OGS-HGS ÜCRETLERİNDE KDV İNDİRİMİ GİDER YAZILMASI

[Ahmet Barlak]

HGS, OGS, KGS vb. OTOYOL KÖPRÜ GEÇİŞ ÜCRETLERİ
.
1-GİDER YAZILIR MI?
.
2-BUNLARDAN KDV AYRILIR MI?
.
3- AYRILAN KDV, KDV İADESİNDE YÜKLENİLEBİLİR Mİ?
.
4-SERBEST MESLEK KAZANCINDA GİDER YAZILIR MI?
.
5- % KAÇ KDV AYRILIR?
.
6- OSMANGAZİ KÖPRÜSÜNDEN GEÇİŞ ÜCRETİNİN KDV ORANI İLE DİĞER KÖPRÜLERİN GEÇİŞ ÜCRETİ KDV ORANI NEDEN FARKLI?
.
7-YÜKLEME YAPILAN DEKONT GİDER BELGESİ OLUR MU?
.
8-YÜKLEME YAPILAN BANKA HESABINA AİT HESAP EKSTRESİ GİDER BELGESİ OLARAK KABUL EDİLİR Mİ?
.
9-YÜKLENİLEN TUTARIN KULLANILIP KULLANILMADIĞINA BAKILMAKSIZIN GİDER YAZILABİLİR Mİ?
.
10- HGS VE OGS ÜCRETLERİNİN GERİ İADE EDİLMESİ DURUMUNDA İNDİRİLEN KDV NASIL DÜZELTİLECEK?
.
11-HGS GEÇİŞLERİNİN LİSTESİNE NASIL ULAŞILIR?










Ogs-Hgs Ücretlerinde Kdv İndirimi



1. GİRİŞ

Otoyol ve köprülerde kullanılan Otomatik Geçiş Sistemi (OGS) ve Hızlı Geçiş Sistemi'ne (HGS) ödenen ücretlerde KDV ve bu KDV’nin indirimi yazımızın konusunu oluşturmaktadır. Uygulamada, bazı işletmelerin bankaya ya da PTT’ye yatırdıkları tutarın tamamını gider yazdıkları, bazı işletmelerin ise iç yüzde ayırmak suretiyle KDV indirimi yaptıkları ve kalan tutarı gider yazdıkları görülmektedir. İç yüzde ile KDV indirimi yapan işletme muhasebe sorumluları ise bazen mevzuatın hangi düzenlemelerine istinaden böyle bir işlem yaptıklarını tam olarak açıklayamamakta, genelde öneri, görüş ve duyumlar üzerine bu yönde işlem yapmaktadırlar.

Yazımızda, OGS/HGS hizmetlerinin KDV’ye tabi olduğunu ve ödeme karşılığında temin edilen dekont ve benzeri belgelerin fatura hükmünde olduğunu ve bu belgelerdeki bedeller üzerinden iç yüzde yöntemi ile KDV’nin ayrıştırılarak 191-İndirilecek KDV hesabına alınması gerektiğini, aksi uygulamanın KDV Kanunu Madde 58 gereği indirilecek KDV’nin gider yazılması sonucunu doğuracağını ve dolayısıyla bu giderin kanunen kabul edilmeyen gider hükmünde olacağını yasal ve idari düzenlemeler ile özelgeler çerçevesinde açıklayacağız.

2. YASAL MEVZUAT

KDV Kanunu Madde 1/3-g: "Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri," katma değer vergisine tabidir.

KDV Kanunu Madde 20/4: "Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez."

KDV Kanunu Madde 29/1-(a): 1. Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler: (a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,

KDV Kanunu Madde 29/3: "İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir."

KDV Kanunu Madde 34/2: "Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceği Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit olunur."

KDV Kanunu Madde 53: "Bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabiri Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade eder."

KDV Genel Uygulama Genel Tebliği;

III/A.1.2: Tarifeli İşler ile Bedelin Biletle Tahsil Edildiği Hallerde Matrah:

3065 sayılı Kanunun (20/4)’üncü maddesinde, belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli KDV dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez hükmüne yer verilmiştir.

