|
İHRACATTA KDV İSTİSNASI VE İADESİ
İHRACATTA KDV İSTİSNASI VE İADESİ
KDV Kanunun 11. ve 12. maddeleriyle ihracat istisnasına ilişkin hükümler düzenlenmiştir.
• 11. maddenin 1. fıkrasının (a) bendi ile ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetlerin KDV’den istisna olduğu hükme bağlanmıştır. Bu hükümle, mal ihracı ve hizmet ihracında KDV uygulanmayacağı belirtilmiştir.
• Fıkranın (b) bendindeki Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların Türkiye’den satın alıp yurt dışına götürdükleri mallara ait ödenen KDV’nin iade edileceği hükmü ile, yolcu beraberinde yurt dışına çıkarılan eşyaların da normal ihracat şeklinde vergiden arındırılacağı hükmü düzenlenmiştir.
• Fıkranın © bendinde ise ihraç kaydıyla yapılan satışlarda ihracatçılar tarafından KDV’nin ödenmeyecek bir tür ön ihracat istisnası uygulaması getirilmiştir.
A- MAL İHRACI
KDV Kanununun 11/1-a maddesiyle ihracat teslimlerinin KDV’den istisna olacağı belirtilmiş olup, 12.madde de bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesinin koşulları düzenlenmiştir.
Söz konusu koşullar;
1. Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması,
2. Teslim konusu malın T.C. gümrük hattından geçerek bir dış ülkeye vasıl olması
şeklinde açıklanmıştır.
İHRACAT İSTİSNASINDA ÖZEL DURUMLAR
• Yurt Dışına Satılmak Üzere Mal Gönderilmesi
Konsiye ihracatta malların yurt dışındaki komisyoncu veya şube tarafından alıcıya satıldığı tarih itibariyle ihracat istisnası beyan edilecektir. Yurt dışındaki fuar ve sergilere katılan ihracatçıların buralarda yaptığı satışlar için de aynı kural geçerlidir.
• Yurt Dışındaki İnşaatlara Makina ve Ekipman Götürülmesi
Yurt dışında müteahhitlik yapan Türk firmaların bu işlerinde kullanmak üzere kesin olarak yurt dışına götürdükleri makina, ekipman ve malzemeler için de ihracat istisnası kapsamında işlem yapılabilmektedir.
• Yurt Dışına Mal Kiralanması
Ticari kiralama yoluyla yapılan ihracatta mal ihracı değil, hizmet ihracı istisnasına göre işlem yapılmaktadır.
• Transit İhracat
Transit ihracatta, yurt dışındaki malların Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışına satışı söz konusu olduğundan, KDV oluşmamaktadır. Bu nedenle transit ihracat bedelleri KDV beyannamesine dahil edilmemektedir.
• Millileşmemiş Malların Satışı
Teslim anında Türkiye’de bulunmayan malların satışı KDV’nin konusuna girmemektedir. Ancak teslim anında Türkiye’de bulunmakla birlikte, millileşmemiş malların, milileşmeden yurt dışına götürülmek üzere satışında KDV uygulanmamaktadır.
• Sınır Ticareti
Bu şekilde satılan mallar için ihracat istisnası uygulaması mümkündür. Sınır ticareti yoluyla ihracatta, gümrük beyannamelerinin yanı sıra sınır ticareti yetki belgesi de aranılmaktadır. Ayrıca gümrük beyannamesi yerine düzenlenen “tahakkuk varakaları” istisna uygulamasında geçerli belge olarak kabul edilmektedir.
• Serbest Bölgelere Mal Gönderilmesi
Gümrük beyannamesi düzenlenmesi suretiyle ihracat istisnası uygulanabilmektedir.
• Ayni Sermaye İhracı
Yurt dışında kurulan şubeler veya iştirak edilen şirketlere ayni sermaye olarak mal götürülmesi durumunda, bu mallar için gümrük beyannamesi düzenlenmek şartıyla ihracat istisnası uygulanmaktadır.
• Özel Matrah Şekline Göre Vergilenen Malların İhracı
Özel matrah şekline göre vergilenen mallardan altın ve gümüşten mamul eşyaların ihracında istisna, külçe altın veya külçe gümüş tutarı dışındaki kısıma uygulanmaktadır.
• Deniz ve Hava Taşıtlarına Yapılan Teslimler
Serbest dolaşımda bulunan yakıt, yağ ve kumanyaların dış sefere çıkan deniz ve hava taşıtlarına verilmesi ihracat hükmünde olup, sözkonusu işlemler ihracat istisnasından yararlanmaktadır.
