Bireysel Emeklilik Vergi İadesi 1.5 milyon kişi tetikte, maliye EFT’yle ödeyecek

[Muradiye Karabulut]

1.5 milyon kişi tetikte, maliye EFT’yle ödeyecek

Yeni bireysel emeklilik sisteminde, stopaj sadece getiriden kesilecek. Eski uygulamada, stopaj toplam para (hem ana para hem de getiri) üzerinden yapılıyordu. Emeklilik şirketleri ile müşterileri arasında en fazla anlaşmazlık yaşanan ve yargıya taşınan bu konu, yeni kanunla çözüme kavuştu.
Yeni kanuna göre, uygulama geçmişe dönük olarak da uygulanacak. Yani, 29 Ağustos 2012’den önce bireysel emeklilik sisteminde 10 yılını tamamlamadan veya 56 yaşını doldurmadan ayrılanlar, şirketlerine başvurarak ana paradan yapılan kesintilerini alabilecekler.
Sistemden bugüne kadar ayrılan kişi sayısının 1.5 milyonu bulduğu belirtiliyor. Ancak, bu kişilerin ne kadarının hak sahibi olduğu ve ne kadar bir iade alacağı emeklilik şirketlerinin yapacağı inceleme sonucu ortaya çıkacak.

Bir yıllık süre var...
Sistemden ayrılanların paralarını alabilmeleri için bir yıl içinde yani 29 Ağustos 2013’e kadar ilgilisigorta şirketlerine başvurmaları gerekiyor. Kişiler, şirketlerin çağrı merkezlerini arayarak veya şahsen şirkete giderek isimlerinin ödeme listesinde olup olmadığını öğrenmeliler. Listede isimleri olan kişilerin ise şu belgeleri hazırlaması gerekiyor:
* Her şirkette hazır bulunan dilekçe formunu doldurmaları gerekiyor. Bu dilekçede ödemenin yapılacağı banka adı, şube adı, IBAN nuraması, TC Kimlik Numarası ve irtibat telefonu mutlaka yazılmalı.
* Emeklilik/sigorta şirketi tarafından tanzim edilen hayat sigortası/bireysel emeklilik poliçesinin bir örneğini de şirkete vermeleri gerekiyor.
* Ayrıca, düzenlenmiş olan poliçenin başlangıç ve bitiş tarihleri ile yapılan kesintileri gösteren belgelerin bir örneği de bulunmalı.
* Açılmış dava bulunması halinde, ilgili yargı merciinden davadan feragat edildiğine dair şerhli dilekçe veya mahkemenin feragat nedeniyle davanın reddine dair vereceği karar örneği de olmalı.


NE KADAR ALINACAK? 
Bireysel emeklilik sistemine üye olan ve 10 yılını doldurmadan veya 56 yaşından önce parasını alarak sistemden ayrılanlardan artık sadece getiri üzerinden stopaj kesilecek.
Örneğin, bireysel emeklilik sisteminde 10 bin TL’si (7.500 TL anapara, 2.500 TL’si getiri) bulunan bir kişi, hem 10 yılını doldurmadığı hem de emekli olabilme şartı olan 56 yaşını tamamlamadığı için sistemden çıktığında bu parası için yüzde 15 stopaj kesildi. Yani, 1.500 TL kesinti oldu. Ancak, yüzde 15 stopajın sadece 2.500 TL getiriden yapılması gerekiyordu. Yani, 1.500 TL değil 375 TL kesinti olmalıydı. Bu kişi bir yıl içinde emeklilik şirketine başvurduğunda ilgili vergi dairesi kendisine 1.125 TL’yi iade edecek.

2007 YILI ÖNCESİ AYRILANLAR YANDI!
Bireysel emeklilik sisteminden ayrılanların geri ödemelerine ilişkin yapılan açıklamaya göre uygulama, 07.10.2001 tarihinden sonra akdedilen poliçelerle ilgili olarak 29.08.2012 tarihinden önce yapılan kesintileri kapsıyor. Açıklamada, “Ancak söz konusu kesintilerin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca düzeltme zamanaşımına da uğramamış olması gerekmektedir” deniliyor.
Yani, vergide 5 yıllık bir zaman aşımı uygulaması var. Bu nedenle 2007 öncesi ayrılanlar bu uygulamadan yararlanamayacaklar. Para iadeleri bu nedenle 2007 yılı itibariyle sistemden ayrılanları kapsıyor.

Vergi dairesi kontrol edecek...
Bireysel emeklilik şirketleri, hak sahiplerinin doldurmuş olduğu form ve istenilen belgeleri ilgili vergi dairesine gönderecek.
Vergi daireleri de bunları, kendilerinde kayıtlı bulunan belgelerin yanı sıra Emeklilik Gözetim Merkezi verileriyle karşılaştıracak. Para iadesi almaya hak kazananlara ödemeler, kişilerin dilekçede yazmış oldukları IBAN numarasına EFT?yoluyla yatırılacak. 



Kaynak:Milliyet Ekonomi











© 2011 http://www.muhasebevergi.com Tüm Hakları Saklıdır.

