ihraç kayıtlı satış ek süre talebi

[Ahmet Barlak]

8.6. İhracat İçin Ek Süre Verilmesi

İhraç kaydıyla teslim aldıkları malları yasal süresi içinde mücbir sebepler veya beklenmedik durumlara bağlı olarak ihraç edemeyen ihracatçıların ek süre talepleri ilgili vergi dairesi başkanlıkları ve defterdarlıklar tarafından değerlendirilir.Buna göre, 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi uyarınca ihraç kaydıyla teslim edilen bir malın (teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren üçüncü ayın sonuna kadar) ihracatının gerçekleşmemesi halinde, ek süre ihracatçılar tarafından en geç üç aylık sürenin sonundan itibaren 15 gün içinde ilgili vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlığa verilecek bir dilekçe ile istenir. Bu süreden sonra yapılan veya ihracatçısı tarafından yapılmayan ek süre taleplerinin değerlendirilmesi ve kabulü söz konusu değildir.İhracatçı ek süre talebine ilişkin dilekçede mücbir sebep veya beklenmedik durumu belirterek, bu dilekçeye yalnızca ihraç kaydıyla teslime ait faturanın bir örneğini ekler. Vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık tarafından mükelleflerden ek süre talebine dayanak olay veya durumun tevsikine yönelik herhangi bir belge talep edilmez.Vergi dairesi başkanlıkları ile defterdarlıklar kendilerine yapılan ek süre taleplerini,öncelikletalebin zamanındave ilgili ihracatçı mükellef tarafından yapılıp yapılmadığı bakımından inceler.Ek süre verilmesinde mücbir sebebin varlığı 213 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi hükmü esas alınarak belirlenir. İhracatın kanuni süresinde gerçekleşmesine engel teşkil eden ve mücbir sebep kabul edilmeyen haller ise beklenmedik durum sayılır.Bu çerçevede; ihracatın yapılacağı ülkedeki savaş hali/siyasal karışıklıklar, ekonomik belirsizlik ve durgunluk, yurt dışındaki alıcının sipariş ertelemesi/iptal etmesi, teslim programındaki değişiklikler, bedelin transferinde karşılaşılan aksaklık veya gecikmeler, akreditif süresinin dolması, ihraç edilecek malın tüketim mevsiminin geçmesi, uygun depolama koşullarına sahip olunmaması, ithalatçı ülke ile yaşanan siyasi veya ekonomik sorunlar, ihraç malının taşınmasında karşılaşılan sorunlar (gemilerin yükleme limanlarına gecikmeli yanaşması, taşıma aracı veya konteyner bulunamaması), milli tatiller, iklim koşulları, gümrüklerde yaşanan sorunlar (gümrüklerdeki araç yoğunluğu, gümrüklerde grev-iş yavaşlatma), resmi makamlardan ihracat için izin alınamaması gibi haller beklenmedik durumlar kapsamında değerlendirilir. Vergi dairesi başkanlıkları veya defterdarlıklar mücbir sebep veya beklenmedik durum sayılıp sayılamayacağı konusunda tereddüt ettikleri hususlar hakkında Gelir İdaresi Başkanlığından görüş isteyebilir.3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesinde öngörülen ek süre üç ay ile sınırlıdır. Bu nedenle üç aydan az ek süre isteyen ve bu talebi kabul edilen mükellefler hariç olmak üzere, üç aylık ek süre içinde ihracatın gerçekleştirilememesi halinde ikinci bir ek sürenin verilmesine Kanunen imkan yoktur. Üç aydan az ek süre isteyen mükelleflerin ise sonradan üç aya kadar olan dönem için ilave süre istemeleri mümkündür.