• Posta ile Yurt Dışına Mal Gönderilmesi
Gümrük beyannamesi düzenlenmek suretiyle posta ile yurt dışına ticari mahiyette mal göndermeleri ihracat istisnası kapsamındadır.
• İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi
Yurt dışına çıkan malların herhangi bir nedenle geri gelmesi halinde, ihracat istisnası uygulanmamakta olup, önceki dönemlerde istisna beyan edilmişse, KDV yönünden yararlanılan kısım düzeltilmektedir.
• Gümrük Hattı Dışı Eşya Satış Mağazaları
Yurt içi, gümrük hattı dışı eşya satış mağazalarına gönderilen mallar da ihracat istisnası kapsamındadır.
• İhracatta Uygulanan Vade Farkları
İhracat istisnası uygulanarak yurt dışına satılan mallar için, ihracatçının sonradan vade farklı uygulaması halinde, yurt dışına kesilecek faturada istisnaya tabi tutulabilmektedir.
• Navlun ve Sigorta Bedelleri
İhracat faturası FOB bedel üzerinden düzenlenmektedir. Ancak ihracatın CIF veya CF teslim şekillerine göre yapılması durumunda navlun ve sigorta için ihracatçının yurt dışındaki müsterisine KDV istisnası uygulaması gerekmektedir. Bu durumda ihracat faturasındaki FOB bedel ile birlikte navlun ve sigorta bedellerinin KDV beyannamesinde “İhracat İstisnası” satırına yazılarak matrahtan düşülmesi gerekmektedir.
B- HİZMET İHRACI
KDV Kanunun 1. maddesi gereği, Türkiye’de yapılmayan hizmetler verginin konusuna girmemektedir. Türkiye’de yapılmakla birlikte yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler ise Kanunun 11/1-a maddesi ile vergiden istisna edilmiştir. KDV Kanunun 11/2. maddesinde, ikametgahı, işyeri ve kanuni iş merkezi yurt dışında olan alıcılara veya Türkiye’deki firmaların yurt dışında müstakilen faaliyet gösteren şubesine yapılan yurt dışında faydanılan hizmetlerin istisna kapsamında girdiği açıklanmıştır.
Hizmet İhracında KDV İstisnasının Uygulanabilmesi İçin Gerçekleşmesi Gerekli Şartlar
1. Hizmet Türkiye’de, yurt dışındaki bir müşteri için yapılmalıdır.
2. Fatura veya benzeri belge yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmelidir.
3. Hizmetin bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmelidir.
4. Hizmetten yurt dışında yararlanılmalıdır.
Türkiye’de Yapılan Hizmetlerin İhracat İstisnası Kapsamında Değerlendirilmesi İçin
• Yurt dışına fason işçilik yapılması istisnadan yararlanmaktadır.
• Tamir, bakım, onarım için Türkiye’ye geçici ithal yoluyla getirilen araçlara verilen hizmetler istisnadan yararlanmaktadır.
• Yabancı sigorta kuruluşlarına yapılan aracılık hizmetleri istisnadan yararlanmaktadır.
• Yabancı bayraklı teknelere Türk limanlarında verilen tamir, bakım, onarım, kışlama, çekek hizmetleri istisnadan yararlanmaktadır.
• Yurt dışına gösterim için film, metin, disket, bant, görüntü gönderilmesi istisnadan yararlanmaktadır.
• Yurt dışında imal edilecek malların kalıp ve modellerinin yapılması istisna kapsamına girmektedir.
• Yurt dışına yapılan finansal kiralama işlemleri istisna kapsamına girmektedir.
C- İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLERDE TECİL TERKİN UYGULAMASI
Belirli koşullar altında ihraç edilmek üzere teslim edilen mallar için hesaplanan KDV’nin ihracatçı tarafından ödenmemesidir.
Yararlanma Şartları
• Sanayi Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre “imalatçı” niteliğine haiz olanların ihracatçılara yaptıkları teslimler,
• İmalatçı niteliği taşımayan satıcıların dış ticaret sermaye şirketlerine veya sektörel dış ticaret şirketlerine ihraç edilmek üzere yapılan teslimler,
• Özel finans kurumlarınca ihracatçılara yapılan teslimler
tecil-terkin sisteminden yararlanmaktadır.