 

[Muradiye Karabulut]

Devlet Katkısı (Yürürlük Tarihi: 01.01.2013)

1 Ocak 2013 tarihinde, bireysel emeklilik katkı paylarının vergi indirimine tabi olması avantajı kaldırılacaktır. 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren Bireysel Emeklilik hesabına yatırılan her katkı payına, bu katkı payı tutarının %25 oranındaki devlet katkısı eklenecektir. Yatırılacak devlet katkısının üst limiti Aylık Brüt Asgari Ücretin yıllık toplamını geçemeyecektir. Bununla birlikte, vergi mükellefi olmasına bakılmaksızın herkes devlet katkısından yararlanabilecektir.

Devlet katkısı sistemi şu şekilde işleyecektir:

Devlet katkısı, Müsteşarlık bütçesine konulan ödenekten katılımcıların ilgili hesaplarına şirketler aracılığıyla aktarılmak üzere Emeklilik Gözetim Merkezi'ne ödenecektir. Bu katkı, katkı payı ödemelerinden ayrı olarak takip edilecek ve Müsteşarlıkça belirlenen yatırım araçlarında yatırıma yönlendirilecektir.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra devlet katkı payı ve varsa getirilerinin hak kazanım oranı;

Tablo 1:
Sözleşme Süresi Devlet Katkı Payı (ve varsa getiri) Hak Kazanım Oranı
0 - 3 Yıl % 0
3 - 6 Yıl % 15
6 - 10 Yıl % 35
10 Yıl ve üzeri % 60

Sadece emeklilik hakkı kazanılması ve zorunlu (vefat - maluliyet) nedenlerle ayrılma halinde %100'üne hak kazanılacaktır.

Bununla birlikte, sisteme girişleri özendirmek ve bireysel emeklilik tasarruflarını genişletmek adına getirilen yeni teşvik sistemi çerçevesinde mevcut katılımcılar için iki temel uygulama getirilmiştir:

29 Haziran 2012 – 29 Haziran 2014 tarihleri arasında 2 yıl içerisinde birikimlerini alarak emeklilik sözleşmesini sonlandıran katılımcılar, bu süre zarfında Bireysel Emeklilik Sistemi'ne tekrar dahil olmaları halinde 31 Aralık 2014 tarihine kadar Devlet Katkısı'ndan yararlanamayacaktır.

Bu maddenin yürürlüğe girmesi itibarıyla sistemde bulundukları toplam süreye, bu tarihten itibaren üç yıl sistemde kalmak koşuluyla üç yılın sonunda bir defaya mahsus olmak üzere aşağıda belirtilen hakediş süreleri eklenecektir.

Tablo 2 :
Sistemde Kalınan Süre Hakediş Süresi
3-6 yıl arasında 1 Yıl
6-10 yıl arasında 2 Yıl
10 yıl ve üzeri 3 Yıl

Örneğin; Sözleşmesinin 7. yılında olan bir katılımcı, 29.06.2014 tarihine kadar sistemden çıkış yapmaması durumunda; ilgili tarihte sözleşmesinin 9. yılını dolduracak ve bu sebeple devlet katkısının %35'ni hak ediyor olacaktı. (Bknz Tablo 1) Ancak, sistemde kalması dolayısıyla devlet katkısı hakediş süresine 2 yıl daha ekleneceği (Bknz Tablo 2) ve toplamda 11 yıllık hakediş süresi seviyesine geçeceği için % 35 yerine % 60'ın hak ediyor olacaktır.


Vergi Kesintisi (Yürürlük Tarihi: 29.08.2012)

Yeni kanunla beraber gerek hayat sigortaları gerekse de bireysel emeklilik sözleşmelerinden çıkış esnasında uygulanan ana para üzerinden yapılan vergi kesintileri değişecektir. Bu doğrultuda ilgili kesintiler ana para üzerinden değil, sadece elde edilen getiri üzerinden yapılacaktır. Detaylı bilgi ve oranlar aşağıdaki gibidir:

Hayat sigortaları poliçelerinde,

a) On yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen getiri tutarı üzerinden %15 vergi kesilecektir.

b) On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen getiri tutarı üzerinden öncelikle %10 istisna uygulanacak ve ardından %10 vergi kesilecektir.

Bireysel emeklilik sözleşmelerinde;

a) On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği getiri tutarı (28.03.2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden getiri tutarı dahil) üzerinden %15 vergi kesilecektir.

b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği getiri tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden getiri tutarı dahil) üzerinden %10 vergi kesilecektir.

c) Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği getiri tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden getiri tutarı dahil) öncelikle %25 istisna uygulanacak ve ardından %5 vergi kesilecektir.


Alınan Vergi Tutarlarının İadesi (Yürürlük Tarihi: 29 Ağustos 2012 – 29 Ağustos 2013)

7 Ekim 2001 tarihinden sonra başlayan bireysel emeklilik ve hayat sigorta poliçeleri ile ilgili olarak bu kanunun yürürlüğe girdiği 29 Ağustos 2012 tarihinden önce emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemeler üzerinden ödenmiş olan vergiler, sadece getiri üzerinden alınması gereken vergi tutarının belirlenmesi ve birbirinden çıkarılması (daha önce ana para üzerinden vergilendirilen ve kişi tarafından ödenen tutardan, ilgili birikime yönelik getiri tutarına tekabül eden vergi tutarının çıkarılması) sonucunda kişilere iade edilecektir.

