NAKLİYECİLİK FAALİYETİNDE BULUNAN MÜKELLEFLERİN VERGİYLE İLGİLİ KARŞILAŞTIKLARI SORUN

[Muradiye Karabulut]

Kenan isimli arkadaşın gönderdiği mukteza konuyu iyi şekilde açıklamış... İş genelge tır ve kamyonlarda bu durumu engelliyor.

İlgili Kanun : Gelir Vergisi Kanunu 
İlgili Madde : G.V.K. Mad. 37 
İlgili Birim : Gelir ve Kurumlar Vergileri Müdürlüğü 
Özelge Tarihi : 17.07.2009 
Özelge Sayısı : 176200-ÖZ/1170-6161 



Ticari kamyonun kendisi ticari bir işletme olduğundan, işletmeden çekilmeksizin kiraya verilmesi nedeniyle elde edilen gelirin ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerektiği, hususi kamyonetlerin kiraya verilmesinin Gayrimenkul Sermaye İradı olarak vergilendirileceği. 

İlgide kayıtlı dilekçenizde; ………….. Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün …………. vergi numarasında kayıtlı mükellefi olduğunuzu, Demir Doğrama-Alüminyum Doğrama işi ile uğraştığınızı, …………, …………… ve …………. plakalı kamyonetlerinizi kendi işinizde taşımacılık yaparken kullandığınızı, ayrıca araçlarınızı nakliyecilik işinde kullanmadığınızı, 10.04.2006 tarihinde ticari faaliyetinizi terk ettiğinizi, vergi levhasını ve araç ruhsat fotokopilerini vergi dairesine teslim ettiğinizi, anılan tarih itibariyle araçlarınızı da kapattığınızı, eşinizin 11.04.2006 tarihinde ticari faaliyete başladığını, ……………. plakalı kamyonetinizi 01.07.2006 tarihinde, ………. ve ……………… plakalı kamyonetlerinizi de 01.08.2006 tarihinde eşinize araç kira sözleşmesi ile kiraladığınızı, kira sözleşmesinde yazdığı gibi araçlarla ilgili vergi ödemeleri kiracıya ait olduğu için ilgili dönemlere ait stopaj ödemelerinizi ve vergi sorumlusu sıfatı ile 2 No.lu KDV beyannamelerini vererek ödemelerinizi yaptığınızı, vergi dairesiyle yaptığınız görüşmeden de elde ettiğiniz kira gelirinden dolayı G.M.S.İ. mükellefiyeti açtırmanız gerekip gerekmediğini sorduğunuzu, stopaj ve 2 No.lu KDV beyannamelerini vererek ödemelerinizi yapmanız nedeniyle G.M.S.İ. mükellefiyet kaydı açtırmamanız gerektiğinin söylendiğini, 10.09.2008 tarihinde ………….. plakalı aracı satın aldığınızı ve kendi adınıza mükellefiyet kaydı açtırdığınızı, nakliyecilik ve alüminyum doğrama ile demir doğrama işi yapmaya başladığınızı, …………. kamyonetinizi 26.09.2008 tarihinde sattığınızı, ………………. plakalı kamyonetinizin araç kira sözleşmesini 30.09.2008 tarihinde iptal ettiğinizi ve kendi işinizde kullanmaya başladığınızı, 35 AKT 15 kamyonetinizin de 31.12.2008 tarihine kadar eşinizde kirada kaldığı, 01.01.2009 tarihi itibariyle de kendinizin kullanmaya başladığını, ancak vergi dairesi tarafından görüşmeye çağrılarak araçlarınızdan dolayı mükellefiyet kaydınızın kapatılmaması gerektiğini ve beyannamelerinizi vermeniz gerektiğinin bildirildiğini belirterek, mağduriyetinizin giderilmesi hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir. 

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37’nci maddesinde; 

'' Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır. 
… 
Ticari kazanç, Vergi Usul Kanunu hükümlerine ve bu kanunda yazılı gerçek (Bilanço veya işletme hesabı esası) veya basit usullere göre tespit edilir.'' hükmü yer almaktadır. 


Öte yandan, emsal bir olaya ilişkin olarak Maliye Bakanlığı’ndan alınan yazıda; gerçek usulde gelir vergisine tabi mükelleflerin ticari işletmesine dahil olan veya kendisi bir ticari işletme olan motorlu nakil vasıtalarının sahiplerince işletmeden çekilmeksizin üçüncü şahıslara kiraya verilmesi halinde, elde edilen gelirin ticari kazanç olarak vergilendirileceği, 

Ancak, ticari faaliyete konu olan nakil vasıtalarının, işletmeden çekilerek kiraya verilmesi halinde ise, bu kiralamadan elde edilecek gelirin gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. 