Sanayi Bakanlığınca “İmalatçı” Niteliğine Haiz Olmanın Şartları
• Sanayi siciline kayıtlı olup, sanayi sicil belgesi almış olmaları,
• Sanayi odaları, ticaret odaları veya esnaf ve sanatkarlar derneklerine kayıtlı olmaları,
• İmalat içinde en az 5 işçi çalıştırmaları.
• Sanayi sicil belgesinde yer alan üretim konusunda gerekli araç parkına sahip olmaları,
Bu şartlara haiz olanlar tarafından ihracatçılara yapılan teslimlerde normal fatura düzenlenecek, KDV gösterilecek, ancak faturaya “3065 sayılı KDV Kanunu hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir” şeklinde bir şerh düşülecektir. Bu şekilde ihracatçı, faturada gösterilen KDV’yi ödemeksizin malı teslim alacaktır.
Tecil-terkin uygulaması, sadece ihraç konusu nihai mallara uygulanabilecektir. İhracatçı tarafından olsa dahi işlemden geçirilecek ara mallar ile ihraç edilecek malın ambalajında kullanılacak mallar bu uygulamadan yararlanamayacaktır.
Bu kapsamda teslim yapılan dönemde 1 nolu KDV Beyannamesindeki Tablo III “İhraç Kaydıyla Teslimler” bölümü doldurulmak zorundadır.
Bu dönem beyannamesinde imalatçının ödenecek KDV’si olması halinde, bunun ihraç kaydıyla yapılan teslimlere ilişkin tahsil edilmeyen KDV kadar kısmı, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilecek, ancak tahsil edilmeyip tecil edilecektir.
İhraç kaydıyla teslim edilen malların, teslim tarihini takiben aybaşından itibaren 3 ay içinde ihracının gerçekleştiğine dair ihracatçının gümrük beyannamesinin vergi dairesine ibraz edilmesi üzerine tecil edilen vergi terkin olunmaktadır.
TECİL-TERKİN İŞLEMİNİN ÖZELLİKLERİ
Geçici İthal, Geçici Muaflık ve Dahilde İşleme Rejimleri Kapsamında İthal Edilen Mallar
Bedelli olarak geçici ithalatı yapılan malların işlenerek ihracatçılara tesliminde tecil-terkin işlemi yapılabilmektedir.
Geçici kabul ve dahilde işleme izin belgesi kapsamında ithal edilen ham ve yardımcı maddeler kullanılarak üretilen malların ihrac kaydıyla tesliminde tecil-terkin işlemi uygulanabilmektedir.
Üretimin Yanında Fason İmalat Yaptıranlar
İmalatçı tanımına girenler, kendi üretimine ek olarak fason imalat da yaptırmaları durumunda, fason imalatı kendi sanayi sicil belgesinde yazılı üretim dallarında yaptırmaları, işin riskini üstlenmeleri, ham madde ve yardımcı maddeleri kendi temin etmesi koşulu ile üretilen mallar için tecil-terkin uygulanabilmektedir.
Tecil-Terkin Uygulamasının İhtiyariliği
Tecil-terkin uygulaması tamamen imalatçıların insiyatifindedir. Başka bir ifade ile KDV tahsil edilmek suretiyle satış yapılması mümkündür. İhracatçı, ödeyeceği KDV’yi isterse indirim ve iade konusu yapabilmektedir.
D– BAVUL TİCARETİ
61 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile bavul ticaretinin kayıt dışı kalmasının önlenmesi ve bazı desteklerden yararlanılması sağlanmıştır. Bavul ticareti yoluyla ihracat yapacak yabancı uyruklu (veya yabancı ülkede ikamet ettiğini belgeleyen T.C uyruklu) alıcılara yapılan satışlarda, aşağıdaki şartlar dahilinde KDV uygulanmamaktadır.
• Satıcı, bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak “Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda KDV İhracat İstisnası İzin Belgesi” (İstisna Belgesi) almaktadır. Bu belgenin alınması için, gerçek usulde vergilendirilmek ve hakkında gerçek dışı belge düzenleme veya bilerek kullanma konusunda rapor yazılmamış olması yeterlidir. İstisna belgesi, sadece bavul ticareti kapsamındaki işlemleri yapacak mükelleflere verilmektedir. Yolcu beraberi eşya ihracı istisnası uygulamasında da bu belge geçerli olmaktadır.
• Satışı yapılan mal bedelleri toplamının, KDV hariç 1 milyar liranın üzerinde olması gerekmektedir. Bir faturada gösterilen bedelin bu miktardan fazla olması halinde vergisiz satış yapabilmektedir. Birden fazla malın bedeli, aynı faturada gösterilmek şartıyla bu toplama dahil edilebilecektir.