[Ahmet Barlak]

İHRAÇ KAYITLI SATIŞLARDA MÜCBİR SEBEP HALLERİ VE “EK SÜRE” İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER

Tarih: 17.02.2009

            Son dönemde yurt dışında ve yurt içinde yoğunlaşan ekonomik durgunluk, ihracatçı işletmelerin siparişlerinin iptaline veya ileri bir tarihe ertelenmesine neden olmaktadır. İptal edilen ya da ileri bir tarihe ertelenen siparişin muhatabı ihracatçı firmalar, bu mallar için stok maliyetleri, aşınma, yıpranma, bozulma, malın demode olması yanında, vergi yükü ve sorumluluğu (KDV gibi) ile de karış karşıya kalmaktadır. Özellikle “İhraç Kaydıyla” satış yapan işletmeler için katma değer vergisi (KDV) yükü daha fazla önem arz eder.

            İhraç kaydıyla ihracatçılara mal teslim eden (satan) imalatçı firmalar, satış faturasında katma değer vergisini (KDV) göstermekte, fakat malı ihraç etmek kaydıyla satın alan ihracatçı firmadan (faturaya şerh[1] düşmek suretiyle) KDV tahsil etmemektedir. İhraç kaydıyla malı teslim eden imalatçı işletme için katma değer vergisi yük oluşturur.[2]

            Diğer taraftan, ihraç kaydıyla imalatçıdan ihraç edilecek malları satın alan ihracatçı firma ise; bu malları fatura tarihini takip eden aybaşından itibaren üç aylık süre içinde ihraç (yurt dışı) etmek zorundadır. KDV. Kn.Md.11-1-c-2.bnt.

            İhracatın doksan gün içinde ihracatçı tarafından gerçekleştirilmemesi halinde; tecil olunan (ertelenen) vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren gecikme zammıyla birlikte imalatçı tarafından vergi idaresine ödenmesi gerekir. KDV. Kn.Md.11-1-c-3.bnt.

            Ekonomik durgunluk nedeniyle ihracatını doksan gün içinde gerçekleştiremeyen ihracatçı firmalar ve ihraç kaydıyla mal teslim eden işletmeler için “Gelir İdaresi Başkanlığı” tarafından üç (3) aylık ek süre verilmesi hususunda düzenleme yapılmıştır.[3]

 

EK SÜREDEN KİMLER YARARLANACAKTIR  

            Ek süre talebinden; 112 seri no’lu KDV Genel Tebliğinin yayımlandığı tarihi (12.02.2009) izleyen aybaşından itibaren ihraç kaydıyla mal alan ve bu malları üç (3) aylık yasal süresi içinde mücbir sebepler ve beklenmedik durumlara bağlı olarak ihraç edemeyen ihracatçı firmalar yararlanacaktır.

 

EK SÜRE NASIL ALINACAKTIR  

İhraç kaydıyla teslim edilen malın ihracatı, teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde gerçekleşmemesi halinde, yasal üç aylık sürenin bittiği tarihten itibaren on beş (15) gün içinde ihracatçı tarafından “ek süre” talep dilekçesi düzenlenecektir.

Ek süre dilekçesi ihracatçının balı olduğu vergi dairesine ya da ilgili vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlığına verilir. On beş günlük süreden sonra (on beş günlük sürenin son günü mali tatile rastlamış olsa dahi) dilekçenin hükmü geçersizdir. 

İhracatçı; ek süre dilekçesinde mücbir sebep veya beklenmedik durumu belirtecektir. Bu dilekçesine ek olarak ayrıca “ihraç kaydıyla teslime ait faturanın” bir örneğini ilave edecektir.

Vergi dairesi başkanlıkları ile defterdarlıklar kendilerine doğrudan ya da mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi kanalıyla yapılan ek süre taleplerini, öncelikle zamanında ve ilgili ihracatçı mükellef tarafından yapılıp yapılmadığı bakımından inceleyeceklerdir.

 

İHRACATÇILAR İÇİN NELER MÜCBİR SEBEP SAYILIR 

İhracatçılar için ek süre verilmesinde mücbir sebebin varlığı Vergi Usul Kanununun (VUK) 13 . Md.  hükmü esas alınarak belirlenecektir. İhracatçı mükellefin iradesi dışında ortaya çıkan, dolayısıyla ihracatın kanuni süresinde gerçekleşmesine engel teşkil eden ve mücbir sebep kabul edilmeyen haller ise beklenmedik durum sayılacaktır.