Bunun için bir yıl içinde hak sahiplerince verginin yatırıldığı vergi dairelerine başvurulması ve dava açılmaması veya açılmış davalardan vazgeçilmesi gerekecektir.


Hayat Sigortaları Primleri ve İşverenler Tarafından Çalışanları Adına Ödenen Grup Emeklilik Katkı Paylarına Uygulanan Vergi İndirimi Oranları(Yürürlük Tarihi: 01.01.2013)

Yeni kanunla birlikte hayat sigortaları primleri ve BES katkı paylarına uygulanan vergi indiriminde değişiklik yapılmıştır.

Yeni vergi indirimi oranları aşağıdaki şekilde olacaktır:

Uzun süreli hayat sigortalarında ödenen primlerin %50'si için; indirim konusu yapılacak primler toplamı, beyan edilen veya ödendiği ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.

Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi ödenen şahıs sigorta primlerinin tamamı beyan edilen veya ödendiği ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.

(Not: Bu kanundan önceki oran %5 ile sınırlıydı.)

Bunlara ek olarak;

İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine (Kurumsal Emeklilik Planları) ödenen ve ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılacak katkı paylarının toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.

(Not: Bu kanundan önceki oran %10 ile sınırlıydı.)


BES'ten Kısmi Çıkış Hakkı (Yürürlük Tarihi: 01.01.2013)

Bireysel Emeklilik Sistemi'nden çıkış yapmasına gerek kalmadan, katılımcıların ihtiyaçlarının sistemde kalmaya devam ederek karşılanabilmesi amacıyla yeni kanunla birlikte sözleşme tamamen sonlandırılmaksızın kısmi çıkışlar yapılabilecektir.

Ancak bu hak için Hazine Müsteşarlığından yeni düzenlemeler beklenmektedir. Bu düzenleme ve şartlar belirlendikten sonra katılımcıya sistemden ayrılmadan kısmen ödeme yapılabilecektir.


BES Katılımcılarına Yönelik Bazı İşlemlerin Sürelerinin Değişmesi (Yürürlük Tarihi: 01.01.2013)

Yeni kanun, katılımcıların taleplerine yönelik bazı işlemlerin gerçekleşme sürelerinde değişiklikler getirecektir.

Emeklilik hakkı kazanarak çıkış yapılması: Katılımcı, sisteme giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak ve tüm katkı paylarını ödemek koşulu ile 56 yaşını tamamladıktan sonra emekli olmaya hak kazanacaktır. Bu işlemin gerçekleşme süresi bildirim tarihinden itibaren en fazla 10 iş günüdür.

Emeklilik hakkı kazanmadan çıkış yapılması: Katılımcının emekliliğe hak kazanmadan, yani yukarıdaki koşullar oluşmadan, sistemden ayrılma talebinde bulunması halinde çıkış işlemi yapılabilecektir. Bu işlemin gerçekleşme süresi bildirim tarihinden itibaren en fazla 20 iş günüdür.

Başka bir şirkete aktarım yapılması: Katılımcı, bir yıllık sürenin sonrasında bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını talep edebilecektir. Bu işlemin gerçekleşme süresi bildirim tarihinden itibaren en fazla 10 iş günüdür.


Grup Emeklilik Planları Kapsamında Hakediş Süresinin Maksimum 7 Yıla Çıkması (Yürürlük Tarihi: 01.01.2013)

Kanun öncesinde maksimum 5 yıl olarak belirlenen, işverenler tarafından çalışanları için oluşturulan Grup Emek¬li¬lik Söz¬leş¬me¬lerindeki bi¬ri¬kim¬le¬re iliş¬kin hak¬la¬rın kul¬la¬nı¬mı ve yü¬küm¬lü¬lük¬lere ilişkin hak kazanma süresi maksimum 7 yıl olarak değiştirilecektir.

Yeni düzenlenen bu süre değişikliği ile işverenlerin Grup Emek¬li¬lik Söz¬leş¬me¬lerine katılımının artırılması ve katılımcılar için de devam zorunluluğu hususunda caydırıcı özelliğin yükseltilmesi amaçlanmıştır. Söz konusu süre ve ilgili kurallar vermiş olduğumuz sınırlar içerisinde her Grup Emeklilik Sözleşmesinde belirlenecektir.


Bireysel Emeklilik Sözleşmelerinin Uzaktan Satış Yöntemiyle Satılabilmesi(Yürürlük Tarihi: 01.01.2013)

Yeni kanunla birlikte bireysel emeklilik sözleşmeleri uzaktan satış yöntemleriyle (internet üzerinden ve tele-satış yöntemiyle) satılabilecektir.

Ancak, bu satış yönteminin alt ve hukuki düzenlemelerin tamamlanması gerekmektedir. Bu düzenlemeler üzerinde çalışmalar devam etmektedir.