YAZAR KASA FİŞLERİNİN GİDER YAZILMASI

[Muradiye Karabulut]

YAZAR KASA FİŞLERİNİN GİDER YAZILMASI VE KDV İNDİRİMİ

Yazar: YMM Nur EKESAN

Perakende satış vesikası ve ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) fişleri, gerek günlük yaşantımızın gerekse ticari hayatın, önemli bir parçası.

Normal koşullar altında satılan mal veya hizmet bedelinin 800 lirayı geçmesi halinde,“fatura” düzenlenmesi zorunludur. Ancak, bu tutarın altında kalan mal ve hizmetler için perakende satış vesikası düzenlenebilmektedir.

Şu kadar ki; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak zorunda olan çiftçiler;

- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara,

- Serbest meslek erbabına,

- Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara,

- Defter tutmak zorunda olan çiftçilere,

- Vergiden muaf esnafa

sattıkları mal veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak zorundadırlar (VUK md. 232). Bunlar için perakende satış fişi (yazar kasa fişi) düzenlenmesi geçerli değildir(1).

Ancak, müşterinin talep etmesi halinde satılan mal veya yapılan hizmetin tutarı ne olursa olsun, “fatura” düzenlenmesi zorunludur.

Perakende satış vesikası ve ödeme kaydedici cihaz fişi olayında, vergi uygulaması yönünden dikkati çeken bir durum da bunların “gider yazılma ve KDV indirimi” boyutuyla ilgilidir.

Aşağıda bu konu, her iki açıdan da ele alınarak açıklanmaya çalışılacaktır.

A- GELİR VE KURUMLAR VERGİLERİ YÖNÜNDEN

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6. maddesinde; kurumlar vergisinin, mükellefle-rin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükmüne yer verilmiş olup, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde ise safi kazancın tespitinde indirilecek giderler bentler halinde sayılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının 1 numaralı bendinde; ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, 2 numaralı bendinde ise, hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatının (Bu primlerin ve aidatın istirdat edilmemek üzere Türkiye’de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla), 27. maddede yazılı giyim giderlerinin safi ticari kazancın tespitinde indirilecek gider olarak kabul edileceği hükmüne yer verilmiştir.

Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin matrahtan indirilebilmesi için; giderin yapılmasıyla gelirin elde edilmesi veya idamesi arasında doğrudan ve açık bir ilişkinin var olması, giderin keyfi olmaması yani gelirin elde edilmesi için mecburi olarak yapılması ve yapılan gider karşılığında sabit kıymet iktisap edilmemiş olması gerekir.

Ayrıca söz konusu giderlerin Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanması (fatura, fatura yerine geçen vesikalar gibi) ve yasal kayıtlarda izlenmesi gerekmektedir.

Buna göre, işletmenin faaliyeti ile ilgili olarak acil ve küçük miktarlarda yapılan mal ve hizmet alımı (kırtasiye malzemesi, temizlik malzemesi, ampul, pil, tüp gaz alımları vb. şirket personelinin tüketimi için yapılan gıda harcamalarının), 275 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği(2)ile de taksi işleten mükelleflerden alınan ve tutarı fatura düzenleme mecburiyetine ilişkin kanuni haddi aşmayan (2013 yılı için 800 TL) perakende satış fişlerindeki giderlerin, 58 No.lu KDV Genel Tebliği(3)ve 68 Seri No.lu KDV Mükellefiyetlerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları İle İlgili Genel Tebliği uyarınca, akaryakıt pompalarının bağlı bulunduğu ödeme kaydedici cihazların verdiği fişler(4)kurum kazancının elde edilmesi ile açık ve doğrudan bir bağının bulunması, yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip bulunması ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanmış olması şartıyla kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

B- KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Vergi İndirimi” başlıklı 29. maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri; indirim hakkının da vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanun’un 34/1. maddesinde, yurt içinde veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği; 53. maddesinde ise bu Kanun’da geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen vesikaları ifade ettiği hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, 206 Sıra No.lu Vergi Usul Genel Tebliği’nin (G) bölümünde; “3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri gereğince mükelleflerin, faaliyetleri ile ilgili olarak yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarına ilişkin alış vesikalarında ayrıca gösterilen katma değer vergisinin, belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması şartıyla, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Bu durumda, sözü edilen Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde gider belgesi olarak kabul edilen perakende satış veya yazar kasa fişlerinde ayrıca gösterilen katma değer vergisi, bu belgelerin kanuni defterlere de kaydedilmesi şartıyla, genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır.”(5)

açıklamasına yer verilmiştir.

Buna göre, işletmenizin tüketime konu olacak kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, gıda gibi genel giderleri ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik etmesi ve bu belgelerde yer alan katma değer vergisini indirim konusu yapması mümkündür. Ancak, bunlar dışında kalan alış ve giderler ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilemeyeceğinden, söz konusu belgelerde yer alan katma değer vergisi de indirim konusu yapılamayacaktır(6).

II- SONUÇ

Yukarıdaki açıklamalardan da farkedi-leceği gibi, işletmenin faaliyeti ile ilgili olarak, acil ve küçük miktarlarda yapılan mal ve hizmet alımı (kırtasiye malzemesi, temizlik malzemesi, şirket personelinin tüketimi için yapılan gıda harcamalarının) ve akaryakıt giderlerinin kazancın elde edilmesi ile açık ve doğrudan bir bağının bulunması ve yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip bulunması, Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince, tevsik edici belgelere dayanmış olması koşuluyla, kurum kazancının tespitinde “gider olarak” gözönüne alınması mümkündür.

Söz konusu giderlerle ilgili KDV’ler de indirim konusu yapılabilecektir. Ancak KDV indirimi, bunların dışındaki belgeler için söz konusu olmayacaktır. Örneğin iş seyahatlerindeki yeme, içme harcamaları karşılığı alınan yazar kasa fişleri gider yazılamayacak, KDV’si de indirilemeyecektir(7).