ÇALIŞAN İŞÇİYE KIDEM TAZMİNATI ÖDENEBİLİR Mİ?

[Ahmet Barlak]

Çalışırken alınan kıdem tazminatı, işçinin başına iş açabilir!


Çalışırken alınan kıdem tazminatı
Kıdem tazminatına hak kazanmanın ilk ve en önemli şartı, iş sözleşmesinin sona ermesidir. Çünkü kıdem tazminatı, işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinin sona ermesine bağlı haklardandır. Zaten kıdem tazminatı için zaman aşımı süresi de, iş akdinin sona ermesiyle başlamaktadır. Ancak uygulamada, çeşitli nedenlerle, çalışmakta olan işçiye de kıdem tazminatı ödendiğini görmekteyiz. Bu mümkün müdür?
Sponsorlu bağlantılar
Kıdem tazminatı nedir?
En temel anlatımıyla kıdem tazminatı, işyerindeki kıdemi en az bir yıl olan işçinin, belirli şartlar altında iş sözleşmesinin sona ermesi üzerine ona ödenen ve işçinin çalışmış olduğu her tam yıla karşılık olarak bir aylık brüt giydirilmiş ücreti tutarından hesaplanan bir tazminat türüdür. O halde kıdem tazminatının; iş akdinin sona ermesi, işçinin en az bir yıllık kıdeminin olması ve iş sözleşmesinin kanunda belirtilen hallerde sona ermesi şeklinde 3 ana unsuru olduğunu söyleyebiliriz.
İşçi neden çalışırken kıdem tazminatı alır?
Yukarıda da belirttiğim gibi kıdem tazminatını başlatan olay, iş sözleşmesinin sona ermesi yani işçinin işten ayrılmasıdır. Buna rağmen uygulamada neden işçiler, hâlen çalışmaktayken kıdem tazminatı alır? Bu bazen işverenden bazen de işçiden kaynaklanmaktadır. İşverenler yıllar geçtikçe biriken ve bir seferde ödenmesi halinde kendilerini zorlayacağını düşündükleri kıdem tazminatını ara ara ödemeyi tercih edebilmektedir. Ya da acil paraya ihtiyacı olan veya her hangi bir nedenle toplu para almak isteyen iççi de işvereninden talepte bulunarak kıdem tazminatını isteyebilmektedir.
Yargıtay bu duruma ne diyor?
Bir Yargıtay kararında şöyle denmektedir: “İş akdi feshedilmeksizin “kıdem tazminatı” adı altında yapılan ödemeler Dairemizce “avans” olarak nitelendirilmektedir ve tüm süre ile son ücret üzerinden hesaplanan kıdem tazminatından ödendiği tarihten fesih tarihine kadar yasal faizi de hesaplanarak mahsubu yoluna gidilmektedir.” (9 Hukuk, 2011/1012 E.)
Bir başka deyişle Yargıtay, işçiye çalışırken ödenen kıdem tazminatı adı altındaki ödemeleri kıdem tazminatı olarak kabul etmemekte ve bunları bir çeşit avans olarak görmektedir.
SONUÇ
Çalışırken işçiye kıdem tazminatı ödenmesi mevzuatımıza göre mümkün değildir. Yargıtay da bu tip ödemeleri kıdem tazminatı olarak kabul etmemekte ve avans olarak nitelendirmektedir. Bu avansın ise ödendiği tarihten fesih tarihine kadar olan yasal faizi de üstüne koyularak hesaplanmasını ve nihai kıdem tazminatından düşülmesini istemektedir.
Buradan çıkan iki sonuç vardır. İlk olarak işverenler açısından olaya bakacak olursak; işçisine her şeye rağmen çalışırken kıdem tazminatı ödemek isteyen işveren elbette ki ödeyebilir. Bu kanunen mümkün olmasa da, yapıldığında yok sayılmamaktadır ve en son fesih sırasından hesaplanacak olan kıdem tazminatı miktarından düşülecektir.
İşçi bakımından sonucu ise faiz ödenmesiyle ilgilidir. Örneğin çalışmaktayken 5 yıl önce kıdem tazminatını 10.000 TL olarak olan işçi 5 yıl sonda işten ayrıldığında kıdem tazminatını alırken; hak ettiği toplam tutardan sadece 10.000 TL düşülmeyecektir. İşçinin aldığı o tutar bir avans olarak kabul edildiğinden, 5 yıllık yasal faiz de üstüne koyulacak ve işçiden örneğin 16.000 TL kesilecektir. Kıdem tazminatını çalışırken almak isteyen işçiler, bu faiz yükünü hesaba katmalıdır.
Sponsorlu bağlantılar