Maden devlet hakkı fiilen ödendiği yılın gideri olarak dikkate alınabilir.

[Muradiye Karabulut]

Maliye Bakanlığı Özelgesi Tarih : 16.04.1986 Sayı : 22113 Kurumların, Maden Kanunu uyarınca ödedikleri maden hakkı, madencilik fon iştiraki, ihbar hakkı ve buluculuk hakkı, Kanun gereği yapılan zorunlu bir gider olduğundan kurumlar vergisi matrahının saptanmasında gider olarak indirilebilir. 


4.6.1985 tarih ve 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14. maddesinde, 'Maden sahasından çıkarılacak cevherlerden işletme yıllık brüt karının %5'i devlet hakkı olarak, %5'i madencilik fon iştiraki şeklinde her yıl Mart ayının son günü akşamına kadar ilgili daire tarafından tahakkuk ettirilerek, ruhsat sahibince devlet hakkı hazineye, fon iştiraki ise Etibank'a ödenir. Çıkardığı cevheri kendi fabrikasında hammadde girdi olarak kullanan şirketler için devlet hakkına esas olacak değer bilançoda maliyetin asgari %30'u kadar brüt kar kabul edilerek hesaplanır' hükmü yer almaktadır. Aynı Kanun'un 15. maddesinde ise, ihbar ve buluculuk hakkının mevcut sahalarda o madenler için ön işletme veya işletmeye geçildiği andan itibaren yıllık işletme brüt bilanço karının %1'i ihbar, %2'nin buluculuk hakkı olarak her yıl Mart ayının son günü akşamına kadar ruhsat sahibi tarafından ilgili daireye yatırılacağı hükme bağlanmıştır. Maden Kanunu'nun sözkonusu 14 ve 15. maddeleri uyarınca kurumlar vergisi mükelleflerinin ödeyecekleri maden hakkı, madencilik fon iştiraki, ihbar hakkı ve buluculuk hakkının kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak indirileceğine ilişkin bir hüküm Maden Kanunu'nda yer almamaktadır. Bilindiği üzere, Kurumlar Vergisi Kanunu'nu 13. maddesinde, kurumlar vergisinin birinci maddede yazılı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde ise, Gelir Vergisi Kanunu'nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Gelir Vergisi Kanunu'nun 38. maddesinde 'Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerler arasındaki müsbet farktır' denilmiş, 39. maddesinde ise, 'işletme hesabı esasında ticari kazancın, elde edilen hasılat ile giderler arasında müsbet farkı' olduğu açıklanmıştır. Kurumların Maden Kanunu uyarınca ödedikleri maden hakkı, madencilik fon iştiraki, ihbar hakkı, kurumun ticari bilançosunda yer alan karın bu miktar kadar azalmasına yol açacaktır. Sözkonusu ödentiler kurum için kanun gereği zorunlu olarak yapılan bir gider olduğundan ödentilerin, fiilen ödendiği yılın vergi matrahının tespitinde gider olarak indirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. 

http://www.vergi.tc/yargi-kararlari-detay.aspx?code=c3e9487a-c6bc-4a00-9a3d-eb74201dbc48 


Not: Yukarıdaki mukteza 1986 yılında verilmiştir. Muhasebe sistemimizde tahakkuk esası ve dönemsellik esası 1992 yılında çıkarılan 1 seri nolu muhasebe uygulama genel tebliği ile girmiştir.

Not: Vergi iletişim merkezi hala bu verilen muktezaya göre soruya cevap vermektedir. Merak edenler 444 0 189 nolu telefonu arayıp 29913 sayı numaralı sorunun cevabını dinleyebilirler.