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 161’inci maddesinde; İşi bırakma ''Vergiye tabi olmayı gerektiren muamelelerin tamamen durdurulması ve sona ermesi'' olarak tanımlanmıştır. Buna göre, taşımacılık faaliyetinde bulunanların, vergiye tabi olmayı gerektiren muamelelerinin durdurulması ve sona erdirilmesi için işletmeye kayıtlı ticari araçlarını, işi terk tarihinden önce nihai satış işlemine tabi tutmaları ya da işletmeden emsal bedeli ile çekmeleri gerekmektedir. 

Nakliyecilik faaliyeti ile uğraşan mükelleflerin nakliyecilikte kullandıkları araçların trafik kayıtlarının hususiye çevrilerek işi bırakma bildiriminde bulunmaları halinde yapılacak işlemler ile araçların kaza yapması, çalınması veya el konulması nedeniyle veya bunlara benzer nedenlerle faaliyetlerine devam etme imkanı kalmadığı durumlarda yapılacak işlemler hakkında açıklamaların yer aldığı 2003/3 Sıra No.lu Gelir Vergisi Kanunu İç Genelgesi’nin ''ARAÇLARIN HUSUSİYE ÇEVRİLMESİ'' bölümünde; 
… … 
Nakliyecilikte kullanılan araçların özel ihtiyaçlar veya ticari faaliyet niteliğinde olmayan faaliyetler için de kullanılmaya elverişli minibüs, kamyonet ve benzeri araçlardan olması halinde hususiye çevrildiğini gösteren trafik kaydı yeterli olup, işi bırakmaya ilişkin hükümler çerçevesinde mükellef beyanına göre işlem yapılacaktır. 

Ancak, bu durumda olan mükelleflerle ilgili olarak yapılacak yoklamalarda nakliyecilik faaliyetinde bulunduğu tespit edilenlerin yeniden mükellefiyetlerinin tesis edilmesi suretiyle gereğinin yapılacağı tabiidir. 

Nakliyecilikte kullanılan araçların özel ihtiyaçlarda kullanılmaya elverişli olmayan otobüs, kamyon ve benzeri araçlardan olması halinde işi bırakma bildiriminde bulunan mükelleflerin bu araçlarla ilgili olarak hususi trafik kaydı ibraz etmeleri yeterli olmayıp, bu araçların trafikten çekildiğine veya takoza alındığına ilişkin belge istenecektir. Bu belgenin ibrazı halinde işi bırakmaya ilişkin diğer yükümlülüklerin de yerine getirilmesi halinde gereği yapılacaktır.'' açıklamalarına yer verilmiştir. 

Konu ile ilgili olarak bağlı bulunduğunuz …………..Vergi Dairesi Müdürlüğü ile yapılan yazışma sonucunda alınan yazıdan; İzmir Emniyet Müdürlüğü ile yapılan yazışma sonucunda, adınıza kayıtlı ……………… plakalı kamyonetin hususi olduğu, ………… tescil tarihli ……….. plakalı kamyonun ticari olduğu, …………. tescil tarihli …………… plakalı kamyonun hususi olduğunun bildirilmesi üzerine ………… tarihinden itibaren ………… plakalı ticari kamyonun adınıza tescilli olması nedeniyle mükellefiyetinizin yeniden açıldığı anlaşılmıştır. 

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar uyarınca, kira sözleşmesine istinaden söz konusu ticari araçların sözleşmede belirlenen süre zarfında ücret mukabilinde kiralayanın kullanımına terk edilmesi, araçların işletmeden çekildiği ve ticari faaliyetin sona erdiği anlamına gelmemektedir. 

Bu nedenle, …………… plakalı ticari kamyonun kendisi ticari bir işletme olduğundan, işletmeden çekilmeksizin kiraya verilmesi nedeniyle elde edilen gelirin ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerektiğinden, mükellefiyetinizin nakil geldiğiniz tarihten itibaren terk işlemi yapılmaksızın söz konusu aracın iktisap tarihi olan 16.12.2005 tarihi esas alınmak üzere devam ettirilmesi gerekmekte olup, ……………… Vergi Dairesi Müdürlüğü’nce yapılan işlemler Başkanlığımızca da uygun bulunmuştur. 

Öte yandan, kiralamaya konu edilen ……………. ve ………….. plakalı hususi kamyonetlere ilişkin olarak ise 01.07.2006 tarihinden itibaren Gayrimenkul Sermaye İradı yönünden mükellefiyet kaydı açılması ve söz konusu kamyonetlerin kiralanması karşılığında elde edilen gelirin de buna göre ticari kazancınıza ilişkin vereceğiniz yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmesi gerekmektedir. 

Bilgi edinilmesini rica ederim.