S.M. Mali Müşavir Ahmet BARLAK, 20.01.2015
MAZERETSİZ VEYA İZİNSİZ İŞE BİR GÜN GELMEYEN İŞÇİDEN İKİ GÜN KESİLMESİ YASAL DEĞİLDİR
4857 Sayılı iş kanunun 46. Maddesine göre işverenler mazeret bildirmeden işe gelmeyen işçinin haftalık çalışma şartını yerine getirmediğini ileri sürerek (gelmediği gün + 1 gün) şeklinde iki günlük kesinti yapmaktadır.
MADDE 63. ÇALIŞMA SÜRESİ
Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. (Ek cümle: 6552 - 10.9.2014 / m.7 / Yürürlük / m.145/a) “Yer altı maden işlerinde çalışan işçiler için yer altındaki çalışma süresi; haftada en çok otuz altı saat olup günlük altı saatten fazla olamaz.”
Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir.
Çalışma sürelerinin yukarıdaki esaslar çerçevesinde uygulama şekilleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
(4. fıkra, 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı R.G.'de yayımlanan 6331 S.K. m.37/1-b hükmü gereğince, yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girmek üzere yürürlükten kaldırılmıştır)
“4857 Sayılı iş kanunu 46. Maddesi;
Madde 46 - Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.”
Bu durum 5510 SGK kanunuyla çelişmektedir. SGK yılı 360 gün kabul etmekte ve bir ayı 30 gün kabul etmektedir. SGK’nın eksik gün bildirimlerinin nasıl bildirileceğine ilişikin yayınladığı duyuru aşağıdaki gibidir.
“Ay/dönemdeki toplam gün sayısı - Eksik gün sayısı = Prim ödeme gün sayısı
formülü vasıtasıyla belirlenecektir.
Örnek 1: 31 gün çeken ayda 5 gün raporlu olan sigortalının;
Prim ödeme gün sayısı 31-5=26,
Eksik gün sayısı 5 olarak bildirilecektir.
Örnek 2: 31 gün çeken ayda 1 gün raporlu olan sigortalının;
Prim ödeme gün sayısı 31-1=30 olacağından,
Prim ödeme gün sayısı “30” gün olarak bildirilecek ve eksik gün sayısı girilmeyecektir.
Örnek 3: 30 gün çeken ayda 14 gün raporlu olan sigortalının;
Prim ödeme gün sayısı 30-14=16,
Eksik gün sayısı ise 14 olarak bildirilecektir.
Örnek 4: 30 gün çeken ayda 1 gün raporlu olan sigortalının;
Prim ödeme gün sayısı 30-1=29,
Eksik gün sayısı ise 1 olarak bildirilecektir.
Örnek 5: 28 gün çeken Şubat ayında 3 gün ücretsiz izinli olan sigortalının;
Prim ödeme gün sayısı 28-3=25,
Eksik gün sayısı ise 3 olarak bildirilecektir.
İşverenlerimize önemle duyurulur.”
Örnek 2 de işçi mazeretsiz gelmemiş olsun, işveren 4857 sayılı iş kanunun 46. Maddesine istinaden hafta tatili ücretine hak etmediğini ileri sürerek iki gün ücretinden kessin ve 31-2=29 gün bildirsin. Bu durumda eksik gün bildirimine eklenecek eksik günü ispat edici evrakta eksik gün 1 gün gözükeceğinden sigorta tarafından bildirimin hatalı yapıldığı gerekçesi ile ceza kesilebilmektedir.
İlk bakışta sigortanın yaptığı uygulamanın 4857 sayılı yasanın 46. Maddesine aykırı olduğu savunulabilir. Fakat 4857 sayılı iş kanunun 46. Maddesinin gerekçesine bakıldığında SGK’nın yaptığı uygulamanın doğru olduğu anlaşılmaktadır. Gereçe aşağıdaki gibidir.
“4857 SAYILI YASANIN 46. MADESİNİN GEREKÇESİ
MADDE 46- Bu Kanunun 63 üncü maddesi ile iş sürelerinde sözleşmelerle esnekleşme yapılması yolu açıldığından, hafta tatilinin mutlaka 6 işgünü çalışılmış olmasına bağlı olmaksızın 7 günlük bir zaman dilimi içinde en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilmesi esası kabul edilmiştir.
Madde metninden, çalışılmadığı halde iş sürelerinden sayılan hallerle ilgili üçüncü fıkranın (a) bendinde yeni getirilen iş süreleri sistemine göre cumartesi günleri çalışılıp çalışılmadığına bakılmaksızın işgünü”
Kaynak:
1-4857 sayılı İş Kanunu
2-http://tisk.org.tr/tr/e-yayinlar/is_kanunu_yenilenmis_4__baski/pdf_is_kanunu_yenilenmis_4__baski.pdf
MAZERETSİZ VEYA İZİNSİZ İŞE BİR GÜN GELMEYEN İŞÇİDEN İKİ GÜN KESİLMESİ YASAL DEĞİLDİR