• İstisna kapsamındaki satışlarda “Özel Fatura” 5 nüsha olarak düzenlenmektedir. İlk dört nüsha alıcıya verilecek, 5. nüsha satıcıda kalmaktadır.
• Satış bedellerine ait döviz, bankalara veya özel finans kurumlarına bozdurulmakta ve döviz alım belgeleri KDV beyannamesine eklenmektedir.
• Satın alınan mallar, fatura tarihinden itibaren 3 ay içinde, Gümrük Müsteşarlığı tarafından belirlenen gümrük kapılarından yurt dışı edilmekte olup, özel faturanın 2, 3 ve 4, nüshaları bu kapılarda görevli gümrük memuru tarafından onaylanmaktadır. Onay işleminin satıcılar, alıcılar veya taşıyıcı firmalar tarafından da yaptırılması mümkündür. Onay işlemi sırasında özel faturanın 2 ve 3. nüshaları gümrük görevlilerinde kalmaktadır.
• Özel faturanın onaylı 4. nüshası, çıkışı izleyen 1 ay içinde satıcıya ulaşmış olmalıdır.
Yukarıdaki şartlara uygun olarak yapılan satışlarda KDV tahsil edilmeyeceğinden, satışın yapıldığı dönem beyannamesinde satış bedelleri, KDV matrahından indirilmektedir. Bu satışlarla ilgili yüklenilen KDV ise genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılmaktadır. Yüklenilen vergilerin indiriminin mümkün olmaması halinde indirilemeyen kısım mükellefe iade edilebilmektedir. Bu kapsamda işlemlerin bulunduğu KDV beyannamesine; gümrükte onaylanarak satıcılara intikal etmiş olan özel faturaların tarih, numara ve tutarlarını ihtiva eden liste ile bu tutarlara ait döviz alım belgeleri eklenmektedir.
E– DAHİLDE İŞLEME VE GEÇİCİ KABUL REJİMLERİNDE TECİL-TERKİN UYGULAMASI
Yurt dışından getirilen ham ve yardımcı maddeler kullanılarak üretilen malların ihraç edilmesi halinde, bu maddelerin ithalinde gümrük vergisi ile diğer mali yükümlülükler teminat karşılığı ertelenerek, ihraç edilecek malların girdi maliyetleri azaltılmaktadır. Aynı şekilde yurt dışından getirilen mallarını işlenmek amacıyla geçici olarak ithal edilmesi durumunda da gümrükte vergi uygulanmamaktadır.
Yerli girdi kullanan mükellefler içinde aynı sistem geçerlidir. Tüm sektörlerde dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesine sahip imalatçı-ihracatçıların yurt içinden ham ve yardımcı madde alımlarında KDV Kanununun 11/1-c maddesi kapsamında tecil-terkin işlemi uygulanması mümkün kılınmıştır.
İhraç kaydıyla teslimlerde olduğu gibi dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamındaki teslimlerde tecil-terkin uygulaması isteğe bağlı olup, mükelleflerin KDV tahsil ederek işlem yapması da mümkündür.
Uygulamanın Kapsamı
• Alıcının geçici kabul veya dahilde işleme izin belgesine sahip imalatçı-ihracatçı olması gerekmektedir. Ürettiği malları aracı ihracatçı vasıtasıyla ihraç eden imalatçılar da bu uygulamadan yararlanabilmektedir.
• Teslim edenin KDV tebliğlerinde tanımlanan “imalatçı” vasfına haiz olması gerekmektedir.
• Teslime konu malın:
* İhraç edilecek ürünlerinin imalinde kullanılacağı sözü edilen belgelerde yazılı hammadde ve yardımcı madde olması,
* İmalatçılar tarafından üretilmiş veya çerçevesi belirlenmiş şekilde fason olarak imal ettirilmiş olması,
* Düzenlenecek faturalarda her bir mal çeşidi itibariyle KDV hariç bedelin; 2,5 milyar TL’sını aşması,
* Belgede yazılı sürede ihraç edilmesi
gerekmektedir.
Belgede belirtilen miktardan fazla maddenin tecil-terkin uygulaması kapsamında satın alınması mümkün değildir. Öte yandan tecil-terkin uygulaması mal teslimleri bakımından geçerli olup, hizmetler bu kapsama girmemektedir.