Bu hallerde, tarife veya bilet bedeli üzerinden iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle KDV hesaplanır. Hesaplanan KDV ise tarife veya bilet üzerinde ayrıca gösterilmez ancak tarife veya bilet üzerinde bedele KDV’nin dahil olduğu belirtilir. Böyle bir belirleme olmaması halinde, belirtilen tutar üzerinden KDV ayrıca hesaplanır.

Perakende satış safhasına kadar olan imalatçı veya toptancı safhalarındaki teslimlerde, vergi dahil perakende satış fiyatları dikkate alınmaksızın teslim karşılığında tahakkuk ettirilen gerçek bedeller üzerinden KDV hesaplanır. Bu malların perakende satışını yapanlar, vergi dahil olarak önceden tespit edilen fiyatlar üzerinden satış yaparak ayrıca KDV hesaplamazlar. Ancak vergili satış bedeline iç yüzde oranı uygulamak suretiyle bedele dahil KDV’yi tespit ederek ayırırlar. Bu şekilde hesaplanan KDV’den mal alımları sırasında ve sair suretle ödenen katma değer vergilerinin indirilebileceği tabiidir.

III/C.5: İndirimin Belgelendirilmesi:

3065 sayılı Kanunun 34 üncü maddesine göre, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV’nin indirilebilmesi için aşağıda sayılan iki şartın gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

a) Vergi, alış faturası veya benzeri vesikalar ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmeli,

b) Söz konusu vesikalar, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla kanuni defterlere kaydedilmelidir.

Diğer taraftan, KDV’nin fatura ve benzeri vesikalarda gösterilmesine gerek görülmeyen işlemler ile vergisi önceki safhada beyan edilen özel matrah şekline tabi işlemlere konu teslim ve hizmetlerde bu mal ve hizmetleri satın alanlar, tarife, bilet veya fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen bedel üzerinden iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle KDV hesaplayacak ve bu tutarı yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indireceklerdir.

III/C.5.5: Verginin İndirimi:

Kanunun 23 üncü maddesine göre özel matrah şekilleri tespit edilen işlemler ile aynı Kanunun (20/4) üncü maddesine göre, tarife ve bilet bedelinin vergi dâhil edilerek hesaplandığı hallerde, düzenlenecek vesikalarda verginin ayrıca gösterilmesi şartı aranmaz. Mükellefler bu neviden mal ve hizmet alımları dolayısıyla yüklendikleri vergileri, içyüzde yoluyla hesaplarlar ve indirim konusu yapabilirler.

3.KONU HAKKINDA MALİYE İDARESİNİN VE KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN (KGM) GÖRÜŞÜ

KGM tarafından bir soruya verilen cevap aşağıdaki gibidir.

"SORU 20 OGS-KGS Geçiş ücretleri KDV oranı var mıdır? KDV iadesi almak için banka dekontları kullanılabilir mi?

CEVAP 20 Katma Değer Vergisi Kanunun 1/3-g maddesi gereği Otoyol ve Boğaz Köprüleri Geçiş ücretlerine %18 oranında KDV dahil edilmiştir. OGS ve KGS kullanıcıları banka dekontunda gösterilen bedele iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle bulunacak Katma Değer Vergisi tutarı, mükellefler tarafından vergi indirimi yapılabilir. Bu vergi otoyol geçişine muhatap mükellefler tarafından, OGS ve KGS bedelleri ödenip alınan dekontlar, yıl geçmemek şartı ile kanuni defterlere kayıt edildiği dönemde( geçiş yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın) indirim konusu yapılabilecektir."[1]

İstanbul Defterdarlığı tarafından verilen KDV.MUK.B.07.4.DEF.0.34.18.29. 2560 sayılı ve 07.05.2003 tarihli mukteza.[2]

"İlgi dilekçenizde, şirketiniz tarafından … ücreti olarak …. Bankası'na otomatik geçiş sistemi hesabına para yatırıldığı, yatırılan bu paralara ait dekontu muhasebe kayıtlarına işlediğinde mi KDV ayrılacağı, yoksa …. Bankası'nın …. hesap ekstresindeki araçların geçtiği tarihlerde mi KDV ayrılacağı konusunda tarafımızdan görüş sorulmaktadır.

