BASİT USULDEN GERÇEK USULE GEÇİŞTE YAPILMASI GEREK

[Ahmet Barlak]

BASİT USULDEN GERÇEK USULE GEÇEN MÜKELLEFLERİN STOKLARINDA YER ALAN MALLARIN KDV’Sİ İNDİRİLEBİLİR Mİ?

KDV Kanunu’nun 17/4-a maddesinde, Gelir Vergisi Kanunu’na göre basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’den istisna olduğu hükme bağlanmıştır. Teslim ve hizmetleri KDV’den istisna olan bu mükelleflerin mal ve hizmet alımları ile ithalatları ise KDV’ye tabi olup, alım ve ithalatlar nedeniyle yüklenilen KDV’lerin Kanun’un 30/a maddesine göre indirilmesi mümkün bulunmamaktadır. İndirimi mümkün bulunmayan bu KDV’lerin, GVK ve KVK’nın ilgili hükümlerine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Öte yandan, anılan Kanun’un 29/1-c maddesinde, götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi mükelleflerden gerçek usulde vergilendirmeye geçenlerin çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara ait fatura veya benzeri belgelerde gösterilen KDV’yi indirebilecekleri hüküm altına alınmıştır.
Uygulamada, anılan 29/1-c madde hükmünde “basit usul” ibaresinin yer almaması nedeniyle, basit usulden gerçek usule geçenlerin stoklarında yer alan mallara ait KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı konusunda tereddüte düşülmektedir.

KDV Kanunun 29/1-c maddesinde “götürü ve telafi edici usul” ibaresi yer aldığı halde, götürü usul yerine ihdas edilen “basit usul” ibaresi bulunmamaktadır. Madde hükmünde bu doğrultuda bir değişiklikte yapılmamıştır. Bunun nedeni ise, basit usulde vergilendirilen mükelleflere de başlangıçta KDV indirim hakkı verilmiş olmasıdır. Çünkü, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin KDV indirim hakları bulunduğundan, bu mükelleflerin gerçek usule geçmeleri halinde KDV indirimi ile ilgili bir problem yaşamaları mümkün bulunmamaktaydı. Ancak daha sonra, KDV Kanunu’nun 17/4-a maddesinde 4842 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, 01.07.2003 tarihinden itibaren basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri KDV’den istisna edilmiş, bunun bir sonucu olarak da, bu mükelleflerin KDV indirim hakları ortadan kaldırılmıştır. Bize göre bu durumda bir Kanun değişikliği yapılarak, istisna ve indirim hakkı yasağının getirilmesine paralel olarak Kanun’un 29/1-c maddesi metninden “götürü ve telafi edici usul” ibaresi çıkarılıp yerine “basit usul” ibaresinin eklenmesi gerekirdi. Bu şekilde, basit usulde vergilendirilirken gerçek usule geçenlerin stoklarına ilişkin KDV indirimi sorunları da hiç bir tereddüte yer vermeyecek şekilde giderilmiş olacaktı.
Ancak, Maliye Bakanlığı Kanunun 29/4. Maddesinin verdiği yetkiye istinaden verdiği özelgelerde basit usulden gerçek usule geçenlerin stoklarında yer alan mallara ait KDV’nin indirilebileceğini belirterek, ortaya çıkacak sorunları önlemiştir. Basit usulden gerçek usule geçen mükelleflerin stoklarında yer alan mallara ait KDV’yi indirebilmeleri için, basit usulden gerçek usule geçiş tarihi itibariyle stoklarda bulunan malları ilgili vergi dairesine bildirilmeleri gerekmektedir. Yazılı olarak verilmesi gereken stok bildirimi (envanteri) herhangi bir şekil şartına tabi değildir. Ancak bildirimde vergi kimlik numarası başta olmak üzere hüviyete ilişkin bilgiler ile stok olarak beyan edilecek malın cinsi, malın miktarı, birim fiyatı, toplam tutarı, KDV’si ve faturaların tarih ve numarası gibi bilgilere yer verilecektir. Bize göre, 215 Seri No.lu GVK Genel Tebliği ekinde yer alan “Götürü Usulden Basit Usule Geçen Mükellefler İçin Stok Bildirimi Ek: 4” formu, bir takım değişiklikler yapılarak stok bildirimi formu olarak kullanılabilir.

