NAKLİYECİLİK FAALİYETİNDE BULUNAN MÜKELLEFLERİN VERGİYLE İLGİLİ KARŞILAŞTIKLARI SORUN

[Muradiye Karabulut]

Tarih: 22/07/2003
Sayı: B.07.0.GEL.0.40/4085-59/031997

T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü

SAYI : B.07.0.GEL.0.40/4085-59
KONU :


GELİR VERGİSİ KANUNU İÇ GENELGESİ
SIRA NO. 2003/3

............................VALİLİĞİ
(Defterdarlık: Gelir Müdürlüğüne)


Bakanlığımıza iletilen olaylardan, nakliyecilik faaliyeti ile uğraşan mükelleflerin nakliyecilikte kullandıkları araçların trafik kayıtlarının hususiye çevrilerek işi bırakma bildiriminde bulunmaları halinde yapılacak işlemler ile araçların kaza yapması, çalınması veya el konulması nedeniyle veya bunlara benzer nedenlerle faaliyetlerine devam etme imkanı kalmadığı durumlarda yapılacak işlemler konusunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmış olup, aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek duyulmuştur.

1- ARAÇLARIN HUSUSİYE ÇEVRİLMESİ
Nakliyecilik faaliyetinde bulunan mükelleflerin söz konusu araçlarını özel ihtiyaçlarında kullanacaklarından bahisle trafik kayıtlarını hususiye çevirterek işi bırakma bildiriminde bulunmaları halinde aşağıdaki açıklamalara göre işlem yapılacaktır.

Nakliyecilikte kullanılan araçların özel ihtiyaçlar veya ticari faaliyet niteliğinde olmayan faaliyetler için de kullanılmaya elverişli minibüs, kamyonet ve benzeri araçlardan olması halinde hususiye çevrildiğini gösteren trafik kaydı yeterli olup, işi bırakmaya ilişkin hükümler çerçevesinde mükellef beyanına göre işlem yapılacaktır.

Ancak, bu durumda olan mükelleflerle ilgili olarak yapılacak yoklamalarda nakliyecilik faaliyetinde bulunduğu tespit edilenlerin yeniden mükellefiyetlerinin tesis edilmesi suretiyle gereğinin yapılacağı tabiidir.

Nakliyecilikte kullanılan araçların özel ihtiyaçlarda kullanılmaya elverişli olmayan otobüs, kamyon ve benzeri araçlardan olması halinde işi bırakma bildiriminde bulunan mükelleflerin bu araçlarla ilgili olarak hususi trafik kaydı ibraz etmeleri yeterli olmayıp, bu araçların trafikten çekildiğine veya takoza alındığına ilişkin belge istenecektir. Bu belgenin ibrazı halinde işi bırakmaya ilişkin diğer yükümlülüklerin de yerine getirilmesi halinde gereği yapılacaktır.

2-ARAÇLARIN KULLANILAMAZ HALE GELMESİ 

Nakliyecilik faaliyetinde kullanılan araçların kaza yapması, hurdaya ayrılması ve benzer nedenlerle kullanılamaz duruma gelmesi halinde 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliğinde yer alan hükümler ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer alan hükümler çerçevesinde aşağıda belirtilen şekilde işlem yapılacaktır.

Nakliyecilikte kullanılan araçların ekonomik ömrünü doldurma veya herhangi bir kaza, yanma, tahrip edilme veya benzeri durumlar nedeniyle kullanılamaz hale gelmesi durumunda araçların sahiplerinin başvurusu üzerine bunların kayıtlarına ve tescil belgelerine “hurdaya çıkarılmıştır” damgası vurularak tescil belgesi sahiplerine geri verilmektedir.

Yukarıda belirtilen nedenlerle, araçlarının kullanılmaz durumda olduğundan bahisle işi bırakma bildirimde bulunan mükelleflerin işi bırakmaya ilişkin dilekçe ile birlikte ilgili trafik şube veya bürolarından alacakları hurdaya ayrıldığına ilişkin belgenin eklenmesi gerekmektedir.

Çeşitli nedenlerle hurda belgesi alınamaması durumunda söz konusu aracın durumunun bilirkişi raporu ile ortaya konulması ve gerekli görülmesi halinde olayın vergi inceleme raporu ile de tereddüte yer bırakmayacak şekilde açıklığa kavuşturulması halinde bilirkişi raporu ve inceleme sonucuna göre hareket edilecektir.

3- ARAÇLARIN ÇALINMASI 

Çalınan araçların çalındığı tarihten itibaren aradan 1 ay geçmiş olması şartıyla araç sahibinin talebi halinde trafik tescil defterine çalındığına ilişkin gerekli kayıtlar düşülmektedir.

Aracın çalındığını ileri sürerek işi bırakma bildiriminde bulunanların ilgili trafik şube veya bürolarından aracın çalındığına ilişkin belgeyi de ibraz etmeleri gerekmektedir. İlgili trafik şube veya bürosu yerine başkaca resmi kurum ve kuruluşlardan (emniyet, karakol, vb.) alınması halinde de bu belge işi bırakma açısından yeterli sayılacaktır.

4-ARAÇLARIN RESMİ DAİRE VE KURULUŞLARCA YADA YURT DIŞINDA ALIKONULMASI 

Mükelleflerin nakliyecilikte kullandıkları araçlarına çeşitli nedenlerle Gümrük, Orman İşletme Müdürlükleri, İcra Daireleri, Mahkemeler ve benzeri idareler tarafından el konulması halinde, bu mükellefler durumlarını ilgili trafik şube veya bürosundan ya da ilgili resmi daire veya kuruluşlardan (Emniyet, Gümrük, İcra Daireleri gibi) alacakları belgelerle tevsik etmeleri gerekmektedir. 

Benzeri nedenlerle araçların yurt dışında alıkonulduğu durumlarda da, bu durumun ilgili ülke yetkili makamlarından veya bu ülkelerdeki dış temsilciliklerimizden alınan belgelerle tevsik edilmesi mümkün bulunmaktadır. Söz konusu belge o ülkedeki dış temsilciliklerimiz tarafından tasdik edilebileceği gibi yeminli tercüme bürolarınca yapılan tercümeleri de kabul edilebilecektir.

Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı işi bırakma bildirimde bulunan mükelleflerin ticari faaliyetine devam etme imkanlarının kalmadığı tarih itibariyle mükellefiyetleri kaldırılacaktır. İşi bırakma bildiriminde geç bulunulması bu durumu değiştirmemekte olup, geç bildirimden dolayı usulsüzlük cezası uygulanacağı tabiidir.

Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

Bakan a.