Benzer bir konuda Bakanlık Makamı'ndan alınan 14.01.2003 tarih, 1707 sayılı yazıda;

"Bilindiği üzere, 07.09.1995 tarih ve 22397 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 243 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 257. maddesinin verdiği yetkiye istinaden bankalar tarafından düzenlenen dekontlar bu kanun uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmıştır. Bankaların yaptıkları hizmet ve satış işlemlerine ilişkin olarak anılan tebliğde yer alan açıklamalara uygun olarak düzenlemek zorunda oldukları dekontlar, fatura yerine geçen belge olarak 01.01.1996 tarihinden itibaren kullanılmaya başlanılmıştır.

Bu itibarla, köprü ve otobanlardan ….. ile geçişlerde .… Bankası'nca "köprü tahsil" açıklamalı dekont düzenlenmesi ve bu belgenin gider belgesi olarak kullanılması gerekmektedir.

Bu açıklamalar çerçevesinde, köprü ve otobanlardan …. ile geçişlerde kullanılmak üzere ….'na yatırılan paralar karşılığında düzenlenen dekontlarda yazılı bedellerin gider olarak indirilmesi ve bu belgeler üzerinde hesaplanan katma değer vergisinin de Katma Değer vergisi Kanunu'nun 29. maddesi uyarınca indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır." denilmektedir.

Buna göre, şirketiniz tarafından ….. için … Bankası Şubesi'ne yatırılan bedelin banka dekontunda KDV dahil tahsil edilmiş olması halinde banka dekontun düzenlendiği dönemde iç yüzde uygulanmak suretiyle KDV'nin indirim konusu yapılması gerekmektedir."

Yukarıdaki özelgede atıf yapılan ve bugün halen http://www.gib.gov.tr özelge havuzunda kayıtlı olan yazı ise aşağıdaki gibidir:

“T.C..
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü

SAYI : B.07.0.GEL.0.55/5529-655/1707 14.01.2003
KONU:
İSTANBUL VALİLİĞİNE
(Defterdarlık: Katma Değer Vergisi Gelir Müdürlüğü)
İliniz yükümlülerinden Serbest Muhasebeci-Maİi Müşavir ........ tarafından
verilen bila tarih dilekçenin bir örneği ilişikte gönderilmiştir.

Bilindiği üzere, 07.09.1995 tarih ve 22397 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan 243 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Vergi Usul Kanununun mükerrer 257. maddesinin verdiği yetkiye istinaden bankalar tarafından düzenlenen dekontlar bu kanun uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmıştır. Bankaların yaptıkları hizmet ve satış işlemlerine ilişkin olarak anılan tebliğde yer alan açıklamalara uygun olarak düzenlemek zorunda oldukları dekontlar, fatura yerine geçen belge olarak 01.01.1996 tarihinden itibaren kullanılmaya başlanılmıştır.

Bu itibarla, köprü ve otobanlardan Otomatik Ödeme Sistemi (OGS) ile geçişlerde Ziraat Bankasınca "köprü tahsil" açıklamalı dekont düzenlenmesi ve bu belgenin gider belgesi olarak kullanılması gerekmektedir;

Bu açıklamalar çerçevesinde, köprü ve otobanlardan OGS ile geçişlerde kullanılmak üzere Ziraat Bankasına yatırılan paralar karşılığında düzenlenen dekontlarda yazılı bedellerin gider olarak indirilmesi ve bu belgeler üzerinde hesaplanan katma değer vergisinin de Katma Değer Vergisi Kanununun 29. maddesi" uyarınca indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini ve yukarıdaki açıklamalarımızın başvuru sahibine duyurulması hususunda gereğini rica ederim.”

Konu hakkında http://www.gib.gov.tr özelge havuzundan ulaştığımız çok daha güncel tarihli diğer bir özelgenin ise tam metni aşağıdaki gibidir:

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
KOCAELİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)

Sayı
:
B.07.1.GİB.4.41.15.01-KDV-2011/34-189
15/08/2012
Konu
:
KGS ve OGS otoyol geçiş ücretlerinin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı ve ödenen bedellerin KDV iade taleplerinde yüklenim tablosunda gösterilip gösterilemeyeceği


