VETERİNER HEKİMLİK VERGİ UYGULAMALARI

[Ahmet Barlak]

VETERİNER HEKİMLİK FAALİYETİ YANINDA HAYVANSAL İLAÇ SATIŞININ YAPILMASI

VETERİNER HEKİMLİK FAALİYETİ YANINDA HAYVANSAL İLAÇ ALIM SATIMI YAPILIYORSA HEM TİCARİ HEMDE SERBEST MESLEK KAZANCINDAN DOLAYI MÜKELLEFİYET TESİS ETTİRİLMELİ VE İLAÇ ALIM SATIMI İÇİN İŞLETME DEFTERİ VETERİNER HEKİMLİK FAALİYETLERİ İÇİNDE SERBEST MESLEK KAZANÇ DEFTERİ TUTULMALI

T.C.
İSTANBUL VALİLİĞİ
Defterdarlık Usul Gelir Müdürlüğü
SAYI : B.07.4.DEF.0.34.20/VUK-1/11666 09/08/2005*5854

KONU:Ticari ve serbest meslek faaliyeti bulunan bir mükellefin hem işletme hem de serbest meslek kazanç defteri tutmak zorunda olup olmadığı hk




İlgi:……………….. Gelir Müdürlüğüne verilen tarihsiz dilekçeniz.

İlgi dilekçenizde; …………….Vergi Dairesinin …………………vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuzu, mühendislik, müşavirlik, eğitim-danışmanlık, taahhüt ve ticaret işleri ile iştigal ettiğinizi, bir kamu kurumuna taahhüt işi yaptığınızda fatura düzenlemeniz gerekeceğinden, fatura bastırdığınızı, bir kamu kurumuna eğitim –danışmanlık hizmeti verdiğinizi ve karşılığında da fatura düzenlediğinizi, ancak, anılan kamu kuruluşunca ifa etmiş olduğunuz hizmetin serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapıldığından bahisle %...ş oranında stopaj kesildiğini belirterek, yapılan işlemin doğru olup olmadığını, eğitim-danışmanlık hizmetinin fatura ile mi, yoksa serbest meslek makbuzu ile mi tevsik edileceğini ve işletme defteri mi, yoksa serbest meslek kazanç defteri mi tutacağınız hususunda tereddüt oluştuğundan konu hakkındaki görüşümüzü sorduğunuz anlaşılmaktadır.
Konu ile ilgili olarak, ………………Gelir Müdürlüğünün …/07/ 2005 tarih ve ……. sayılı yazılarında belirtilen görüşleri de dikkate alınmak suretiyle gerekli açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 65. maddesinde serbest meslek kazancının tarifi yapılmış olup; söz konusu maddede:
"Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır." hükmü yer almış olup, Kanun'un 66. maddesinin 2. bendinde;

"Bizzat serbest meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancından hisse alanlar;" serbest meslek erbabı sayılmıştır.

Öte yandan, Gelir Vergisi Kanunu'nun "Ticari Kazancın Tarifi" başlıklı 37. maddesinde ise "Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır." hükmü yer almıştır.

Ticari kazançlar esas itibariyle sermaye-emek karışımı bir kaynağa bağlı olarak doğarlar. Bu kaynağa bağlı olarak devamlı bir organizasyona dayanan her türlü faaliyet ticari faaliyettir. Serbest meslek faaliyetinin ticari bir organizasyon içinde yapılması sağlanan gelirin yapısını değiştirmez. Sadece, elde edenler yönünden ticari kazanç sayılmasını gerektirir ve ticari kazanca ait esas ve hükümlere tabidir.

Bu hükümlere göre, mühendislik, müşavirlik, eğitim , danışmanlık faaliyetinden elde edilen kazancın serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmesi ve serbest meslek mükellefiyetinin tesis edilmesi gerekmektedir. Taahhüt ve ticaret işlerinden elde edilen kazancın ise ticari kazanç olarak vergilendirilmesi ve mükellefiyetinin ticari kazanç mükellefi olarak tesis edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, verilen serbest meslek hizmeti nedeniyle elde edilen gelirden , Gelir Vergisi Kanunu 94. madde hükmü uyarınca, yürürlükte bulunan oran üzerinden (%....) tevkifat yapılacağı tabiidir.

Diğer taraftan; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172'nci maddesinde anılan Kanuna istinaden defter tutmak mecburiyetinde olan gerçek ve tüzel kişiler tek tek sayılmak suretiyle belirtilmiştir.

Anılan Kanunun 176'ncı maddesinde ise tüccarlar defter tutma bakımından ; I'inci sınıf tüccarlar, (bilanço esasına göre) ve II'nci sınıf tüccarlar, ( işletme hesabı esasına göreWink olmak üzere iki sınıfa ayrılmışlardır.

Defter tutma bakımından kimlerin I'nci sınıfa dahil olacağı hususu Vergi Usul Kanununun 177'inci maddesinde 6 bent halinde, kimlerin II' nci sınıfa dahil olacağı hususu ise aynı Kanunun 178'nci maddesinde 2 bent halinde sayılmak suretiyle belirtilmiştir.

Vergi Usul Kanununun 182'nci maddesinde yevmiye defteri, defter-i kebir ve envanter defteri bilanço esasına tabi mükelleflerin tutmak zorunda oldukları defterler arasında sayılmış olup, 193'üncü maddede ise işletme hesabı esasına tabi mükelleflerin İşletme hesabı defteri , tutacakları hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 210'ncu maddesinde ise; serbest meslek erbabının kazanç defteri tutacağı hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan; Vergi Usul Kanununun 227'nci maddesi gereğince, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburi olduğundan, ticaret erbabının 229'ncu madde gereğince, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında, müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere müşteriye ticari bir vesika olarak fatura düzenlemesi gerekmektedir.

Serbest meslek erbabının ise, Vergi Usul Kanununun 236'ncı maddesindeki hükme göre; mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.

Yukarıda yapılan açıklamalara göre, mühendislik, müşavirlik, eğitim , danışmanlık, faaliyetinden elde edilen kazancınız serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmesi ve serbest meslek mükellefiyeti tesis ettirmeniz gerekeceğinden, bu faaliyetlerden elde edilen gelirlerinizin de serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmesi ve bu faaliyetle ilgili olarak serbest meslek kazanç defteri tasdik ettirerek kullanmanız gerekmektedir. Taahhüt ve ticaret işlerinden elde edilen kazancınız ise ticari kazanç olarak vergilendirilmesi ve mükellefiyetinizin ticari kazanç mükellefi olarak tesis edilmesi gerekeceğinden, bu faaliyetinizle ilgili olarak fatura düzenlemeniz ve 177'nci maddede 6 bent halinde sayılan şartlardan birini taşımanız halinde bilanço esasına göre, aksi takdirde işletme hesabı esasına göre defter tutmanız gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.