Konu hakkında verilen bazı özelgelerin özetleri aşağıdadır:
“Basit usule tabi iken gerçek usule geçen mükelleflerin hesap dönemi başında çıkaracakları envanterde yer alan mallara ait fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi indirim konusu yapmaları mümkün bulunmaktadır. Buna göre; basit usulde mükellefken 2007/Eylül ve 2010/Aralık aylarında satın aldığınız araçlar için yüklenmiş olduğunuz KDV yi, gerçek usulde vergilendirmeye geçtiğiniz hesap dönemi başında çıkaracağınız envanterde göstermek şartıyla, indirim konusu yapmanız mümkün bulunmaktadır. Ancak, söz konusu araçlara ilişkin yüklendiğiniz katma değer vergisini daha önce gider olarak kaydetmiş olmanız halinde, bu tutar için gerekli düzeltmenin yapılacağı tabiidir.” (MB. GİB. Balıkesir VDB.nin 25/01/2012 tarihli ve B.07.1.GİB.4.10.15.01 -KDV- 2011/107-1326/-8 sayılı özelgesi) 06.03.2013
“ Basit usule tabi oldukları dönemde iktisap ettikleri binek otomobili dışındaki araçları gerçek usule geçtikleri dönemin açılış kaydında ellerindeki faturaya dayanarak gösteren mükellefler, bu faturada gösterilen KDV yi indirim konusu yapabilecekler, gerçek usule geçildikten sonra söz konusu araçları satmaları halinde de KDV hesaplayıp beyan edeceklerdir.” (MB. GİB. Ankara VDB.nin 10/9/2011 tarihli ve B.07.1.GİB.4.06.17.01 -KDV- 4 -14029-05-713 sayılı özelgesi)

“ Basit usulde mükellefiyete tabi iken gerçek usulde vergilendirmeye geçen mükelleflerin, devreden stokları nedeniyle yüklenmiş oldukları katma değer vergisini çıkaracakları envantere göre indirim konusu yapmaları mümkün bulunmaktadır. Buna göre, basit usule tabi olunan dönemde iktisap ettiğiniz söz konusu aracın, gerçek usule geçtiğiniz dönemin açılış kaydında faturaya dayandırmak suretiyle göstermeniz kaydıyla gerçek usule geçtiğiniz dönemde indirim konusu yapmanız mümkün bulunmaktadır. Ancak söz konusu verginin daha önce gider hesaplarında gösterilmesi halinde bu hesaplarda gerekli düzeltmenin yapılacağı tabiidir.” (MB. GİB. Muğla VDB.nin 12/5/2011 tarihli ve B.07.1.GİB.4.48.15.01-15.01/KDV-40 sayılı özelgesi)
“Basit usule tabi iken gerçek usule geçen mükelleflerin devreden stokları nedeniyle yüklenmiş oldukları KDV’yi çıkaracakları envantere göre Kanun’un 29/1-c maddesi çerçevesinde indirim konusu yapmaları mümkün bulunmaktadır. Buna göre, basit usulden kendi isteği ile gerçek usulde gelir vergisi mükellefiyetine geçen mükellefin, basit usuldeyken satın aldığı mallar için yüklenmiş olduğu KDV’yi çıkarılacak envanterde göstermek şartıyla gerçek usule geçtiği dönemde indirim konusu yapması mümkündür. Ancak söz konusu verginin daha önce gider hesaplarında gösterilmesi halinde bu hesaplarda gerekli düzeltmenin yapılacağı tabiidir.” (GİB.’nin, 16.10.2006 tarih ve B.07.1.GİB.0.01.53/5317-2165/80396 sayılı Özelgesi)
Saygılarımızla,

Yılmaz SEZER
YMM
GÜNCEL & LAVIALE TÜRKİYE
Yönetim Kurulu Başkanı