Bu çerçevede;

a-                          İhracatın yapılacağı ülkedeki savaş hali, siyasal karışıklıklar,

b-                          Ekonomik belirsizlik ve durgunluk,

c-                          Yurt dışındaki alıcının sipariş ertelemesi, iptal etmesi, teslim programındaki değişiklikler,

d-                          Bedelin transferinde karşılaşılan aksaklık veya gecikmeler, akreditif süresinin dolması,

e-                          İhraç edilecek malın tüketim mevsiminin geçmesi, uygun depolama koşullarına sahip olunmaması,

f-                            İthalatçı ülke ile yaşanan siyasi veya ekonomik sorunlar,

g-                          İhraç malının taşınmasında karşılaşılan sorunlar (gemilerin yükleme limanlarına gecikmeli yanaşması, taşıma aracı veya konteyner bulunamaması),

h-                          Milli tatiller, iklim koşulları,

i-                            Gümrüklerde yaşanan sorunlar (gümrüklerdeki araç yoğunluğu, gümrüklerde grev-iş yavaşlatma), resmi makamlardan ihracat için izin alınamaması,

gibi haller beklenmedik durumlar olarak değerlendirilecektir.

Vergi dairesi başkanlıkları veya defterdarlıklar mücbir sebep veya beklenmedik durum sayılıp sayılamayacağı konusunda tereddüt ettikleri hususlar hakkında Gelir İdaresi Başkanlığından görüş isteyecektir.

KDV Kan.11/1-c Md.’sinde öngörülen ek süre üç ay ile sınırlıdır. Bu nedenle üç aydan az ek süre isteyen ve bu talebi kabul edilen mükellefler hariç olmak üzere, üç aylık ek süre içinde ihracatın gerçekleştirilememesi halinde ikinci bir ek sürenin verilmesine Kanunen imkan yoktur.  

Üç aydan az ek süre isteyen mükelleflerin ise sonradan üç aya kadar olan dönem için ilave süre istemeleri mümkündür.

 

İHRACAT GERÇEKLEŞMEMESİ HALİNDE NE YAPILIR  

            İhracatın doksan gün içinde ihracatçı tarafından gerçekleştirilmemesi halinde; tecil olunan (ertelenen) vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 s. AATUHK ‘nun 51'inci mad. göre gecikme zammıyla birlikte ihracatçı tarafından vergi idaresine ödenmesi gerekmektedir.

VUK. 13 Md. yer alan “Mücbir Sebepler” ‘in ispati halinde tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 s. AATUHK ‘nun 48 ‘inci md. göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte vergi idaresine ödenir. KDV. Kn.Md.11-1-c-3.bnt.


 
DİPNOTLAR:
[1] İhraç kaydıyla mal satış faturalarına “3065 sayılı KDV kanunu hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir” şerhi düşülür. KDV.GT.23.c. ve KDV Kn. Md. 11 / c [2] “Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi” 5. Baskı. Şubat 2009  Ekin Kitabevi Osmangazi - Bursa 
[3] 12.02.2009 t. 27139 s. R.G. 112 seri no’lu KDV Genel Tebliği. Md. 4

 

Kaynak: http://www.MuhasebeTR.com 
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır .) 

[Ahmet Barlak]

Özgül Höbek
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Emekli Vergi Dairesi Müdürü
ozgulhobek@hotmail.com



İhraç Kayıtlı Teslimlerde İhracat İçin Ek Süre Verilmesi
İhracatçıların, imalatçılardan ihraç kaydıyla teslim aldıkları malları birtakım yaptırımlarla karşılaşmamak adına yasal süresi içerisinde ihraç etmeleri gerekmektedir. Ancak bazen karşılaşılan mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle mallar yasal süresi içerisinde ihraç edilememektedir. Bu durumda ihracat için ek süre alınması gerekmektedir. Bu yazımızda söz konusu ek süre alınırken dikkat edilmesi gereken hususlardan bahsedeceğim.

İHRAÇ KAYITLI TESLİM NE DEMEKTİR?
İhraç kayıtlı teslim kısaca, imalatçılar tarafından imal edilen malların ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara KDV tahsil edilmeden teslim edilmesidir. Bu doğrultuda düzenlenen faturada: "3065 sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir." İfadesi yazılır. İmalatçılar tarafından tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilen bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.