İlgide kayıtlı dilekçenizde, makine ve yedek parça imalatı faaliyeti ile iştigal ettiğiniz, aktifinize kayıtlı araçları otoyol ve köprü geçişi için KGS ve OGS sistemine kaydettirdiğiniz, ödemelerin banka kanalı ile ve nakit olarak yapıldığı belirtilerek, araç başına ödenen KGS ve OGS bedellerinin kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılıp yapılmayacağı ile ödenen bu bedellerin KDV iade taleplerinde yüklenim tablosunda gösterilip gösterilemeyeceği hususunda bilgi talep edilmektedir.
Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış olup bu Kanunun 37 nci maddesinde her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilerek 40 ıncı maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde gayrisafi kazançtan indirilebileceği hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, aktifinize kayıtlı araçların otoyol ve köprü geçişleri dolayısıyla makina ve yedek parça imalatı faaliyeti ile iştigal eden şirketiniz tarafından ödenmiş olan KGS ve OGS bedellerinin, kurum kazancının elde edilmesi ve idamesi ile doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması kaydıyla safi kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinde; mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,
34 üncü maddesinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği,
53 üncü maddesinde de bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade edeceği,
hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, şirketinizin aktifinde kayıtlı araçların otoyol ve köprü geçişleri dolayısıyla ödemiş olduğunuz KGS ve OGS bedellerinin, kazancın elde edilmesi ve idamesi ile doğrudan açık bir illiyet bağının bulunması kaydıyla safi kurum kazancından indirimi mümkün bulunduğundan, bu bedellere ait KDV nin indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica edeim.

4. GENEL DEĞERLENDİRME

Fiyatın tarife ile belirlendiği hallerde mal ve hizmet faturaları, perakende aşamaya gelene kadar KDV'si ayrıca gösterilerek kesilir. Tarifeye tabi teslim ve hizmetler perakendeciler tarafından belgeye bağlanırken bedel KDV dahil şekilde gösterilebilir. Fiyatı belirli bir tarifeye tabii işler hakkında mülga (9) ve (11) numaralı tebliğlerde açıklama ve örnekler verilmiştir. İlgili tebliğlerdeki örneklerden anlaşıldığı kadarıyla, perakende satış fiyatı ÖNCEDEN VE KESİN OLARAK tespit edilen tüm mal ve hizmetler KDV Kanunu 20/7'nci maddedeki manada tarifeli işlerdir ve bu işlerin fiyatı KDV dahil şekilde nihai alıcının bilgisine sunulur. Tatbikatta, bazı PTT hizmetleri, abonman kartı edeleri ve kamu kuruluşlarınca tarifeye bağlı olarak yapılan teslim ve hizmetlerinde de tarifeye tabi işlem sayıldığı görülmektedir.[3]

Bilindiği üzere köprü ve otoyol gişelerindeki otomatik geçiş sistemlerinden (OGS/HGS) faydalanabilmek için Ziraat Bankasına ödeme yapılmakta fakat bu hizmetin faturası alınamamaktadır. (Devlet koyduğu kurala kendisi uymamaktadır.) Bu konuda görüş veren İstanbul Defterdarlığı, OGS için yapılan ödemenin dekontuna da yazılarak iç yüzde hesabı ile KDV indirimi yapılabileceği ve kalan kısmın gider yazılabileceği yolunda mukteza vermektedir. (04.06.2002 tarih ve 3026 sayılı mukteza.)[4]

Otomatik Geçiş Sistemi, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün sorumluluğunda işletilmekte olan Boğaz Köprüleri ile otoyollarda bir geçiş ücreti ödeme yöntemidir. Bir otoyolda OG (Otomatik Geçiş) Şeridini kullanarak giriş yaptığınız takdirde; aracınıza takılı durumdaki Elektronik Etikete (Araç İçi Birim), geçiş esnasında hangi otoyola nereden, ne zaman girdiğiniz otomatik olarak kaydedilir. Aynı otoyolda bir OG Şeridinden çıkış yaparken Elektronik Etiket üzerindeki giriş bilgileri yine otomatik olarak okunur ve gişe bilgisayarları tarafından ücret tahakkuk ettirilerek, banka hesabınızdan tahsil edilir. Otomatik Geçiş Sistemini kullanabilmeniz için sistemin bankacılık hizmetlerini vermekte olan T.C. Ziraat Bankasının ilgili şubelerine başvurarak Otomatik Geçiş Sistemi Kullanıcı Sözleşmesini imzalamanız, Elektronik Etiket satın alarak beyan ettiğiniz aracınıza takmanız ve ilgili hesaba OG Şeritlerinden geçişlerinizde adınıza tahakkuk edecek geçiş ücretinin tahsilatında kullanılmak üzere para yatırmanız gerekmektedir. Otomatik Çıkış Şeritlerinden her geçişinizde daha önce Bankaya yatırdığınız paradan geçiş ücreti düşülecektir. Abonenin isteği halinde Bankanın/diğer bankaların kredi kartı hesabı ile OGS hesabı ilişkilendirilebilmekte ve geçiş ücretleri geçiş yapıldıkça kredi kartı hesaplarından düşülmektedir.[5]

