KÖY TÜZEL KİŞİLİKLERİNE AİT İKTİSADİ MÜESSESELER

[Muradiye Karabulut]

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir ve Kurumlar Vergileri Müdürlüğü




SAYI : B.07.1.GİB.4.07.16.01/GVK.ÖZ.06.67

KONU : Köy tüzel kişiliğine ait minibüsün yolcu taşıma karşılığı almış olduğu ücretin belge düzeni ve hususi araçların köy işlerindekullanılması durumunda elde edilen kazancın vergilendirilmesi.

İLGİ : .... tarihli dilekçeniz


İlgide kayıtlı yazınızda dairenize verilen ihbar dilekçesi ve ekleri gönderilmiş olup, dilekçede bahsedilen konu hakkında görüşümüz sorulmaktadır.

Bilindiği üzere; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Ticari Kazancın Tarifi” başlıklı 37. maddesinde; “Her türlü tircari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.

...............

Ticari kazanç, Vergi Usul Kanunu hükümlerine ve bu Kanunda yazılı gerçek (Bilanço veya işletme hesabı esası) veya (4369 sayılı Kanunun 81/C-2 maddesiyle değiştirilen ve 1.1.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe giren ibare) basit usullere göre tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Buna göre; elde edilen kazançlar dolayısıyla; 47 ve 48 maddelerde yazılı şartları topluca haiz olanların ticari kazançları basit usulde tespit olunacağı, haiz olmayanların ise gerçek usulde vergiye tabi olmaları gerekmektedir.

Şu kadar ki; belirtilen faaliyetleri mütad hale getirmeksizin arasıra yapanların Gelir Vergisi Kanununun 82’nci maddesinin birinci fıkrasının bir numaralı bendi uyarınca (maddenin ikinci fıkrası hükmü de dikkate alınmak suretiyle) vergilendirilmeleri gerekmektedir.

İlgide kayıtlı yazınız ile mükellefiyet kayıtları bulunmadığı bildirilen kişilerin durumlarının yukarıda yapılan açıklamalara göre değerlendirilerek mükellefiyet kayıtlarının yapılması gerekmektedir.

Diğer taraftan; 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1’inci maddesinin © bendi ile iktisadi kamu müesseseleri kurumlar vergisi mükellefiyetine alınmıştır. Aynı Kanunun 4’üncü maddesinde; Devlete, özel idarelere, belediyelere ve diğer kamu idarelerine ve müesseselerine ait ve tabi olup faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci maddenin (A) ve (B) işaretli bentleri haricinde kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi kamu müessesesi olduğu, bunların kazanç gayesi gütmemeleri, faaliyetin kanunla tevdi edilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin olmaması, müstakil muhasebeleri ve kendilerine tahsis edilmiş sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmaması mükellefiyetlerine tesir etmeyeceği açıklanmıştır.

Köy Tüzel kişiliğinin otobüs işletmesi bir iktisadi işletmeyi oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu iktisadi işletmenin kurumlar vergisi mükellefi olması gerekmektedir.

Ancak, aynı Kanunun 7’inci maddesinin 12 numaralı bendi ile köylerin köybirliklerinin bağlı oldukları il sınırları içerisindeki yolcu taşıma işletmeleri kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur.

Öte yandan; taşıma işlerinde kullanılan araçların köy tüzel kişiliği ile araç sahibi arasında kira anlaşması yapılarak kullanılması durumunda elde edilen gelirin gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi, kira anlaşması yapılmadan kullanılması durumunda da araç sahibinin ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini ve dilekçede bahsedilen hususların yukarıda yapılan açıklamalara göre değerlendirilmesini rica ederim.