bildirgesini, Kurumca belirlenen şekle ve usûle uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik ya da benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler (elden veren veya posta ya da kargoyla gönderenler) veya bu Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenlere;
17.1-Kamu idareleri ile bilânço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için aylık brüt asgari ücretin üç katı tutarında,
17.2-Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için aylık brüt asgari ücretin iki katı tutarında,
17.3-Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık brüt asgari ücret tutarında,
idari para cezası uygulanır.
Ancak; mahkeme kararına, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, işyeri bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde, 5510 sayılı Kanunun 102 inci maddesi ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası yukarıda belirtilen tutarların üçte ikisi oranında uygulanır.
01.10.2008 Tarihinden Önce Kuruma Verilmesi Gereken Bildirgeler İçin:
a-İşyeri bildirgesi; mahkeme kararına, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenmiş ise, bildirgenin 506 sayılı Kanununun 8 inci maddesinde belirtilen süre içerisinde Kuruma verilmemiş olması nedeniyle, 506 sayılı Kanunun mülga 140 inci maddesi a bendi uyarınca bildirgenin verilmesi gereken en son tarihte geçerli aylık brüt asgari ücret esas alınarak;
• Bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için aylık asgari ücretin 3 katı tutarında,
• Diğer defterleri (işletme, serbest meslek kazanç defteri v.s.) tutmak zorunda olanlar için aylık asgari ücretin 2 katı tutarında,
• Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için aylık asgari ücretin 1 katı tutarında,
idari para cezası uygulanır.
b-İşyeri bildirgesinin; yukarıdaki şekilde herhangi bir tespit olmadan, yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde, 5510 sayılı Kanunun 102 inci maddesi ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası yukarıda belirtilen tutarların üçte ikisi oranında uygulanır.
İdari para cezalarıyla ilgili ayrıntılı bilgi İdari Para Cezaları bölümünde yer almaktadır.
Kaynak:
http://www.isvesosyalguvenlik.com