OGS-HGS hizmetini veren Karayolları Genel Müdürlüğü'dür (KGM). Ziraat Bankası ve PTT ise sadece KGM’nün kurduğu bu sisteme tahsilat hizmeti veren kurumlardır. KDV Kanunu Madde 1/3-g hükmü gereği KGM'nün verdiği bu hizmet KDV konusuna girmektedir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereği bu hizmet, tarifeye bağlı perakende bir hizmettir. Bu nedenle düzenlenecek belge üzerinde KDV'nin ayrıca gösterilmesine gerek yoktur. Sistemin tahsilatını yapan bankanın dekontu, ekstresi ve/veya kredi kartı ekstresi ödemenin ispatı ve KDV indirimi açısından yeterlidir. Banka dekontları fatura yerine geçen belge olarak 243 numaralı VUK Genel Tebliği uyarınca 01.01.1996 tarihinden beri kullanılabilmektedir. Dolayısıyla KDV Kanunu madde 53 gereği, KDV Kanununda geçen "fatura ve benzeri vesika" tabiri VUK'na göre tespit edileceğinden, banka dekontu da KDV kanunu açısından kabul edilen bir belgedir. PTT/Banka, sistemin esas sorumlusu olmadığı, KGM ile kullanıcılar arasında aracı olduğu için düzenlediği dekont üzerinde ayrıca KDV'sini gösterememektedir. Bu durum ise yukarıda yer verdiğimiz yasal mevzuat açısından sadece belge üzerinde "KDV Dahildir, %....." ibaresinin yazılamaması sonucunu doğurmaktadır. Ancak, banka veya PTT aracı kılınmak suretiyle sistemin işleyebilmesi için böyle bir durumun gerçekleşmesi kaçınılmazdır.

Kullanıcılar (işletmeler/mükellefler), bu durumda bankadan/PTT’den temin ettikleri dekontlarına istinaden ödedikleri tutar üzerinden iç yüzde ile KDV ayıracaklardır. Örnek: İşletme aktifine kayıtlı ve işte kullanılan bir otomobil için 120 TL HGS/OGS ücreti ödenmiştir ve banka/PTT dekontu temin edilmiştir. Bu durumda KDV oranı %18 olduğu için, 120 TL'nı 1,18'e bölersek gider yazılacak tutar bulunacaktır. 120/1,18=101,69 TL gider yazılacaktır. KDV indirimi ise (120 – 101,69=) 18,31 TL olacaktır.

Bu aşamada akla şu soru gelebilir, gider yazılacak ve KDV indirimi yapılacak dönem ne zaman olacaktır? Çünkü, hizmet tamamen alınmış mıdır? Hizmet, OGS sistemine tabi köprü ve yollardan her geçişte mi alınıyor kabul edilecektir? Bu konuda çalışmada yer verdiğimiz ilk muktezada verilen görüş ile paralel düşünmekteyiz. Yani, dekontun düzenlendiği tarih itibariyle gider kaydı ve KDV indirimi kaydı yapılmalıdır. Aksi bir düşünce, her bir OGS geçişinde (120 TL için yaklaşık tahmini 30-40 defa) ayrı ayrı gider ve KDV indirimi kaydı sorunlar doğuracaktır.

Ayrıca, işlem sadece PTT/banka dekontu ile sınırlı tutulmamalıdır. Lafzi olarak 243 numaralı VUK genel tebliğinde sadece banka dekontunun ifade edilmiş olması, bankacılık sisteminin çeşitli araçları (hesap ekstresi, kredi kartı ekstresi ... vb.) ile ödemenin ispatına ve KDV indiriminin reddine gerekçe olamaz düşüncesindeyiz.