F– YOLCU BERABERİNDE EŞYA İHRACI
Türkiye’ye geçici olarak gelen kişilerin Türkiye’den satın aldıkları malları yurt dışına çıkarmaları halinde, malların yurt dışında tüketimi söz konusu olduğundan ihracat benzeri bir durum ortaya çıkmaktadır. Kanunun 11/1 maddesinin (b) bendiyle, Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların satın aldığı mallara ödedikleri KDV’nin, bu malların yurt dışına çıkarılması üzerine iade edileceği hükme bağlanmıştır.
Bu konuda geçerli olan 43 Seri No.lu KDV genel tebliği ile yapılan düzenlemeye göre, yolcu beraberinde eşya ihracı şu şekilde uygulanmaktadır.
İstisnadan Yararlanacak Alıcılar
Türk uyruklu kişiler kural olarak Türkiye’de mukim sayıldıklarından, istisnadan yararlanamamaktadır. Ancak yurt dışında yerleşik olan Türk uyruklu kişiler istisnadan yararlanabilmektedir. Bunlar dışında yabancı uyruklu herkes (Türkiye’de ikamet edenler hariç) pasaportunu ibraz etmek suretiyle istisnadan yararlanabilecektir.
İstisna Kapsamında İşlem Yapacak Satıcılar
Bağlı bulunduğu vergi dairesine yazılı olarak başvurup “izin belgesi” alan gerçek usulde KDV mükellefleri, istisna kapsamında satış yapabilmektedir. Bu belge, “bavul ticareti” için gerekli olan belgenin aynısıdır.
İstisna Kapsamına Giren İşlemler
Bedeli 100 milyon Türk Lirasını aşan her türlü mal tesliminde istisna uygulanabilecektir. Bu tutara, aynı faturada gösterilmek şartıyla birden fazla mal çeşidine ait bedeller dahil edilebilecektir. Ancak kişisel tüketime konu olacak miktarı aşan mallar için bu istisna kapsamında işlem yapılamayacaktır. Hizmet ifaları ise bu istisna kapsamına girmemektedir.
Satıcılar Tarafından Yapılacak İşlemler
Alıcının pasaportunu gören satıcılar, 4 nüsha olarak düzenleyecekleri faturaya, alıcının pasaport numarasını, çeşidini varsa banka şubesi ve hesap numarasını da kaydetmek suretiyle mal bedeli ve KDV’yi ayrı ayrı gösterilmesi gerekmektedir.
Alıcılar Tarafından Yapılacak İşlemler
Satın alınan malların 3 ay içinde yurt dışına çıkarılması ve çıkış sırasında satın alınan mallar gösterilmek suretiyle fatura nüshalarının Türk gümrük görevlisine onaylatılması gerekmektedir. Onay işlemini yapan gümrük görevlisine faturanın iki nüshası bırakılmaktadır.
G- İHRACAT İSTİSNASINDAN DOĞAN KDV’NİN İADESİ İÇİN ARANILAN BELGELER
Mal İhracında
• Gümrük Beyannamesi
• İhraç Edilen Malların Satış Faturaları
• İndirilecek KDV Listesi
• İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren KDV Hesaplanması
Hizmet İhracında
• Fatura Fotokopisi
• Döviz Alım Belgesi
• İndirilecek KDV Listesi
• İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren KDV Hesaplanması
İhraç Kaydıyla Teslimlerde
• Gümrük Beyannamesi
• Satış Faturaları
• İndirilecek KDV Listesi
Bavul Ticaretinde
• Onaylı Özel Fatura
• Döviz Alım Belgesi
• İndirilecek KDV Listesi
• İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren KDV Hesaplanması
Yolcu Beraberi Eşya İhracında
• Onaylı Fatura ve Çekler
• İndirilecek KDV Listesi
• İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren KDV Hesaplanması
• Aracı Firmaların Düzenlediği İcmaller
Sınır ve Kıyı Ticaretinde
• Sınır veya Kıyı Ticareti Yetki Belgesi
• Tahakkuk Varakası
• İndirilecek KDV Listesi
• İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren KDV Hesaplanması
Dahilde İşleme ve Geçici Kabul Rejimi Kapsamında Tecil-Terkin Uygulamasında
• Dahilde İşleme veya Geçici Kabul İzin Belgelerinin Onaylı Örneği
• Alıcı Adına Düzenlenen Yeminli Mali Müşavir Raporu
• Satış Faturaları
|
İHRACATTA KDV İSTİSNASI VE İADESİ