İHRAÇ KAYDIYLA TESLİM EDİLEN MALLARIN İHRAÇ EDİLME SÜRESİ NE KADARDIR?
İhraç edilmek şartıyla teslim edilen malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içerisinde ihraç edilmesi gerekmektedir.

Örneğin; İhracatçı A Limited Şirketi, imalatçı B Limited Şirketinden 15/03/2021 tarihinde ihraç kayıtlı olarak teslim aldığı malları Nisan, Mayıs, Haziran dönemleri içinde ihraç etmesi gerekmektedir. Söz konusu malların belirtilen süre içerisinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.

İHRACAT İÇİN EK SÜRE VERİLEBİLMESİ İÇİN BİRİNCİ ŞART
İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren on beş gün içinde başvuran ihracatçılara üç aya kadar ek süre verilebilir. Yani ihracat için ek süre verilebilmesi için ilk şart ya mücbir sebep halinin varlığı ya da beklenmedik durumların gerçekleşmesidir. Mücbir sebep hallerinin neler olduğuna bakacak olursak, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 13 üncü maddesi esas alınarak belirlenir. Buna göre Mücbir Sebepler;

1. Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;

2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;

3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;

4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunma gibi hallerdir.

Beklenmedik durum halleri ise İhracatın kanuni süresinde gerçekleşmesine engel teşkil eden ve mücbir sebep kabul edilmeyen hallerdir. Bunlar kısaca:

-- İhracatın yapılacağı ülkedeki savaş hali/siyasal karışıklıklar

-- Ekonomik belirsizlik ve durgunluk

-- Yurt dışındaki alıcının sipariş ertelemesi, iptal etmesi, teslim programındaki değişiklikler,

-- Bedelin transferinde karşılaşılan aksaklık veya gecikmeler,

-- Akreditif süresinin dolması,

-- İhraç edilecek malın tüketim mevsiminin geçmesi, uygun depolama koşullarına sahip olunmaması,

-- İthalatçı ülke ile yaşanan siyasi veya ekonomik sorunlar,

-- İhraç malının taşınmasında karşılaşılan sorunlar (gemilerin yükleme limanlarına gecikmeli yanaşması, taşıma aracı veya konteyner bulunamaması),

-- Milli tatiller, iklim koşulları,

-- Gümrüklerde yaşanan sorunlar (gümrüklerdeki araç yoğunluğu, gümrüklerde grev-iş yavaşlatma), resmi makamlardan ihracat için izin alınamaması gibi hallerdir.

İHRACAT İÇİN EK SÜRE VERİLEBİLMESİ İÇİN İKİNCİ ŞART
İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle gerçekleşmemesi halinde ek süre verilebilmesi için ikinci şart ise ek süre talebinin ihracatçılar tarafından en geç üç aylık sürenin sonundan itibaren 15 gün içinde ilgili vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlığa verilecek bir dilekçe ile yapılmasıdır. Bu dilekçeye aynı zamanda ihraç kaydıyla teslime ait faturanın bir örneği de eklenmelidir.

Örneğin; 10/02/2021 tarihinde imalatçıdan ihraç kaydıyla teslim aldığı malları ihracatçının Mart Nisan Mayıs aylarında ihraç edememesi halinde ek süre talebinin en geç 15/06/2021 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.

İHRACAT İÇİN EK SÜRE TALEBİNDE UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLAR
İhraç kaydıyla teslim aldıkları malları yasal süresi içinde mücbir sebepler veya beklenmedik durumlara bağlı olarak ihraç edemeyen ihracatçıların ek süre talepleri ilgili vergi dairesi başkanlıkları ve defterdarlıklar tarafından değerlendirilir. Tabi burada kanun maddesine baktığımızda ‘’ek süre verilebilir’’ denmektedir. Dolayısıyla idarenin ek süre verme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak uygulamada genellikle yukarıda belirtilen mücbir sebep veya beklenmedik durumun varlığı söz konusu olduğunda ek süre verilmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere mücbir sebep veya beklenmedik durumun tevsikine yönelik bir belge talep edilmemektedir. Vergi dairesi başkanlıkları ile defterdarlıklar kendilerine yapılan ek süre taleplerini, öncelikle talebin zamanında ve ilgili ihracatçı mükellef tarafından yapılıp yapılmadığı bakımından incelemektedir. Burada uygulamada karşılaşılan en büyük sorun ek süre talebinin süresinden önce veya sonra talep edilmesidir.