Böyle bir reddiyat, VUK Madde 3/B fıkrasında yer verilen, vergilendirmede, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır ilkesine aykırı olacaktır. Ayrıca bilinmektedir ki, uygulamada her işlemin banka dekontu ayrı ayrı gidilipte bankadan alınmamaktadır. Bankadan gelen hesap ekstreleri üzerinden bir çok gider veya gelir kayıtları yapılabilmektedir. Yine bir diğer husus, günümüzde internet bankacılığı denen gelişme sayesinde, hesap ekstreleri ve banka dekontları her an için bilgisayar vasıtasıyla temin edilebilmektedir.

5. SONUÇ

OGS/HGS hizmetleri KDV Kanununa tabi hizmetlerdir. Bankalar veya PTT aracılığıyla ödemesi yapılan OGS/HGS ücretlerine dair temin edilen dekontlar fatura yerine geçen vesika hükmündedir ve bu belgelerde yapılan ödeme KDV dahil gösterilse dahi, iç yüzde yöntemi ile KDV ayrıştırılmalı ve kayıtlarda 191-İndirilecek KDV hesabına alınmalıdır. Aksi uygulama, KDV Kanununun 58. Maddesine göre aykırıdır; indirilecek KDV gider yazılmış olur ve bu gider kanunen kabul edilmeyen gider hükmündedir.

Hülya YAVUZCAN ÇOLAK

MAZARS / DENGE

Vergi Bölümü, Müdür Yardımcısı

[1] Güray ÖĞREDİK, “OGS/KGS Ücretlerinde KDV İndirimi”, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Haziran 2008
[2] Güray ÖĞREDİK, a.g.m.
[3] Güray ÖĞREDİK, a.g.m.
[4] Güray ÖĞREDİK, a.g.m.
[5] Güray ÖĞREDİK, a.g.m.


30.06.2014
KAYNAK: https://www.muhasebenet.net/haber.php?haber_id=7962

[Ahmet Barlak]

HANGİ KÖPRÜ VE OTOYOL GEÇİŞ ÜCRETLERİN DE KDV %8 HANGİLERİNDE %18

14 Ekim 2016
SİRKÜLER NO: 2016/ 089 –KDV
.
Konu: Yap-İşlet-Devret Modeli çerçevesinde yapılan otoyol ve köprü geçişlerinde KDV oranının % 8’e indirilmesi nedeniyle OGS ve HGS bedellerine ait KDV’nin içyüzde oranı ile ayrıştırılmasında oran farklılığına dikkat edilmesi gerekmektedir.
.
Bilindiği üzere otoyol ve köprü geçişleri için kullanılan OGS, HGS, KGS bedelleri, kurum kazancının elde edilmesi ve idamesi ile doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması kaydıyla gelir ve kurumlar vergisi açısından gider kaydedilmekte olup bu bedellere ait KDV, iç yüzde oranı ile hesaplanmak suretiyle indirim konusu yapılmaktadır.
.
Otoyol ve köprü geçişlerinde KDV oranı, KDV oranlarının belirlendiği 2007/13033 sayılı “Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin” Bakanlar Kurulu Kararı eki % 1 oranı uygulanacak teslim ve hizmetlerin sayıldığı (I) ile % 8 oranı uygulanacak teslim ve hizmetlerin sayıldığı (II) sayılı listede yer almadığı için genel oran olan % 18 olarak uygulanmakta idi.
.
Bakanlar Kurulu, 30.06.2016 tarih ve 29758 sayılı Resmi Gazete’de yayımladığı, 2016/8998 sayılı Kararı ile KDV oranlarının belirlendiği 2007/13033 sayılı “Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Karar”ın eki % 8 KDV oranına tabi mal ve hizmetlerin sayıldığı (II) sayılı listenin “B) Diğer Mal ve Hizmetler” bölümüne 30 Haziran 2016 tarihinden itibaren aşağıdaki sırayı eklemiştir:
.
“30- 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yaptırılan köprülerin geçiş ücretleri."
.
Bu değişiklik ile yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yapılan İzmit Körfezi’ndeki Osmangazi Köprüsü ile Boğaziçi’ndeki Yavuz Sultan Selim Köprüleri geçiş ücretlerinde uygulanacak KDV oranı % 18’den % 8’e düşürülmüş bulunmaktadır.
.
Yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yapılmayan köprüler (15 Temmuz Şehitler (Boğaziçi) ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü gibi) ile tüm otoyolların geçiş ücretlerinde % 18 KDV oranının uygulanmasına devam edilecektir.
Bu nedenle OGS-HGS ücretleri içinde yer alan KDV içyüzde yöntemi ile hesaplanırken, Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim Köprülerine ait geçiş ücretlerinde % 8, diğer köprü ve otoyol geçişlerinde % 18 oranının kullanılmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
.
Yer verilen konularda ek bilgi istenildiğinde lütfen bizimle temasa geçiniz.
.
Saygılarımızla,
SİGMA
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