Örneğin: Yukarıdaki örneği ele alacak olursak, 10/02/2021 tarihinde imalatçıdan ihraç kaydıyla teslim alınan mallar için ihracatçının ek süre talebinin 15 Mayıs 2021 tarihinde talep edilmesi gibi. Bu durumda uygulamada mükellefe ek süre verilmemekte süresinde ek süre talep etmesi gerektiği hatırlatılmaktadır.

Ek süre talebinin süresinden sonra istenilmesi halinde ise ek süre maalesef verilememektedir.

Örneğin: Yine yukarıdaki örnekten gidecek olursak, 10/02/2021 tarihinde imalatçıdan ihraç kaydıyla teslim alınan mallar için ihracatçının ek süre talebinin 18 Haziran 2021 tarihinde talep edilmesi gibi.

İHRACATIN EK SÜRE TALEP MÜDDETİ OLAN 15 GÜNLÜK SÜRE İÇERİSİNDE YAPILMASI
3065 Sayılı KDV Kanununa göre, normal şartlarda İhraç edilmek şartıyla teslim edilen malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içerisinde ihraç edilmesi gerekmektedir. Yukarıda belirtildiği üzere mücbir sebep veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 15 gün içinde başvuran ihracatçılara üç aya kadar ek süre verilebilmektedir. Ancak bazen henüz 15 günlük ek süre talep etme müddeti bitmeden ve izin alma işlemi olmadan ihracat gerçekleşebilmektedir. Bu duruda tecil terkin işleminin uygulanabileceği Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen 25/05/2016 tarih ve 37009108-130[11/1-C-2015/1503]-29095 sayılı özelgede belirtilmiştir.

‘’ Buna göre, ihracatçı firma tarafından ek süre talebinde bulunulmamakla birlikte, ihracatın gerçekleşmesi için tanınan yasal süre (en geç 28/02/2015 tarihi) geçtikten sonra, ancak; Kanunda mükelleflerin yararlanmasına imkan tanınan 15 günlük ek süre talep müddeti içinde fiili ihracat gerçekleştirilmiş olduğundan (09/03/2015 tarihinde), ihraç kaydıyla teslim edilen söz konusu 500 adet av tüfeğine ilişkin tecil edilen KDV'nin, vergi ziyaına sebebiyet verilmemiş olması ve mevzuata aykırı başkaca bir hususun bulunmaması halinde, terkin edilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır.’’

İHRACATIN YASAL SÜRE İÇERİSİNDE GERÇEKLEŞMEMESİ DURUMU
İhraç kaydıyla teslim edilen malların ihracatının, yasal süre içerisinde yani malların teslim tarihini takip eden 3 ay içerisinde veya verilen ek süre içerisinde ihraç edilmemesi durumunda; tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.

SONUÇ
İhracatçıların ihraç kayıtlı olarak teslim aldıkları malları teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihraç etmeleri gerekmektedir. İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren on beş gün içinde başvuran ihracatçılara üç aya kadar ek süre verilebilmektedir. Söz konusu ek sürenin alınması sırasında nelere dikkat edilmesi gerektiğine yukarıda değinilmiştir. Bu hususlara dikkat edilmemesi durumunda tecil terkin uygulamasından yararlanılamayacağı gibi vergi dairesince tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 Sayılı Yasada belirtilen gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecektir. Bu nedenle mükelleflerimizin ihracat için ek süre talep ederken yukarıda belirtilen hususlara dikkat etmesi gerekmektedir. Saygılarımla…

29.12.2021

Kaynak: http://www.MuhasebeTR.com

(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)