[Ahmet Barlak]

Özelge: Banka hesap bildirim cetvellerinin (ekstrenin) banka dekontları yerine kullanılıp kullanılmayacağı hk.

Sayı: 39044742-KDV.29-1625
Tarih: 12/06/2014

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü
Sayı : 39044742-KDV.29-1625 12/06/2014
Konu : Banka hesap bildirim cetvellerinin (ekstrenin) banka dekontları yerine kullanılıp kullanılmayacağı.


İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, şirket aktifinize kayıtlı kiralık otomobiller için İş Bankası Sultanhamam şubesinden HGS (Hızlı Geçiş Sistemi) alınarak araçlara monte edildiği, HGS bakiyelerinin 20 TL'nin altına indiğinde otomatik olarak yükleme yapılması için talimat verildiği, bankadan otomatik yüklemeler için dekont talep edilmesi üzerine, sistemden otomatik olarak yapılan yüklemeler için dekont üretilemediği bunun yerine ekstre verilebileceği belirtilerek, banka ekstrelerinin dekont yerine kullanılıp kullanılmayacağı ve iç yüzde yöntemi ile KDV ayrılıp ayrılmayacağı hususlarında Başkanlığımızdan görüş talep edilmektedir.

-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN;
Vergi Usul Kanununun 227'nci maddesinde, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtların tevsikinin mecburi olduğu hükme bağlanmış; aynı kanunun 229-242'nci maddelerinde de bu Kanuna göre düzenlenmesi ve alınması gereken fatura ve fatura yerine geçen vesikalar, serbest meslek makbuzu, ücretlere ait kayıt ve vesikalar ile diğer evrak ve vesikalara ait hükümlere yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 253'üncü maddesinde ise, bu kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olanların, tuttukları defterlerle üçüncü kısımda yazılı vesikaları, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından başlıyarak beş yıl süre ile muhafaza etmeye mecbur oldukları hüküm altına alınmıştır.


Vergi Usul Kanununun mükerrer 257'nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak mükerrer belge düzenleme mecburiyetinin yarattığı külfetleri azaltmak amacıyla bankalar, sigorta şirketleri ve acenteleri, sermaye piyasası aracı kurumları ile ikrazatçılıkla uğraşanların faaliyetleri sırasında düzenleyecekleri belgelerle ilgili olarak 243 ve 246 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile düzenlemeler yapılmıştır.

Bahsi geçen 243 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bankaların, yaptıkları hizmet ve satış işlemlerine ilişkin kayıtlarının dayanağı olan fatura yerine, düzenleyecekleri belgelerin kapsamı belirlenmiştir. Buna göre;

Bankalar, döviz alım satım işlemleri ile menkul kıymetler borsasında aracı kurum sıfatıyla müşterileri adına yaptıkları menkul kıymet alım satımları hariç olmak üzere, yaptıkları bütün hizmetler veya satışlar dolayısıyla lehlerine tahakkuk edecek tutarları tebliğde belirtilen şartlara uygun olarak düzenleyecekleri dekontlarla belgeleyeceklerdir.

Konuya ilişkin olarak yayımlanan 246 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Bankaların yaptıkları hizmetler dolayısıyla, lehlerine tahakkuk eden meblağları 243 Sıra No'lu Tebliğde açıklanan esaslara göre düzenlenecek dekontlarla belgelendirecekleri ancak, bankacılık teamüllerine göre bir, üç, altı ay veya bir yıl gibi belirli hesap devreleri itibariyle, devre sonlarında düzenlenen hesap bildirim cetvelleri (ekstreler) ile bildirilmesi mutad olan faiz, hizmet bedeli, komisyon ve masrafları için dekont yerine aynı bilgileri taşımak şartı ile hesap bildirim cetvelleri düzenleyebileceklerine yer verilmiştir.

Bu itibarla, bankadan alınan, bankacılık teamüllerine göre bir, üç, altı ay veya bir yıl gibi belirli hesap devreleri itibariyle, devre sonlarında düzenlenen hesap bildirim cetvelleri (ekstreler) ile bildirilmesi mutad olan faiz, hizmet bedeli, komisyon ve masrafları için dekont yerine aynı bilgileri taşımak şartı ile hesap bildirim cetvellerinin kullanılması mümkün bulunmaktadır.

-KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN;
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1'inci maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

29/1'inci maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'nin indirilebileceği,

29/3'üncü maddesinde, indirim hakkının, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılacağı belirtilmiştir.

34/2'nci maddesinde ise, katma değer vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceğinin Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit olunacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, HGS ile geçişlerde kullanılmak üzere (vadesiz mevduat hesabından çekilerek yükleme yapılması konusunda verilen talimat üzerine) İş Bankası Sultanhamam şubesince sistemden otomatik olarak yapılan yüklemeler için dekont yerine aynı bilgileri taşımak şartı ile düzenlenecek ekstrelerde yer alan işlem bedeline KDV tutarının da dahil tahsil edilmiş olması halinde, ekstrenin düzenlendiği dönemde işlem bedeline iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacak KDV'nin genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.

[Ahmet Barlak]

HGS VE OGS ÜCRETLERİNİN GERİ İADE EDİLMESİ DURUMUNDA İNDİRİLEN KDV'NİN DÜZELTİLMESİ

Özelge: İndirim konusu yapılan OGS kontör bedellerinin hesaplanan KDV'ye dahil edilip edilmeyeceği hk.
Sayı: 84412373-130[35.-2013/2494]-37
Tarih: 02/05/2014

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ADANA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü
Sayı : 84412373-130[35.-2013/2494]-37 02/05/2014
Konu : İndirim konusu yapılan OGS kontör bedellerinin hesaplanan KDV'ye dahil edilip edilmeyeceği.


İlgi özelge talep formunuzda, firmanız aktifine kayıtlı araçlar için banka tarafından hesabınızdan OGS kontör yüklemesi yapıldığı, yükleme bedelleri üzerinden iç yüzde ile KDV hesaplayarak indirim konusu yaptığınız, OGS den HGS ye geçişte banka tarafından kalan OGS bedellerinin hesabınıza iade edildiği belirtilerek, iadesi yapılan bedele ait KDV nin hesaplanan KDV ye dahil edilip edilmeyeceği hakkında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

3065 sayılı KDV Kanununun 35 inci maddesinde; "Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi, veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltir. Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır." hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun, 53 üncü maddesinde ise, "Bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabiri Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade eder." hükmü mevcuttur.

Buna göre, şirketinizin aktifinde kayıtlı araçlar için ödenen ve banka dekontuna istinaden indirim konusu yapılan OGS kontör yükleme bedellerine ait KDV nin, matrahında meydana gelen değişikliğin Kanunun 35 inci maddesi kapsamında düzeltilmesi gerekmektedir. Düzeltme işlemi, banka dekontu üzerinde yazan tutar üzerinden iç yüzde ile hesaplanan KDV nin matrahta değişikliğin vuku bulduğu vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesinin "ilave edilecek KDV" satırında beyan edilmesi suretiyle yapılacaktır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.


(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

[Ahmet Barlak]

HGS GEÇİŞLERİNİN LİSTESİNE E-DEVLET SİTESİ ÜZERİNDEN ULAŞILABİLMEKTEDİR.
AYRICA https://hgsmusteri.ptt.gov.tr/hgs.jsf LİNKİNDEN ÜYE OLUNARAK ULUŞILABİLMEKTEDİR.
.
.
.

[Ahmet Barlak]

DENİZ ALTI KARAYOLU GEÇİŞ ÜCRETLERİNDE UYGULANACAK KDV ORANI %8 İNDİRİLMİŞTİR.

30-(2016/8998 sayılı Kararname ile eklenen sıra Yürürlük: 30/06/2016)8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yaptırılan köprülerin (2018/11333 sayılı Kararname ile eklenen sıra Yürürlük: 3/2/2018) ve denizaltı karayolu tünelleringeçiş ücretleri.